Тавсия этилмайдиган исмлар (Абдурасул, Гулсанам, Шоҳсанам, Мафтуна, Шоҳрух...)

Савол: Абдурасул исмининг маъноси нима?

Жавоб: Абдурасул исми Пайғамбарнинг бандаси деган маънони англатади. Бундай исмларни ўзгартирган маъқул.

Савол: Менинг исмим Шоҳруҳ. Кўпчилик диндор тақводор танишларим исмингни алиштир деб маслаҳат беришаяпти. Исмим динимизга бироз тўғри келмас экан. Шундайми?

Жавоб: Имконингиз бўлса, алмаштирганингиз яхшидир.

Савол: Қизболага Санам деб исм кўйиш яхши эмас, деб эшитдим. Қизимнинг исми Гулсанамхон, бу исмнинг маъноси қандай ва бу исмни қизболага қўйиш жоизми?

Жавоб: Санам (صنم) дегани араб тилида бут деган маънони англатади. Шунинг ундай исм қўймаслик керак. Ҳар бир ота-она фарзандига исм қўйишда ўзига ёқиб қолган, қулоғига чиройли эшитилган исмни қўйиб юборавермай, у исмнинг маъносини илмли инсонлардан сўраб кейин қўйиши лозим бўлади. Шоҳсанам ёки Гулсанам каби исмларни қўйиш жоиз эмасдир. Валлоҳу аълам.

Савол: Ҳозирда 3-фарзандимга ҳомиладорман. Текширувга борганимда қиз фарзанд дейишди (янаям Аллоҳ билгувчидир). Худо хоҳласа исмини Сафина деб қўймоқчи эдик. Сафина Нуҳ (а. с. ) нинг кемаларининг номи экан. Фарзандимизга шу исмни қўйсак бўладими?

Жавоб: Фарзандингизга яхши маънога далолат қиладиган исмларни қўйишингиз керак. Сиз саволда зикр қилган “Сафина” сўзи араб тилида “кема” деган маънони англатади. Фарзандга гўзал исм қўйиш ота-онанинг вазифаларидан биридир. Валлоҳу аълам.

Савол: Жиянимнинг исми Мафтунахон. Бу исмнинг маъносини яхши эмас деб эшитдим, шу тўғрими?

Жавоб: Араб тилида бу сўз икки хил кўринишда бўлиши мумкин. Мафтуна деган сўзининг араб тилидан таржима қилнган маъноси “Бирор нарсага қаттиқ берилган”, “тўғри йўлдан озган” ва “ақли ўғирланган”, “куйдирилган” каби маъноларни англатади. Шунинг учун бундай исмни қўймасликни маслаҳат берамиз. Валлоҳу аълам.

Савол: Муҳриддин исмининг маьноси хақида сўрамоқчи эдим. Аллоҳ илмингизни зиёда қилсин.

Жавоб: Араб тилида “Муҳрун” деб тойчоққа айтилади. Бу исм урфимизда бор бўлса-да, лекин диндорлар ичида урф бўлган исмлардан ҳисобланмайди. Бу исмнинг маъносини бирор таъвил билан айтадиган бўлсак, “диннинг ёш ўғлони” ёки “Ёшлигидан диндор” деган маъноларни умид қилиш мумкин. Валлоҳу аълам.

Савол: Яқинда ўғилли бўлдик исмини Алазим қўймоқчимиз. Бу исм Яратганнинг исмларидан бири, бандаларга Абдулазим деб исм қўйилади дейишди. Катта ўғлимнинг исми Алазиз, унинг ҳам исмини ўзгартириш лозим деб айтишди. Ушбу масалада тушунтириш берсангиз.

Жавоб: Ҳа, исм қўйишда Аллоҳ таолонинг гўзал исмлари олдига “абду” сўзини қўйиб, исм қўйилади. Сиз Абдулазим деб исм қўйинг. Катта ўғлингизнинг Алазиз исмини эса Азиз деб ёки Абдулазиз деб ўзгартиринг. Исм қўйиш муҳим амал ҳисобланади. Шунинг учун инсон ўзига ёқиб қолган исмни фарзандига қўйиб юборавермай, бу исмнинг маъноси нима ва шу исмни қўйиш мумкинми ёки йўқми, бу ҳақида илм эгаларидан сўраб, сўнг исм қўйиши лозим бўлади. Минг афсус, мусулмон халқимиздан айрим кишилар ўз фарзандларига мусулмон бўлмаган, ижтимоий ҳаёт тарзи бизга номаълум бўлган футбол юлдузлари каби спортчиларнинг исмини ёки баъзи ҳинд актрисаларининг исмини қўйишяпти. Бундай исм қўйиш фарзанднинг ҳаққини поймол қилиш ҳисобланади.

Савол: Аллоҳ насиб этиб, ўғил фарзандли бўлсам Аъмалмуҳаммад деб исм қўйсам бўладими?

Жавоб: Сиз айтган исм тўғри маънони англатмайди. Шунинг учун бундай исмни қўйишдан сақланинг.

Савол: Турклардаги Элиф исмини қизимизга қўйсак бўладими? Туркияни ҳам мусулмон давлат деб эшитгандим.

Жавоб: Туркчадаги "Элиф" сўзи араб алифбосининг бош ҳарфи "Алиф" деганидир. Бу бир ҳарфнинг номи холос. Бошқа бир маъноси йўқ. Сиз қизингизга бошқа бирор чиройли маънога эга исм қўйганингиз яхшироқ. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон Мусулмонлари идораси Фатво ҳайъати

Savol: Abdurasul ismining ma’nosi nima?

