Обидлик ҳақиқати

Бир неча йил Шомда яшаганидан сўнг Имом Жаъфар Содиқ  (раҳматуллоҳи алайҳ) яна Мадинага қайтди. Мадина аҳли имомнинг ташрифини эшитиб, дарҳол ундан илм олишга шошилди. Улар орасида Унвон исмли, тўқсон тўрт ёшида ҳам илм ахтаришдан тинмаган одам бор эди.
Жаъфар Содиқ билан учрашгани, сабоқ олгани ҳақида Унвон ўзи бундай ҳикоя қилади:
«Мен бир неча йил Молик ибн Анас ҳузурида илм олдим. Имом Жаъфар Содиқ Мадинага қайтганидан сўнг, илм ўрганиш истагида ҳузурига бориб-келиб юрдим. Бир куни менга Имом: “Мен бир мусофир одамман. Кеча ва кундузлари вазифа қилиб олган вирдларим бор. Сенинг келишинг вазифаларимни адо этишдан тўсиб қўймоқда. Моликдан дарс олавер”, деди. Бу сўзларни эшитиб, жуда ғамга ботдим. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) масжидларига кириб, салом бердим, икки ракат намоз ўқидим ва дуода: “Ё Аллоҳ! Имом Жаъфарнинг қалбини менга мойил қил! Ундан оладиган илмим сабабидан мени ҳидоятга бошла”, деб илтижо қилдим.
Имом Жаъфардан илм олишга иштиёқим кучайганидан Молик ибн Анасникига бормадим. Бир куни аср намозидан сўнг Имом Жаъфарникига бордим. Ҳузурига кириш учун рухсат сўрадим. Ходими чиқиб: “Нима ишинг бор?” деб сўради. Мен: “Имом ҳазратларига саломимни етказ”, дедим. Жавобни кутиб, эшик олдида ўтирдим. Бир оздан сўнг, ходим чиқиб: “Аллоҳнинг баракоти билан кир!” деди. Ичкарига кириб, Имомга салом бердим. У алик олди ва: “Ўтир, Аллоҳ гуноҳларингни мағфират этсин!” деди. Мен ўтирдим. Имом бир оз сукут қилгач, бош кўтариб сўради: “Нима деб чақирай?” Мен кунямни айтдим. У: “Аллоҳ сенга тавфиқ ато этсин”, деди. У менга жуда катта нарсани тилаб дуо қилди деб севиндим. Имом: “Нима саволинг бор?” деб сўради. Мен: “Илмингиздан баҳраманд этишингизни Аллоҳдан сўрадим. Аллоҳ таоло дуоларимни ижобат этишидан умид қиламан”, дедим. У: “Илм ўрганишнинг ўзи бўлмайди. Аслида илм бир нур, Аллоҳ таоло уни Ўзи ҳидоят этган бандасининг қалбига солади. Агар илм истасанг, олдин ўзингдан обидлик ҳақиқатини ахтар! Шунга амал этиб, илм талабида бўл. Аллохдан сенга илмни англатишини сўра, сенга осон қилади”, деди.
Мен: “Эй жаноб!” дедим. У: “Эй Абу Абдуллоҳ, деб айтгин!” деди. Мен: “Эй Абу Абдуллоҳ, обидлик ҳақиқати нима?” дедим. Имом Жаъфар: “Уч нарсададир: банда қул кабидир, ўзини Аллоҳ таоло берган мол-мулклар эгаси ҳисобламайди. Қулда ҳеч қандай мол-мулк бўлмайди; банда барча мол-дунёни Аллоҳ буюрган йўлларга сарф этади; банда Аллоҳ ман этган нарсалардан ўзини сақлайди.
-     Банда Аллоҳ унга ато этган мол-дунё билан ўралашиб қолмаса, Аллоҳ буюрган жойларга сарфлаши осон кечади.
-     Банда Аллоҳга таваккул қилса, иродали, сабр-бардошли бўлади.
-     Банда Аллоҳ буюрган эзгу нарсалар билан машғул бўлиб, қайтарганларидан ўзини тийса, одамлар билан муомаласи риё ва мақтанишдан холи бўлади.
Аллоҳ шу уч нарса билан мукаррам этган бандани дунё, иблис ва омма васваса қила олмайди.
Билмаган нарсангни олимлардан сўра, ҳаргиз таъна қилиш ва синаш мақсадида улардан савол сўрама; ўз раъйинг билан бирон иш қилишдан сақлан, барча ҳолатларда эҳтиёткор бўлишни унутма; фатво беришдан шердан қочгандек қоч, одамлар ортингдан ғийбат килишларига йўл очма!

