Сават тоза бўлди

Кекса отахон набираси билан ғарбий Кентуккининг тоғли ҳудудларида, дарё бўйида яшарди. Набира ҳар тонг бобосининг китоб ўқиб ўтирганини кўрар ва секин ёнига бориб, чўккалаб ўтирар, қулоқ солар эди. Аста-аста ўзи ҳам ўқишни ўрганди. Бир куни у:
—     Бобо, мен ҳам сиздек ўқийман, аммо маъносини тушунмайман. Ўқиган жойларим тезда ёдимдан чиқиб кетади. Бундай ўқишдан нима фойда? — деб сўради.
Бобо саватдаги кўмирни печга солиб, набирасини ёнига чақирди:
—     Мана бу саватни ол-да, дарёга бориб, бир сават сув келтир, — деди.
Набира бобоси айтганидек қилди, аммо уйга қайтгунича ҳамма сув саватдан оқиб кетди. Бобоси кулиб:
—     Кейинги сафар тезроқ юришингга тўғри келади, — деди ва яна дарёга юборди.
Бола дарёдан сувни олибоқ, уйга югурди, лекин бу сафар ҳам ҳамма сув оқиб кетди. Бола ҳансираб келиб, саватда сув олиб келиш имконсизлигини айтди ва қўлига челак олди. Шунда бобоси:
—     Менга челак билан эмас, шу сават билан сув келтир, сен етарлича ҳаракат қилмаяпсан, — деди. Бола саватда сув келтириб бўлмаслигини, қанча уринмасин, сув саватдан оқиб кетаверишини бобосига кўрсатгиси келди. Яна саватни дарёга ташлади ва уни олиб, бор кучи билан югурди. Бобосининг олдига келганида саватда бир томчи ҳам сув қолмаган эди. Болакай ҳансираганича:
—     Бобо, саватда сув келтириб бўлмайди! — деди.
—     Ҳаракатим беҳуда кетди, деб ўйладингми, болам, саватга бир қарагин, — деди бобо набирасига.
Бола саватга қаради ва кўмир солинадиган қоп-қора, кир ва эски саватнинг ичи ва таши тоза бўлиб қолганини кўрди. Шунда бобоси унга:
—     Болажоним, сен китоб ўқиганингда ҳам шундай ҳол юз беради. Сен ҳеч нарса тушунмаслигинг ёки эслаб қололмаслигинг мумкин, лекин уни ўқиганингда ички, ташқи томондан ўзгарасан, тозаланасан, — деди жилмайиб.

Keksa otaxon nabirasi bilan g‘arbiy Kentukkining tog‘li hududlarida, daryo bo‘yida yashardi. Nabira har tong bobosining kitob o‘qib o‘tirganini ko‘rar va sekin yoniga borib, cho‘kkalab o‘tirar, quloq solar edi. Asta-asta o‘zi ham o‘qishni o‘rgandi. Bir kuni u:
—     Bobo, men ham sizdek o‘qiyman, ammo ma’nosini tushunmayman. O‘qigan joylarim tezda yodimdan chiqib ketadi. Bunday o‘qishdan nima foyda? — deb so‘radi
Bobo savatdagi ko‘mirni pechga solib, nabirasini yoniga chaqirdi:
—     Mana bu savatni ol-da, daryoga borib, bir savat suv keltir, — dedi.
Nabira bobosi aytganidek qildi, ammo uyga qaytgunicha hamma suv savatdan oqib ketdi. Bobosi kulib:
—     Keyingi safar tezroq yurishingga to‘g‘ri keladi, — dedi va yana daryoga yubordi.
Bola daryodan suvni oliboq, uyga yugurdi, lekin bu safar ham hamma suv oqib ketdi. Bola hansirab kelib, savatda suv olib kelish imkonsizligini aytdi va qo‘liga chelak oldi. Shunda bobosi:
—     Menga chelak bilan emas, shu savat bilan suv keltir, sen yetarlicha harakat qilmayapsan, — dedi. Bola savatda suv keltirib bo‘lmasligini, qancha urinmasin, suv savatdan oqib ketaverishini bobosiga ko‘rsatgisi keldi. Yana savatni daryoga tashladi va uni olib, bor kuchi bilan yugurdi. Bobosining oldiga kelganida savatda bir tomchi ham suv qolmagan edi. Bolakay hansiraganicha:
—     Bobo, savatda suv keltirib bo‘lmaydi! — dedi.
—     Harakatim behuda ketdi, deb o‘yladingmi, bolam, savatga bir qaragin, — dedi bobo nabirasiga.
Bola savatga qaradi va ko‘mir solinadigan qop-qora, kir va eski savatning ichi va tashi toza bo‘lib qolganini ko‘rdi. Shunda bobosi unga:
—     Bolajonim, sen kitob o‘qiganingda ham shunday hol yuz beradi. Sen hech narsa tushunmasliging yoki eslab qololmasliging mumkin, lekin uni o‘qiganingda ichki, tashqi tomondan o‘zgarasan, tozalanasan, — dedi jilmayib.

• Олдинги
• Кейинги