Дуо олган болакай

Дуо олган болакай

Хурмо дарахти кўп хусусиятларга эга. Агар унга тош отсангиз, энг мазали мевасини ташлайди.

Рофе ибн Амр Ғифорий Исломнинг илк даврида ёш бола эди. У кўпчилик қатори қашшоқлик, муҳтожлик ва қийинчиликлар кўрди. Рофе очликдан қутулиш учун хурмо дарахтларига тош отиб, тўкилган мевалардан еб юрарди. Одамлар насиҳат қилар, лекин у бу гап-сўзларга эътибор бермасди. Бир куни уни тутиб, Расулуллоҳнинг ҳузурига олиб келишди.

Набий : “Нега хурмога тош отасан?” деб сўрадилар ундан. Рофе: “Ейиш учун”, деб жавоб берди. Шунда у зот : “Хурмога тош отма, чунки хурмо ҳам, дарахт ҳам эгасининг ҳақидир. Аммо жуда ҳам пишиб, ерга тушса ва уни ҳеч ким олмаса, оёқлар остида босилиб кетиши, қушлар еб битириши ё қуёш уриши хавфи бўлса, тўкилган хурмоларни ейишинг мумкин. Зеро, бу ўзганинг мулкига тажовуз қилиш бўлмайди”, дедилар. Сўнг меҳр ва шафқат билан унинг бошини силадилар ва: “Эй Раббим, унинг қорнини тўйдиргин ва тўйганини сездиргин ва таомларнинг ҳалолларидан ато этгин”, деб ҳаққига дуо қилдилар.

Умринг зиёда бўлсин

Умму Холид бинти Холид ибн Саъд ибн Ос бундай ҳикоя қилади: “Отам билан Расулуллоҳнинг ҳузурларига бордик. Эгнимдаги сариқ кўйлакни кўрган Пайғамбаримиз : “Ованраҳу, санраҳу”, дедилар. (Ҳабаш тилида: “Вой бунинг чиройлилигини, вой бунинг гўзаллигини”, деган маъно англатади. Умму Холид ҳабаш бўлгани учун Пайғамбаримиз шу тилда гапирдилар). Мен у зотга яқин бориб, икки елкалари орасидаги нубувват муҳрларига қўлимни текказиб, унга разм сола бошладим. Отам мени уришиб берди. Шунда Набий : “Қизчани ўз ҳолига қўй”, дедилар ва: “Кийимингни кийиб эскиртиргин, сўнгра бошқасини кийиб эскиртиргин, сўнгра эса яна бошқасини”, деб, умримнинг узун бўлишини сўраб, дуо қилдилар (Имом Бухорий ривояти).

Олдин тўйдир, сўнг насиҳат қил

Аббод ибн Шурайҳбил бундай ҳикоя қилади: “Мадинага келаётиб йўлимда учраган биринчи боққа кирдим. У ерга буғдой ва арпа экилган экан. Озроқ бошоқ териб, донини ажратиб едим. Сўнг кийимимга ҳам бир қанча бошоқни териб олдим. Шу пайт боғнинг эгаси кўриб қолди, югуриб келиб мени ура кетди. Бошоқлар билан бирга кийимимни ҳам тортиб олиб, ўзимни Расулуллоҳнинг ҳузурига етаклаб келди.

Набий боғ эгасига буғдой бошоқларини, менга эса кийимимни қайтариб бердилар. Кейин боғбонга оч болани жазолашдан олдин қорнини тўйғизиб, сўнг насиҳат қилиш кераклигини айтдилар. Пайғамбар мен ва Мадинага бирга келган амакиларимга ярим ҳуржун буғдой бердилар. Мен хурсанд бўлиб кетдим.

Ўринбосар Абдуллоҳ

Абдуллоҳ ибн Жаъфар Таййор бундай дейди: “Отам вафотидан уч кун ўтгач, Расулуллоҳ бизникига келдилар ва: “Бу кундан сўнг биродарим учун бошқа йиғламанглар, унинг болаларини чақиринглар”, дедилар. Кейин бизларни уйларига олиб кетдилар. Набий сартарошни чақиртирдилар. У келиб, сочларимизни олди. Сўнгра Пайғамбаримиз кулиб: “Муҳаммад амакимиз Абу Толибга ўхшайди. Абдуллоҳнинг хулқи ҳам, кўриниши ҳам менга ўхшайди”, дедилар. Сўнгра қўлимдан тутиб, маҳкам ушладилар-да: “Ё Аллоҳ, Абдуллоҳни Жаъфарнинг оиласига ўринбосар қилгин ва унинг қўлига барака бергин”, деб уч маротаба такрорладилар.

