Ҳар сўзи оят бўлган аёл

Ҳазрат Абдуллоҳ ибн Муборак айтадиларки: Мен ҳаждан қайтаётганимда бир отлиқ мен тарафга келаётганини кўрдим. Отлиқ менга яқин келганида, у аёл киши эканини билиб, унга салом бердим.

У аёл; "Раҳийм бўлган Роббдан "салом" сўзи бордир", (Ясин 58) - деб жавоб берди.

У бу оятни ўқиганда, менинг саломимга жавоб берди деб тушуниб, қаердан келяпсиз деб сўрадим.

У аёл: "Аллоҳ учун ҳаж ва умрани тугал адо этинг", (Бақара 196), - деб жавоб берди.

Мен шунда у Каъбатуллоҳни зиёратидан қайтаётганини тушуниб, қаерга кетяпсиз, - дедим.

У аёл: "Кимни Аллоҳ залолатга кеткизса, бас, унинг учун ҳеч бир ҳидоят қилгувчи йўқ"(Аъроф 186), - деган оят билан жавоб берди.

Мен у бу оятни ўқиганидан йўлдан адашиб қолибди, деб тушундим. Менинг тахминимча у ёши каттароқ кампир эди. Мен: Онажон қаерга олиб бориб қўяй, деб сўрадим.

У аёл: "Аллоҳнинг ҳоҳиши ила Мисрга омонликда киринглар" (Юсуф 99) , - деб жавоб берди.

Мен унинг бу оятни ўқиганидан шаҳарга бориши кераклигини тушундим, мен ҳам шаҳарга боришим керак сизни йўл бошлаб бораман дедим.

У аёл: "Яхшилик қилинг, албатта, Аллоҳ яхшилик қилувчиларни хуш кўради" (Бақара 195) , - деб жавоб берди.

Мен унинг бу оятни ўқиганидан, йўлбошлаб боришимга рози эканини тушуниб, уловни юганини ушлаб йўл бошлаб кетдим. Бир қанча юрганимиздан кейин, мен баъзи арабча шеърларни ўқишни бошладим.

У аёл: "Қуръондан муяссар бўлганича ўқинглар" (Муззаммил 20) , - деди.

Мен жим бўлдим, лекин бу аёл ким экани ҳақида ўйлаб қолдим. Шунда мен унинг хонадони ҳақида маълумотга эга бўлмоқчи эдим,

У аёл буни сезиб: "Ҳар хил нарсаларни сўрайверманглар. Агар зоҳир бўлса, сизга ёмон бўлади" (Моида 101), - деган оятни ўқиди.

Мен тушундимки, у оиласи ҳақида гапиришни ҳоҳламаяпти. Бир қанча юриб шаҳарга яқинлашганда мен ундан: шаҳарда сиз ким билан кўришмоқчисиз? - деб сўрадим.

У аёл: "Мол-мулк, бола-чақа ҳаёти дунё зийнатидир"(Каҳф 46) - деб жавоб берди.

Мен тушундимки, Аллоҳ унга мол-у дунё ва ўғиллар берган экан. Мен шаҳарга кириб, ҳаждан қайтаётган карвон аҳлига йўлиқдим. Улар юкларини тушураётган экан. Мен у аёлдан: ўғилларингизни исми нима? - деб сўрадим.

У аёл: "Иброҳим, Исмоил, Исҳоқ", (Бақара 140)

Мен унинг ўғилларининг номлари шу экан деб тушундим ва баланд овоз билан уларни номини айтиб чақирдим. Шунда учта жуда чиройли, илм ва фазл эгаси бўлган йигитлар югуриб келишди. Улар карвоннинг ичидан оналарини қидириб, онамиз қаерда қолди экан, деб паришон бўлиб юришган эди. Улар бир-бирларини кўриб жуда ҳурсанд бўлдилар. Мен энди уйимга кетсам ҳам бўлади деб турган эдим,

У аёл буни сезиб, "Ўзлари таомни яхши кўриб турсалар ҳам, уни мискин, ва асирга берарлар", (Инсон 8) - оятини ўқиб, болаларига мени меҳмон қилишга ишора қилди.

Мен меҳмон бўлишдан бош тортиб, узр айтдим.

У аёл: "Албатта, биз сизларни фақат Аллоҳнинг розилиги учун овқатлантирамиз" (Инсон 9),- деди.

Мен жуда ҳайрон бўлиб: "Эй Аллоҳ, бу қандай муомала, бу тугун менга ечилмаяпти", - дедим. Мен бироз таомланиб, унинг болаларидан, бу қандай муомала қачон бу аёлга бир гап айтсам, ҳар гапнинг жавобида Қуръони Каримдан бир оят ўқиб жавоб беряпти,- деб сўрадим.

Ўғиллари: ''Бу бизнинг онамиздир, Қуръоннинг ҳофизаси, ҳадиснинг олимасидир, унинг дилида қиёмат кунида ҳар айтган сўзимга Аллоҳга қандай жавоб бераман, деган Аллоҳдан қўрқинч ўрнашиб олгандир. Шунинг учун, 20 йилдан бери Қуръон оятларидан бошқа бирорта лафз унинг тилидан чиққан эмас'',- деб жавоб бердилар.