Javob: Abdurasul ismi Payg‘ambarning bandasi degan ma’noni anglatadi. Bunday ismlarni o‘zgartirgan ma’qul.

Savol: Mening ismim Shohruh. Ko‘pchilik dindor taqvodor tanishlarim ismingni alishtir deb maslahat berishayapti. Ismim dinimizga biroz to‘g‘ri kelmas ekan. Shundaymi?

Javob: Imkoningiz bo‘lsa, almashtirganingiz yaxshidir.

Savol: Qizbolaga Sanam deb ism ko‘yish yaxshi emas, deb eshitdim. Qizimning ismi Gulsanamxon, bu ismning ma’nosi qanday va bu ismni qizbolaga qo‘yish joizmi?

Javob: Sanam (صنم) degani arab tilida but degan ma’noni anglatadi. Shuning unday ism qo‘ymaslik kerak. Har bir ota-ona farzandiga ism qo‘yishda o‘ziga yoqib qolgan, qulog‘iga chiroyli eshitilgan ismni qo‘yib yuboravermay, u ismning ma’nosini ilmli insonlardan so‘rab keyin qo‘yishi lozim bo‘ladi. Shohsanam yoki Gulsanam kabi ismlarni qo‘yish joiz emasdir. Vallohu a’lam.

Savol: Hozirda 3-farzandimga homiladorman. Tekshiruvga borganimda qiz farzand deyishdi (yanayam Alloh bilguvchidir). Xudo xohlasa ismini Safina deb qo‘ymoqchi edik. Safina Nuh (a. s. ) ning kemalarining nomi ekan. Farzandimizga shu ismni qo‘ysak bo‘ladimi?

Javob: Farzandingizga yaxshi ma’noga dalolat qiladigan ismlarni qo‘yishingiz kerak. Siz savolda zikr qilgan “Safina” so‘zi arab tilida “kema” degan ma’noni anglatadi. Farzandga go‘zal ism qo‘yish ota-onaning vazifalaridan biridir. Vallohu a’lam.

Savol: Jiyanimning ismi Maftunaxon. Bu ismning ma’nosini yaxshi emas deb eshitdim, shu to‘g‘rimi?

Javob: Arab tilida bu so‘z ikki xil ko‘rinishda bo‘lishi mumkin. Maftuna degan so‘zining arab tilidan tarjima qilngan ma’nosi “Biror narsaga qattiq berilgan”, “to‘g‘ri yo‘ldan ozgan” va “aqli o‘g‘irlangan”, “kuydirilgan” kabi ma’nolarni anglatadi. Shuning uchun bunday ismni qo‘ymaslikni maslahat beramiz. Vallohu a’lam.

Savol: Muhriddin ismining manosi xaqida so‘ramoqchi edim. Alloh ilmingizni ziyoda qilsin.

Javob: Arab tilida “Muhrun” deb toychoqqa aytiladi. Bu ism urfimizda bor bo‘lsa-da, lekin dindorlar ichida urf bo‘lgan ismlardan hisoblanmaydi. Bu ismning ma’nosini biror ta’vil bilan aytadigan bo‘lsak, “dinning yosh o‘g‘loni” yoki “Yoshligidan dindor” degan ma’nolarni umid qilish mumkin. Vallohu a’lam.

Savol: Yaqinda o‘g‘illi bo‘ldik ismini Alazim qo‘ymoqchimiz. Bu ism Yaratganning ismlaridan biri, bandalarga Abdulazim deb ism qo‘yiladi deyishdi. Katta o‘g‘limning ismi Alaziz, uning ham ismini o‘zgartirish lozim deb aytishdi. Ushbu masalada tushuntirish bersangiz.

Javob: Ha, ism qo‘yishda Alloh taoloning go‘zal ismlari oldiga “abdu” so‘zini qo‘yib, ism qo‘yiladi. Siz Abdulazim deb ism qo‘ying. Katta o‘g‘lingizning Alaziz ismini esa Aziz deb yoki Abdulaziz deb o‘zgartiring. Ism qo‘yish muhim amal hisoblanadi. Shuning uchun inson o‘ziga yoqib qolgan ismni farzandiga qo‘yib yuboravermay, bu ismning ma’nosi nima va shu ismni qo‘yish mumkinmi yoki yo‘qmi, bu haqida ilm egalaridan so‘rab, so‘ng ism qo‘yishi lozim bo‘ladi. Ming afsus, musulmon xalqimizdan ayrim kishilar o‘z farzandlariga musulmon bo‘lmagan, ijtimoiy hayot tarzi bizga noma’lum bo‘lgan futbol yulduzlari kabi sportchilarning ismini yoki ba’zi hind aktrisalarining ismini qo‘yishyapti. Bunday ism qo‘yish farzandning haqqini poymol qilish hisoblanadi.

Savol: Alloh nasib etib, o‘g‘il farzandli bo‘lsam A’malmuhammad deb ism qo‘ysam bo‘ladimi?

Javob: Siz aytgan ism to‘g‘ri ma’noni anglatmaydi. Shuning uchun bunday ismni qo‘yishdan saqlaning.

Savol: Turklardagi Elif ismini qizimizga qo‘ysak bo‘ladimi? Turkiyani ham musulmon davlat deb eshitgandim.

Javob: Turkchadagi "Elif" so‘zi arab alifbosining bosh harfi "Alif" deganidir. Bu bir harfning nomi xolos. Boshqa bir ma’nosi yo‘q. Siz qizingizga boshqa biror chiroyli ma’noga ega ism qo‘yganingiz yaxshiroq. Vallohu a’lam.

O‘zbekiston Musulmonlari idorasi Fatvo hay’ati

• Олдинги
• Кейинги