Хушбўй экан

Жобир ибн Самра бундай ҳикоя қилади: Расулуллоҳ билан бомдод намозини ўқидим. Намоздан сўнг улар билан бирга уйларига бордим. Бизни икки болакай қарши олди. Расулуллоҳ уларнинг юзларидан бирма-бир силадилар. Кейин менинг юзимни ҳам силаганларида қўллари хушбўйлигини ҳис қилдим. Гўё қўлларини атторнинг атир халтачасидан чиқаргандек эдилар (Имом Муслим ривояти).

Илмга муҳаббат

Зайд ибн Собит ўн бир ёшидаёқ ўн еттита сурани ёд олган, тафсилотлари билан ўрганган эди. Расулуллоҳ Мадинага келганларида ҳузурларига Зайдни олиб киришди.

Ансорийлар: “Ё Расулуллоҳ , бу бола сизга нозил бўлган суралардан ўн еттитасини ёд олган”, деб айтдилар. Зайд Қуръон тиловат қилди. Унинг ширали овоз ва тартил билан (дона-дона қилиб) ўқиши Пайғамбаримизни ҳайратлантирди.

Кунларнинг бирида Расулуллоҳ : “Эй Зайд, сурёний тилини ҳам биласанми?” дедилар. Зайд эса у зотга: “Уни албатта ўрганаман,  ё Расулуллоҳ”, деб жавоб берди. Бир ойдан оз муддатда шу тилда гаплашадиган бўлди.

Расулуллоҳ Зайдни қобилиятли, илмга муҳаббатли ва заковатли бўлгани учун Қуръонни кўчиришда ўзларига котиб қилиб олдилар. Кейинчалик ҳазрат Абу Бакр халифалиги замонида Зайд Мусҳафни жам қилиш ишларига масъул бўлди.

Қутлуғ дуо

Абу Мусъаб бундай ҳикоя қилади: Бир куни мен: “Ё Расулуллоҳ, Аллоҳдан жаннатда сиз билан бирга бўлишимни сўраб дуо қилинг, дедим. Шунда Расулуллоҳ : “Буни сенга ким ўргатди?” деб сўрадилар. Мен эса: “Ҳеч ким”, деб жавоб бердим. Расулуллоҳ : “Шундай дуо қиламан”, деб айтдилар ва кетаётганимда: “Саждани (яъни, нафл намоз ўқишни) кўпайтириш билан менга ёрдам бергин”, деб таъкидладилар (Имом Бухорий ривояти).

Юлдуз Асқар қизи тайёрлади.

“Ҳидоят” журналининг 2012 йил, 7-сонидан олинди.

* * *

Duo olgan bolakay

Xurmo daraxti ko‘p xususiyatlarga ega. Agar unga tosh otsangiz, eng mazali mevasini tashlaydi.

Rofe ibn Amr G‘iforiy Islomning ilk davrida yosh bola edi. U ko‘pchilik qatori qashshoqlik, muhtojlik va qiyinchiliklar ko‘rdi. Rofe ochlikdan qutulish uchun xurmo daraxtlariga tosh otib, to‘kilgan mevalardan yeb yurardi. Odamlar nasihat qilar, lekin u bu gap-so‘zlarga e’tibor bermasdi. Bir kuni uni tutib, Rasulullohning huzuriga olib kelishdi.

Nabiy : “Nega xurmoga tosh otasan?” deb so‘radilar undan. Rofe: “Yeyish uchun”, deb javob berdi. Shunda u zot : “Xurmoga tosh otma, chunki xurmo ham, daraxt ham egasining haqidir. Ammo juda ham pishib, yerga tushsa va uni hech kim olmasa, oyoqlar ostida bosilib ketishi, qushlar yeb bitirishi yo quyosh urishi xavfi bo‘lsa, to‘kilgan xurmolarni yeyishing mumkin. Zero, bu o‘zganing mulkiga tajovuz qilish bo‘lmaydi”, dedilar. So‘ng mehr va shafqat bilan uning boshini siladilar va: “Ey Rabbim, uning qornini to‘ydirgin va to‘yganini sezdirgin va taomlarning halollaridan ato etgin”, deb haqqiga duo qildilar.

Umring ziyoda bo‘lsin

Ummu Xolid binti Xolid ibn Sa’d ibn Os bunday hikoya qiladi: “Otam bilan Rasulullohning huzurlariga bordik. Egnimdagi sariq ko‘ylakni ko‘rgan Payg‘ambarimiz : “Ovanrahu, sanrahu”, dedilar. (Habash tilida: “Voy buning chiroyliligini, voy buning go‘zalligini”, degan ma’no anglatadi. Ummu Xolid habash bo‘lgani uchun Payg‘ambarimiz shu tilda gapirdilar). Men u zotga yaqin borib, ikki yelkalari orasidagi nubuvvat muhrlariga qo‘limni tekkazib, unga razm sola boshladim. Otam meni urishib berdi. Shunda Nabiy : “Qizchani o‘z holiga qo‘y”, dedilar va: “Kiyimingni kiyib eskirtirgin, so‘ngra boshqasini kiyib eskirtirgin, so‘ngra esa yana boshqasini”, deb, umrimning uzun bo‘lishini so‘rab, duo qildilar (Imom Buxoriy rivoyati).

