Таҳоратнинг ҳикмати ва фойдалари

Рукн: Ислом ва иймон Чоп этилган: 09.12.2014

Тарихчи Жон Драпер (1811-1882) “Оврупанинг маънавий такомили” номли асарида Исломнинг жаҳон маданияти тарихида тутган ўрни, муҳим таъсири ва хизматлари ҳақида тўхталиб, Оврупонинг мусулмонлардан маънан қарздор эканини эътироф этади.

Мазкур асарида у ўрта аср Испаниясидаги аҳвол ҳақида батафсил маълумот беради: “У пайтларда Оврупада буткул ваҳшат ва қоронғулик ҳукм сурарди. Бошлари хурофот ва бидъатлар билан тўла, тафаккур қилиш қобилиятидан маҳрум оврупаликлар ибтидоий кулбаларда ёввойи ҳаёт кечирардилар. Овқатлари ёввойи ловия, сабзи ва дарахтларнинг пўстлоғидан иборат бўлиб, кийимлари ошланмаган ҳайвон терисидан эди. Шунинг учун қаерга борсалар, ўша жойдан ёқимсиз ҳид анқиб турарди. Мусулмонлар илк кунларданоқ уларга тозаликни ўргатди. Устиларидаги бадбўй, битлаб кетган ҳайвон териларини ечиб олди”.

XVI асрда голландиялик элчи Барон де Бусбер усмонийларни зиёрат қилиб, шундай деган экан: “Э, бу одамлар касал бўладилар. Худди балиқ каби ювинадилар. Шунча кўп ювиниш мумкинми ахир?” У мусулмонларнинг кўп-кўп ювинишларидан таажжубланади.

Чиндан ҳам Исломда инкор қилиб бўлмайдиган даражада моддий ва маънавий поклик бор. Биз юқоридаги фикрларни покизаликнинг асоси бўлган таҳоратнинг сирларини очиш мақсадида келтирдик. Бу кун инсон биологияси соҳаси бўйича машҳур бирор олимдан: “Лимфа тизимига қандай тийраклик, жонлилик бериш мумкин?” деб сўрасангиз, сизга таҳоратнинг фойдаларини таърифлаб беради.

Таҳорат ва ғуслнинг тиббий жиҳатдан ажиб ҳикматлари бор:
а) вужудга бириккан электронлар чиқариб ташланади ва улар таъсирида бўлаётган жисмоний оғирлашув йўқолади;
б) тананинг қариши секинлашади;
в) лимфа (қон билан тўқималараро модда алмашинувини таъминловчи суюқлик) айланиши энг яхши савияда бўлади.

Биз уззукун оромкурсида ёки конденсатор ёнида ўтирамиз. Сунъий толали кийимлар киямиз. Ҳаводаги электр кучланишлари бузилиб туради. Хуллас, ортиқча электронларга тўлиб кетамиз. Чиқит бирикмалар эса асосан қўл, оёқ ва юзнинг капилляр найчаларида тўпланади. Таҳорат амаллари айни шу аъзоларимизга тааллуқлидир.

Бу салбий таъсирларни йўқотишнинг бирдан-бир чораси таҳорат ва ғуслдир. Шунинг учун ҳам таҳорат олганларнинг юзлари нурли бўлади. Ажабо, таҳорат олиш буюрилганида шу мақсад кўзланганмиди, дегувчилар бўлса, жавоб тайёр: фақат таҳорат эмас, ҳатто таяммум ҳам бундай фойдаларни таъминлай олади. Акс ҳолда, таяммум амр қилинмаган бўларди.

Таҳорат олиш амр қилинган оят бу ҳикматларга диққатимизни тортади: “Эй мўминлар, намозга турганингизда юзларингизни ва қўлларингизни тирсак билан ювинг, бошингизга масҳ тортинг (нам қўлларингиз билан силанг) ва оёқларингизни тўпиклари билан ювинг. Агар жунуб бўлсангиз, чўмилинг. Аллоҳ сизларга қийинчилик келтириб чиқаришни истамайди. Лекин сизларни таҳоратли (покиза) қилишни ва ўз неъматини комил қилиб беришни истайди, шояд шукр қилсангизлар...” (Моида, 6, мазмуни).

Демак, таҳоратдан икки мақсад кўзланади:
1. Покизалик.
2. Илоҳий неъматнинг комил қилиб берилиши.

Илоҳий неъматнинг комиллиги нима? Тани соғликнинг мустаҳкамланиши. Модда алмашинувини таъминлайдиган томир тизими ва лимфа тизимидаги оқсашларни аритиш. Оятда бизларга берилган бебаҳо неъматлар таҳорат олиш билан комил бўлиши таъкидланмоқда.

Ғусл-ку (вужудни бошданоёқ ювиш) маълум маънода бутун дунёга ёйилди. Таҳорат ҳам шундай бўлажаги шубҳасиздир.

Сурайё Зоҳир тайёрлади
«Ҳидоят» журнали 2003 йил 1-сонидан олинди.