Bir necha yil Shomda yashaganidan so‘ng Imom Ja’far Sodiq  (rahmatullohi alayh) yana Madinaga qaytdi. Madina ahli imomning tashrifini eshitib, darhol undan ilm olishga shoshildi. Ular orasida Unvon ismli, to‘qson to‘rt yoshida ham ilm axtarishdan tinmagan odam bor edi.
Ja’far Sodiq bilan uchrashgani, saboq olgani haqida Unvon o‘zi bunday hikoya qiladi:
«Men bir necha yil Molik ibn Anas huzurida ilm oldim. Imom Ja’far Sodiq Madinaga qaytganidan so‘ng, ilm o‘rganish istagida huzuriga borib-kelib yurdim. Bir kuni menga Imom: “Men bir musofir odamman. Kecha va kunduzlari vazifa qilib olgan virdlarim bor. Sening kelishing vazifalarimni ado etishdan to‘sib qo‘ymoqda. Molikdan dars olaver”, dedi. Bu so‘zlarni eshitib, juda g‘amga botdim. Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) masjidlariga kirib, salom berdim, ikki rakat namoz o‘qidim va duoda: “Yo Alloh! Imom Ja’farning qalbini menga moyil qil! Undan oladigan ilmim sababidan meni hidoyatga boshla”, deb iltijo qildim.
Imom Ja’fardan ilm olishga ishtiyoqim kuchayganidan Molik ibn Anasnikiga bormadim. Bir kuni asr namozidan so‘ng Imom Ja’farnikiga bordim. Huzuriga kirish uchun ruxsat so‘radim. Xodimi chiqib: “Nima ishing bor?” deb so‘radi. Men: “Imom hazratlariga salomimni yetkaz”, dedim. Javobni kutib, eshik oldida o‘tirdim. Bir ozdan so‘ng, xodim chiqib: “Allohning barakoti bilan kir!” dedi. Ichkariga kirib, Imomga salom berdim. U alik oldi va: “O‘tir, Alloh gunohlaringni mag‘firat etsin!” dedi. Men o‘tirdim. Imom bir oz sukut qilgach, bosh ko‘tarib so‘radi: “Nima deb chaqiray?” Men kunyamni aytdim. U: “Alloh senga tavfiq ato etsin”, dedi. U menga juda katta narsani tilab duo qildi deb sevindim. Imom: “Nima savoling bor?” deb so‘radi. Men: “Ilmingizdan bahramand etishingizni Allohdan so‘radim. Alloh taolo duolarimni ijobat etishidan umid qilaman”, dedim. U: “Ilm o‘rganishning o‘zi bo‘lmaydi. Aslida ilm bir nur, Alloh taolo uni O‘zi hidoyat etgan bandasining qalbiga soladi. Agar ilm istasang, oldin o‘zingdan obidlik haqiqatini axtar! Shunga amal etib, ilm talabida bo‘l. Alloxdan senga ilmni anglatishini so‘ra, senga oson qiladi”, dedi.
Men: “Ey janob!” dedim. U: “Ey Abu Abdulloh, deb aytgin!” dedi. Men: “Ey Abu Abdulloh, obidlik haqiqati nima?” dedim. Imom Ja’far: “Uch narsadadir: banda qul kabidir, o‘zini Alloh taolo bergan mol-mulklar egasi hisoblamaydi. Qulda hech qanday mol-mulk bo‘lmaydi; banda barcha mol-dunyoni Alloh buyurgan yo‘llarga sarf etadi; banda Alloh man etgan narsalardan o‘zini saqlaydi.
-     Banda Alloh unga ato etgan mol-dunyo bilan o‘ralashib qolmasa, Alloh buyurgan joylarga sarflashi oson kechadi.
-     Banda Allohga tavakkul qilsa, irodali, sabr-bardoshli bo‘ladi.
-     Banda Alloh buyurgan ezgu narsalar bilan mashg‘ul bo‘lib, qaytarganlaridan o‘zini tiysa, odamlar bilan muomalasi riyo va maqtanishdan xoli bo‘ladi.
Alloh shu uch narsa bilan mukarram etgan bandani dunyo, iblis va omma vasvasa qila olmaydi.
Bilmagan narsangni olimlardan so‘ra, hargiz ta’na qilish va sinash maqsadida ulardan savol so‘rama; o‘z ra’ying bilan biron ish qilishdan saqlan, barcha holatlarda ehtiyotkor bo‘lishni unutma; fatvo berishdan sherdan qochgandek qoch, odamlar ortingdan g‘iybat kilishlariga yo‘l ochma!

• Олдинги
• Кейинги