Oldin to‘ydir, so‘ng nasihat qil

Abbod ibn Shurayhbil bunday hikoya qiladi: “Madinaga kelayotib yo‘limda uchragan birinchi boqqa kirdim. U yerga bug‘doy va arpa ekilgan ekan. Ozroq boshoq terib, donini ajratib yedim. So‘ng kiyimimga ham bir qancha boshoqni terib oldim. Shu payt bog‘ning egasi ko‘rib qoldi, yugurib kelib meni ura ketdi. Boshoqlar bilan birga kiyimimni ham tortib olib, o‘zimni Rasulullohning huzuriga yetaklab keldi.

Nabiy bog‘ egasiga bug‘doy boshoqlarini, menga esa kiyimimni qaytarib berdilar. Keyin bog‘bonga och bolani jazolashdan oldin qornini to‘yg‘izib, so‘ng nasihat qilish kerakligini aytdilar. Payg‘ambar men va Madinaga birga kelgan amakilarimga yarim hurjun bug‘doy berdilar. Men xursand bo‘lib ketdim.

O‘rinbosar Abdulloh

Abdulloh ibn Ja’far Tayyor bunday deydi: “Otam vafotidan uch kun o‘tgach, Rasululloh biznikiga keldilar va: “Bu kundan so‘ng birodarim uchun boshqa yig‘lamanglar, uning bolalarini chaqiringlar”, dedilar. Keyin bizlarni uylariga olib ketdilar. Nabiy sartaroshni chaqirtirdilar. U kelib, sochlarimizni oldi. So‘ngra Payg‘ambarimiz kulib: “Muhammad amakimiz Abu Tolibga o‘xshaydi. Abdullohning xulqi ham, ko‘rinishi ham menga o‘xshaydi”, dedilar. So‘ngra qo‘limdan tutib, mahkam ushladilar-da: “Yo Alloh, Abdullohni Ja’farning oilasiga o‘rinbosar qilgin va uning qo‘liga baraka bergin”, deb uch marotaba takrorladilar.

Xushbo‘y ekan

Jobir ibn Samra bunday hikoya qiladi: Rasululloh bilan bomdod namozini o‘qidim. Namozdan so‘ng ular bilan birga uylariga bordim. Bizni ikki bolakay qarshi oldi. Rasululloh ularning yuzlaridan birma-bir siladilar. Keyin mening yuzimni ham silaganlarida qo‘llari xushbo‘yligini his qildim. Go‘yo qo‘llarini attorning atir xaltachasidan chiqargandek edilar (Imom Muslim rivoyati).

Ilmga muhabbat

Zayd ibn Sobit o‘n bir yoshidayoq o‘n yettita surani yod olgan, tafsilotlari bilan o‘rgangan edi. Rasululloh Madinaga kelganlarida huzurlariga Zaydni olib kirishdi.

Ansoriylar: “Yo Rasululloh , bu bola sizga nozil bo‘lgan suralardan o‘n yettitasini yod olgan”, deb aytdilar. Zayd Qur’on tilovat qildi. Uning shirali ovoz va tartil bilan (dona-dona qilib) o‘qishi Payg‘ambarimizni hayratlantirdi.

Kunlarning birida Rasululloh : “Ey Zayd, suryoniy tilini ham bilasanmi?” dedilar. Zayd esa u zotga: “Uni albatta o‘rganaman,  yo Rasululloh”, deb javob berdi. Bir oydan oz muddatda shu tilda gaplashadigan bo‘ldi.

Rasululloh Zaydni qobiliyatli, ilmga muhabbatli va zakovatli bo‘lgani uchun Qur’onni ko‘chirishda o‘zlariga kotib qilib oldilar. Keyinchalik hazrat Abu Bakr xalifaligi zamonida Zayd Mushafni jam qilish ishlariga mas’ul bo‘ldi.

Qutlug‘ duo

Abu Mus’ab bunday hikoya qiladi: Bir kuni men: “Yo Rasululloh, Allohdan jannatda siz bilan birga bo‘lishimni so‘rab duo qiling, dedim. Shunda Rasululloh : “Buni senga kim o‘rgatdi?” deb so‘radilar. Men esa: “Hech kim”, deb javob berdim. Rasululloh : “Shunday duo qilaman”, deb aytdilar va ketayotganimda: “Sajdani (ya’ni, nafl namoz o‘qishni) ko‘paytirish bilan menga yordam bergin”, deb ta’kidladilar (Imom Buxoriy rivoyati).

Yulduz Asqar qizi tayyorladi.

“Hidoyat” jurnalining 2012 yil, 7-sonidan olindi.

• Олдинги
• Кейинги