Камолиддин  Усмон тайёрлади.

* * *

Hazrat Abdulloh ibn Muborak aytadilarki: Men hajdan qaytayotganimda bir otliq men tarafga kelayotganini ko‘rdim. Otliq menga yaqin kelganida, u ayol kishi ekanini bilib, unga salom berdim.

U ayol; "Rahiym bo‘lgan Robbdan "salom" so‘zi bordir", (Yasin 58) - deb javob berdi.

U bu oyatni o‘qiganda, mening salomimga javob berdi deb tushunib, qaerdan kelyapsiz deb so‘radim.

U ayol: "Alloh uchun haj va umrani tugal ado eting", (Baqara 196), - deb javob berdi.

Men shunda u Ka’batullohni ziyoratidan qaytayotganini tushunib, qaerga ketyapsiz, - dedim.

U ayol: "Kimni Alloh zalolatga ketkizsa, bas, uning uchun hech bir hidoyat qilguvchi yo‘q"(A’rof 186), - degan oyat bilan javob berdi.

Men u bu oyatni o‘qiganidan yo‘ldan adashib qolibdi, deb tushundim. Mening taxminimcha u yoshi kattaroq kampir edi. Men: Onajon qaerga olib borib qo‘yay, deb so‘radim.

U ayol: "Allohning hohishi ila Misrga omonlikda kiringlar"(Yusuf 99) , - deb javob berdi.

Men uning bu oyatni o‘qiganidan shaharga borishi kerakligini tushundim, men ham shaharga borishim kerak sizni yo‘l boshlab boraman dedim.

U ayol: "Yaxshilik qiling, albatta, Alloh yaxshilik qiluvchilarni xush ko‘radi" (Baqara 195) , - deb javob berdi.

Men uning bu oyatni o‘qiganidan, yo‘lboshlab borishimga rozi ekanini tushunib, ulovni yuganini ushlab yo‘l boshlab ketdim. Bir qancha yurganimizdan keyin, men ba’zi arabcha she’rlarni o‘qishni boshladim.

U ayol: "Qur’ondan muyassar bo‘lganicha o‘qinglar" (Muzzammil 20) , - dedi.

Men jim bo‘ldim, lekin bu ayol kim ekani haqida o‘ylab qoldim. Shunda men uning xonadoni haqida ma’lumotga ega bo‘lmoqchi edim,

U ayol buni sezib: "Har xil narsalarni so‘rayvermanglar. Agar zohir bo‘lsa, sizga yomon bo‘ladi" (Moida 101), - degan oyatni o‘qidi.

Men tushundimki, u oilasi haqida gapirishni hohlamayapti. Bir qancha yurib shaharga yaqinlashganda men undan: shaharda siz kim bilan ko‘rishmoqchisiz? - deb so‘radim.

U ayol: "Mol-mulk, bola-chaqa hayoti dunyo ziynatidir"(Kahf 46) - deb javob berdi.

Men tushundimki, Alloh unga mol-u dunyo va o‘g‘illar bergan ekan. Men shaharga kirib, hajdan qaytayotgan karvon ahliga yo‘liqdim. Ular yuklarini tushurayotgan ekan. Men u ayoldan: o‘g‘illaringizni ismi nima? - deb so‘radim.

U ayol: "Ibrohim, Ismoil, Ishoq", (Baqara 140)

Men uning o‘g‘illarining nomlari shu ekan deb tushundim va baland ovoz bilan ularni nomini aytib chaqirdim. Shunda uchta juda chiroyli, ilm va fazl egasi bo‘lgan yigitlar yugurib kelishdi. Ular karvonning ichidan onalarini qidirib, onamiz qaerda qoldi ekan, deb parishon bo‘lib yurishgan edi. Ular bir-birlarini ko‘rib juda hursand bo‘ldilar. Men endi uyimga ketsam ham bo‘ladi deb turgan edim,

U ayol buni sezib, "O‘zlari taomni yaxshi ko‘rib tursalar ham, uni miskin, va asirga berarlar", (Inson 8) - oyatini o‘qib, bolalariga meni mehmon qilishga ishora qildi.

Men mehmon bo‘lishdan bosh tortib, uzr aytdim.

U ayol: "Albatta, biz sizlarni faqat Allohning roziligi uchun ovqatlantiramiz" (Inson 9),- dedi.

Men juda hayron bo‘lib: "Ey Alloh, bu qanday muomala, bu tugun menga yechilmayapti", - dedim. Men biroz taomlanib, uning bolalaridan, bu qanday muomala qachon bu ayolga bir gap aytsam, har gapning javobida Qur’oni Karimdan bir oyat o‘qib javob beryapti,- deb so‘radim.

O‘g‘illari: ''Bu bizning onamizdir, Qur’onning hofizasi, hadisning olimasidir, uning dilida qiyomat kunida har aytgan so‘zimga Allohga qanday javob beraman, degan Allohdan qo‘rqinch o‘rnashib olgandir. Shuning uchun, 20 yildan beri Qur’on oyatlaridan boshqa birorta lafz uning tilidan chiqqan emas'',- deb javob berdilar.

Kamoliddin  Usmon tayyorladi.

• Олдинги
• Кейинги