 

* * *


Tarixchi Jon Draper (1811-1882) “Ovrupaning ma’naviy takomili” nomli asarida Islomning jahon madaniyati tarixida tutgan o‘rni, muhim ta’siri va xizmatlari haqida to‘xtalib, Ovruponing musulmonlardan ma’nan qarzdor ekanini e’tirof etadi.

Mazkur asarida u o‘rta asr Ispaniyasidagi ahvol haqida batafsil ma’lumot beradi: “U paytlarda Ovrupada butkul vahshat va qorong‘ulik hukm surardi. Boshlari xurofot va bid’atlar bilan to‘la, tafakkur qilish qobiliyatidan mahrum ovrupaliklar ibtidoiy kulbalarda yovvoyi hayot kechirardilar. Ovqatlari yovvoyi loviya, sabzi va daraxtlarning po‘stlog‘idan iborat bo‘lib, kiyimlari oshlanmagan hayvon terisidan edi. Shuning uchun qaerga borsalar, o‘sha joydan yoqimsiz hid anqib turardi. Musulmonlar ilk kunlardanoq ularga tozalikni o‘rgatdi. Ustilaridagi badbo‘y, bitlab ketgan hayvon terilarini yechib oldi”.

XVI asrda gollandiyalik elchi Baron de Busber usmoniylarni ziyorat qilib, shunday degan ekan: “E, bu odamlar kasal bo‘ladilar. Xuddi baliq kabi yuvinadilar. Shuncha ko‘p yuvinish mumkinmi axir?” U musulmonlarning ko‘p-ko‘p yuvinishlaridan taajjublanadi.

Chindan ham Islomda inkor qilib bo‘lmaydigan darajada moddiy va ma’naviy poklik bor. Biz yuqoridagi fikrlarni pokizalikning asosi bo‘lgan tahoratning sirlarini ochish maqsadida keltirdik. Bu kun inson biologiyasi sohasi bo‘yicha mashhur biror olimdan: “Limfa tizimiga qanday tiyraklik, jonlilik berish mumkin?” deb so‘rasangiz, sizga tahoratning foydalarini ta’riflab beradi.

Tahorat va g‘uslning tibbiy jihatdan ajib hikmatlari bor:
a) vujudga birikkan elektronlar chiqarib tashlanadi va ular ta’sirida bo‘layotgan jismoniy og‘irlashuv yo‘qoladi;
b) tananing qarishi sekinlashadi;
v) limfa (qon bilan to‘qimalararo modda almashinuvini ta’minlovchi suyuqlik) aylanishi eng yaxshi saviyada bo‘ladi.

Biz uzzukun oromkursida yoki kondensator yonida o‘tiramiz. Sun’iy tolali kiyimlar kiyamiz. Havodagi elektr kuchlanishlari buzilib turadi. Xullas, ortiqcha elektronlarga to‘lib ketamiz. Chiqit birikmalar esa asosan qo‘l, oyoq va yuzning kapillyar naychalarida to‘planadi. Tahorat amallari ayni shu a’zolarimizga taalluqlidir.

Bu salbiy ta’sirlarni yo‘qotishning birdan-bir chorasi tahorat va g‘usldir. Shuning uchun ham tahorat olganlarning yuzlari nurli bo‘ladi. Ajabo, tahorat olish buyurilganida shu maqsad ko‘zlanganmidi, deguvchilar bo‘lsa, javob tayyor: faqat tahorat emas, hatto tayammum ham bunday foydalarni ta’minlay oladi. Aks holda, tayammum amr qilinmagan bo‘lardi.

Tahorat olish amr qilingan oyat bu hikmatlarga diqqatimizni tortadi: “Ey mo‘minlar, namozga turganingizda yuzlaringizni va qo‘llaringizni tirsak bilan yuving, boshingizga mash torting (nam qo‘llaringiz bilan silang) va oyoqlaringizni to‘piklari bilan yuving. Agar junub bo‘lsangiz, cho‘miling. Alloh sizlarga qiyinchilik keltirib chiqarishni istamaydi. Lekin sizlarni tahoratli (pokiza) qilishni va o‘z ne’matini komil qilib berishni istaydi, shoyad shukr qilsangizlar...” (Moida, 6, mazmuni).

Demak, tahoratdan ikki maqsad ko‘zlanadi:
1. Pokizalik.
2. Ilohiy ne’matning komil qilib berilishi.

Ilohiy ne’matning komilligi nima? Tani sog‘likning mustahkamlanishi. Modda almashinuvini ta’minlaydigan tomir tizimi va limfa tizimidagi oqsashlarni aritish. Oyatda bizlarga berilgan bebaho ne’matlar tahorat olish bilan komil bo‘lishi ta’kidlanmoqda.

G‘usl-ku (vujudni boshdanoyoq yuvish) ma’lum ma’noda butun dunyoga yoyildi. Tahorat ham shunday bo‘lajagi shubhasizdir.

Surayyo Zohir tayyorladi
«Hidoyat» jurnali 2003 yil 1-sonidan olindi.