Ёмонга ўзининг ёмонлиги кифоя

Бир шоҳнинг икки вазири бор эди. Бири ақл-фаросати, тўғрисўзлиги билан эътиборга тушган, подшо кўп масалаларда ундан маслаҳат олар эди. Бу вазир бировга ёмонлиги йўқлиги билан ажралиб турар, унинг “Яхши одамга яхши муносабатда бўлинг, ёмонга ўзининг ёмонлиги етади” деган гапи эл орасида машҳур бўлиб кетган эди.

Нариги вазир эса унинг саройдаги мавқеи ва одамлар орасидаги обрў-эътиборига ҳасад қиларди. Кунларнинг бирида ҳасадчи вазир подшонинг қабулига кириб, деди: “О, подшойи олам! Севимли вазирингиз: “Шоҳимизнинг оғзидан ёқимсиз ҳид келади”, деб айтди”. Ҳукмдор севимли вазирига алоҳида меҳр қўйганди, шу сабабли бу вазирнинг сўзларига ишонмади. Ҳасадчи эса шоҳнинг шундай муносабат кўрсатишини ҳисобга олиб қўйганди: “Уни ҳузурингизга чақиринг, сизга яқинлашган пайти қўлини бурнига олиб боради, шунда мен бу гапларни бекорга айтмаганимга амин бўласиз”, деди у.

Ҳукмдор босиқлик билан буюрди: “Яхши, уни чақириб кел-чи”. Ичиқора вазир рақобатчисини зиёфатга таклиф этди ва овқатга жуда кўп саримсоқ қўшди. Емаганига қўймади. Тушлик тугаган заҳоти биринчи вазирга уни подшо йўқлаётгани, зудлик билан бориши кераклиги айтилди. У, иложсиз, саройга йўл олди.

Подшо унинг саломига алик олди-да: “Қани, менга яқинроқ ўтир-чи”, деб буюрди. Вазир ҳукмдорга яқин келган заҳоти саримоқ ҳиди билинмасин деб қўллари билан оғзини ёпди. “Ҳа, нариги вазирим тўғри гапирган экан”, деб ўйлади шоҳ. Сўнг бир қоғозга мактуб ёзди-да, уни элтиб беришни вазирга топширди. Подшо кимнидир мукофотлашни истасагина ўз қўллари билан хат ёзарди. Воқеалар нима била тугашини интиқлик билан кутиб турган ҳасадчи вазирнинг ҳафсаласи бир бўлди. “Бу ярамас қутулиб қолибди-да, унинг устига мукофот ҳам олибди” деб ўйлади у ва рақибидан хатни унга беришини илтимос қилди. Бағрикенг вазир унинг илтимосини қабул қилди ва қаерга, кимга элтиб бериши кераклиги тушунтирди.

Лекин хатда ҳеч қанақа мукофот ҳақида гап йўқ эди. Унда “Бу хатни олиб борган кишининг бошини танасидан жудо қилинг!” деб ёзилган эди.

Биринчи вазирининг саройга соғ-омон кириб келганини кўрган подшо бунда бир сир борлигини англади. Вазир унга бўлган воқеаларни айтиб берач, “Сен ҳақ экансан. Ёмонга ўзининг ёмонлиги етарли экан”, деди ва донишманд вазирига бўлган меҳри яна бир карра ортди.

“Ирфон” тақвимининг 2014 йил 1-сонидан олинди.

* * *

Bir shohning ikki vaziri bor edi. Biri aql-farosati, to‘g‘riso‘zligi bilan e’tiborga tushgan, podsho ko‘p masalalarda undan maslahat olar edi. Bu vazir birovga yomonligi yo‘qligi bilan ajralib turar, uning “Yaxshi odamga yaxshi munosabatda bo‘ling, yomonga o‘zining yomonligi yetadi” degan gapi el orasida mashhur bo‘lib ketgan edi.

Narigi vazir esa uning saroydagi mavqei va odamlar orasidagi obro‘-e’tiboriga hasad qilardi. Kunlarning birida hasadchi vazir podshoning qabuliga kirib, dedi: “O, podshoyi olam! Sevimli vaziringiz: “Shohimizning og‘zidan yoqimsiz hid keladi”, deb aytdi”. Hukmdor sevimli vaziriga alohida mehr qo‘ygandi, shu sababli bu vazirning so‘zlariga ishonmadi. Hasadchi esa shohning shunday munosabat ko‘rsatishini hisobga olib qo‘ygandi: “Uni huzuringizga chaqiring, sizga yaqinlashgan payti qo‘lini burniga olib boradi, shunda men bu gaplarni bekorga aytmaganimga amin bo‘lasiz”, dedi u.

Hukmdor bosiqlik bilan buyurdi: “Yaxshi, uni chaqirib kel-chi”. Ichiqora vazir raqobatchisini ziyofatga taklif etdi va ovqatga juda ko‘p sarimsoq qo‘shdi. Yemaganiga qo‘ymadi. Tushlik tugagan zahoti birinchi vazirga uni podsho yo‘qlayotgani, zudlik bilan borishi kerakligi aytildi. U, ilojsiz, saroyga yo‘l oldi.

Podsho uning salomiga alik oldi-da: “Qani, menga yaqinroq o‘tir-chi”, deb buyurdi. Vazir hukmdorga yaqin kelgan zahoti sarimoq hidi bilinmasin deb qo‘llari bilan og‘zini yopdi. “Ha, narigi vazirim to‘g‘ri gapirgan ekan”, deb o‘yladi shoh. So‘ng bir qog‘ozga maktub yozdi-da, uni eltib berishni vazirga topshirdi. Podsho kimnidir mukofotlashni istasagina o‘z qo‘llari bilan xat yozardi. Voqealar nima bila tugashini intiqlik bilan kutib turgan hasadchi vazirning hafsalasi bir bo‘ldi. “Bu yaramas qutulib qolibdi-da, uning ustiga mukofot ham olibdi” deb o‘yladi u va raqibidan xatni unga berishini iltimos qildi. Bag‘rikeng vazir uning iltimosini qabul qildi va qaerga, kimga eltib berishi kerakligi tushuntirdi.

Lekin xatda hech qanaqa mukofot haqida gap yo‘q edi. Unda “Bu xatni olib borgan kishining boshini tanasidan judo qiling!” deb yozilgan edi.

Birinchi vazirining saroyga sog‘-omon kirib kelganini ko‘rgan podsho bunda bir sir borligini angladi. Vazir unga bo‘lgan voqealarni aytib berach, “Sen haq ekansan. Yomonga o‘zining yomonligi yetarli ekan”, dedi va donishmand vaziriga bo‘lgan mehri yana bir karra ortdi.

“Irfon” taqvimining 2014 yil 1-sonidan olindi.

• Олдинги
• Кейинги