Дин енгилликдир

Абу Ҳурайрадан (р.а.) ривоят қилинади: Расулуллоҳ (с.а.в.) дедилар: “Дин енгилликдир. Ким динда қаттиқ туришга интилса, дин уни енгиб қўяди. Шунинг учун сиз тўғри амал қилинг, яқинлаштиринг, хурсанд бўлинг, эрталаб, куннинг охири ва тундаги тетик вақтларингиздан фойдаланинг” (Бухорий ривояти).

Имом Суютий айтади: “Пайғамбаримиз (с.а.в.) Исломни олдинги динларга нисбатан енгиллик, деб атадилар. Чунки Алллоҳ таоло бу диндан олдинги динлардаги қийинчиликларни олиб ташлаган. Бунга ёрқин мисол: олдинги диндагиларнинг тавбаси ўзини қатл этиш билан бўлган, бу умматнинг тавбаси эса, гуноҳни тарк қилиш, унга бошқа қайтмасликка қасд қилиш ва пушаймон бўлишдир”.

“Ким динда қаттиқ туришга интилса”, деганларидан мақсад ҳеч ким динга ташаддуд (қаттиқлик) билан юзланмасин. Дин билан муомаласи бир-бирини йиқитишга ҳаракат қилаётган икки кишининг муомаласи каби бўлмасин, дегани. Яъни, унда ҳаддан ошмасин, ўртачаликдан чиқиб кетмасин. Ибн Тийн: “Бундан мурод ибодатларда мукаммалликни исташни ман этиш эмас, балки малолланишга олиб борувчи ҳаддан ошишдан қайтаришдир”, деган.

“Тўғри амал қилинг”, деганларидан “ҳаддан ошиш билан сусткашликнинг ўртасидаги ўртачаликда давомли бўлинг” маъноси назарда тутилган.

“Яқинлаштиринг”, яъни агар амалларни мукаммал бажара олмасангиз, шунга яқинлаштиришга интилинг.

Кам бўлса ҳам, доимий солиҳ амал қилганларга “хурсанд бўлинг”, дея хушхабар берилмоқда.

“Куннинг охири ва тундаги тетик вақтларингиздан фойдаланинг”, деб Пайғамбаримиз (с.а.в.) Аллоҳга томон сафарни одатдаги сафарга ўхшатганлар. Маълумки, мусофир дам олмасдан йўл босаверса, манзилига етолмайди. Агар дам олиб-дам олиб, тетик вақтларида юрса, манзилига осон етади. Зеро, Аллоҳ таоло ўз Китобида “Аллоҳ сизларга енгилликни истайди, оғирликни хоҳламайди” (Бақара, 185), дея марҳамат қилган.

Манбалар асосида Жамшид Шодиев тайёрлади.

“Ирфон” тақвимининг 2013 йил 4-сонидан олинди.

* * *

Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi: Rasululloh (s.a.v.) dedilar: “Din yengillikdir. Kim dinda qattiq turishga intilsa, din uni yengib qo‘yadi. Shuning uchun siz to‘g‘ri amal qiling, yaqinlashtiring, xursand bo‘ling, ertalab, kunning oxiri va tundagi tetik vaqtlaringizdan foydalaning” (Buxoriy rivoyati).

Imom Suyutiy aytadi: “Payg‘ambarimiz (s.a.v.) Islomni oldingi dinlarga nisbatan yengillik, deb atadilar. Chunki Allloh taolo bu dindan oldingi dinlardagi qiyinchiliklarni olib tashlagan. Bunga yorqin misol: oldingi dindagilarning tavbasi o‘zini qatl etish bilan bo‘lgan, bu ummatning tavbasi esa, gunohni tark qilish, unga boshqa qaytmaslikka qasd qilish va pushaymon bo‘lishdir”.

“Kim dinda qattiq turishga intilsa”, deganlaridan maqsad hech kim dinga tashaddud (qattiqlik) bilan yuzlanmasin. Din bilan muomalasi bir-birini yiqitishga harakat qilayotgan ikki kishining muomalasi kabi bo‘lmasin, degani. Ya’ni, unda haddan oshmasin, o‘rtachalikdan chiqib ketmasin. Ibn Tiyn: “Bundan murod ibodatlarda mukammallikni istashni man etish emas, balki malollanishga olib boruvchi haddan oshishdan qaytarishdir”, degan.

“To‘g‘ri amal qiling”, deganlaridan “haddan oshish bilan sustkashlikning o‘rtasidagi o‘rtachalikda davomli bo‘ling” ma’nosi nazarda tutilgan.

“Yaqinlashtiring”, ya’ni agar amallarni mukammal bajara olmasangiz, shunga yaqinlashtirishga intiling.

Kam bo‘lsa ham, doimiy solih amal qilganlarga “xursand bo‘ling”, deya xushxabar berilmoqda.

“Kunning oxiri va tundagi tetik vaqtlaringizdan foydalaning”, deb Payg‘ambarimiz (s.a.v.) Allohga tomon safarni odatdagi safarga o‘xshatganlar. Ma’lumki, musofir dam olmasdan yo‘l bosaversa, manziliga yetolmaydi. Agar dam olib-dam olib, tetik vaqtlarida yursa, manziliga oson yetadi. Zero, Alloh taolo o‘z Kitobida “Alloh sizlarga yengillikni istaydi, og‘irlikni xohlamaydi” (Baqara, 185), deya marhamat qilgan.

Manbalar asosida Jamshid Shodiev tayyorladi.

“Irfon” taqvimining 2013 yil 4-sonidan olindi.

• Олдинги
• Кейинги