Илм афзалми, бойлик афзалми?

 عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:أَنَا مَدِينَةُ الْعِلْمِ وَعَلِيٌّ بَابُهَ

Ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: “Мен илмнинг шаҳри бўлсам, Али унинг дарвозасидир”.

Шу ҳадисни эшитгандан сўнг бир нечта хорижийлар ҳасад қилиб, ўзаро маслаҳатлашдилар. “Ўн киши танҳо-танҳо бориб Алидан бир масалани сўраймиз, агар ҳар биримизга бошқа жавоб берса, Муҳаммаднининг сўзлари ростлиги маълум бўлади ва Алининг олимлиги аниқ бўлади. Аммо у бир хил жавоб берса, демак ҳамма гап ёлғон бўлади”, деб синамоқчи бўлишди.

Улардан биринчиси ҳазрати Али р.а. олдиларига келиб: “Эй Али, илм афзалми, бойлик афзалми”, деб савол берди. Ҳазрати Али к.в. дедилар:

— Илм пайғамбарлардан қолган меросдир, аммо бойлик Қорун, Шаддод ва Фиръавн ва уларга ўхшаш кофирлардан қолган меросдир.

“Эй Али, илм афзалми, бойлик афзалми”, сўради иккинчиси.

— Илм кишини ҳамма балолардан сақловчи қўрғондир, у сенга қўрғон бўлади, аммо бойликка сен ўзинг қўрғон бўласан.

“Эй Али, илм афзалми, бойлик афзалми”, сўради учинчиси.

— Бой бўлган кишининг душмани кўп бўлади, илмли зотнинг дўстлари бисёр бўлади.

“Эй Али, илм афзалми, бойлик афзалми”, сўради тўртинчиси.

— Бойликни сарф қилсанг, камайиб кетаверади, аммо илмни сарф қилишинг сари кўпаяди.

“Эй Али, илм афзалми, бойлик афзалми”, сўради бешинчиси.

— Бойлиги бўлган кишини бахиллик ва зиқналик сифати билан ёд қиладилар. Илмли кишини эса улуғлик ва ҳурмат ила ёд қиладилар.

“Эй Али, илм афзалми, бойлик афзалми”, сўради олтинчиси.

— Бойликни ўғридан эҳтиёт қилиш керак, аммо илмни эҳтиёт қилиш шарт эмас, чунки уни ўғри ололмайди.

“Эй Али, илм афзалми, бойлик афзалми”, сўради еттинчиси.

— Бойлиги бор кишининг моли қиёматда ҳисоб-китоб қилинади, аммо илмли кишининг илмидан ҳисоб олинмайди.

“Эй Али, илм афзалми, бойлик афзалми”, сўради саккизинчиси.

— Бойлик кўп турса эскириб, чириб, йўқ бўлиб кетади, аммо илм кўп турган сари қувват ҳосил қилади.

“Эй Али, илм афзалми, бойлик афзалми”, сўради тўққизинчиси.

— Бойлик дегани қалбни қорайтириб, хира қилади. Илм дилни равшан ва мунаввар қилади.

“Эй Али, илм афзалми, бойлик афзалми”, сўради ўнинчиси.

— Одамнинг моли кўп бўлса, унга  маст бўлиб, Фиръавндек худолик даъво қилади. Агар кишининг илми кўп бўлса, пайғамбарлардек шикасталик ила бандалик қилади.

Шундан сўнгра хорижийлар ҳазрати Алининг олимликларига ва Пайғамбар алайҳи саломнинг ростгўйликларига иймон келтириб, мусулмон бўлдилар. Ҳазрати Али к.в. уларга қараб: “Агар сизлар  умрим тамом бўлгунча ушбу саволни сўрасангизлар эди, ҳар бирингизга бошқа-бошқа жавоб берардим”, дедилар.

Хўжаобод туман бош имом хатиби Мақсудали Қосимов тайёрлади.

* * *

عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:أَنَا مَدِينَةُ الْعِلْمِ وَعَلِيٌّ بَابُهَ

Ibn Abbos roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytdilar: “Men ilmning shahri bo‘lsam, Ali uning darvozasidir”.

Shu hadisni eshitgandan so‘ng bir nechta xorijiylar hasad qilib, o‘zaro maslahatlashdilar. “O‘n kishi tanho-tanho borib Alidan bir masalani so‘raymiz, agar har birimizga boshqa javob bersa, Muhammadnining so‘zlari rostligi ma’lum bo‘ladi va Alining olimligi aniq bo‘ladi. Ammo u bir xil javob bersa, demak hamma gap yolg‘on bo‘ladi”, deb sinamoqchi bo‘lishdi.

Ulardan birinchisi hazrati Ali r.a. oldilariga kelib: “Ey Ali, ilm afzalmi, boylik afzalmi”, deb savol berdi. Hazrati Ali k.v. dedilar:

— Ilm payg‘ambarlardan qolgan merosdir, ammo boylik Qorun, Shaddod va Fir’avn va ularga o‘xshash kofirlardan qolgan merosdir.

“Ey Ali, ilm afzalmi, boylik afzalmi”, so‘radi ikkinchisi.

— Ilm kishini hamma balolardan saqlovchi qo‘rg‘ondir, u senga qo‘rg‘on bo‘ladi, ammo boylikka sen o‘zing qo‘rg‘on bo‘lasan.

“Ey Ali, ilm afzalmi, boylik afzalmi”, so‘radi uchinchisi.

— Boy bo‘lgan kishining dushmani ko‘p bo‘ladi, ilmli zotning do‘stlari bisyor bo‘ladi.

“Ey Ali, ilm afzalmi, boylik afzalmi”, so‘radi to‘rtinchisi.

— Boylikni sarf qilsang, kamayib ketaveradi, ammo ilmni sarf qilishing sari ko‘payadi.

“Ey Ali, ilm afzalmi, boylik afzalmi”, so‘radi beshinchisi.

— Boyligi bo‘lgan kishini baxillik va ziqnalik sifati bilan yod qiladilar. Ilmli kishini esa ulug‘lik va hurmat ila yod qiladilar.

“Ey Ali, ilm afzalmi, boylik afzalmi”, so‘radi oltinchisi.

— Boylikni o‘g‘ridan ehtiyot qilish kerak, ammo ilmni ehtiyot qilish shart emas, chunki uni o‘g‘ri ololmaydi.

“Ey Ali, ilm afzalmi, boylik afzalmi”, so‘radi yettinchisi.

— Boyligi bor kishining moli qiyomatda hisob-kitob qilinadi, ammo ilmli kishining ilmidan hisob olinmaydi.

“Ey Ali, ilm afzalmi, boylik afzalmi”, so‘radi sakkizinchisi.

— Boylik ko‘p tursa eskirib, chirib, yo‘q bo‘lib ketadi, ammo ilm ko‘p turgan sari quvvat hosil qiladi.

“Ey Ali, ilm afzalmi, boylik afzalmi”, so‘radi to‘qqizinchisi.

— Boylik degani qalbni qoraytirib, xira qiladi. Ilm dilni ravshan va munavvar qiladi.

“Ey Ali, ilm afzalmi, boylik afzalmi”, so‘radi o‘ninchisi.

— Odamning moli ko‘p bo‘lsa, unga  mast bo‘lib, Fir’avndek xudolik da’vo qiladi. Agar kishining ilmi ko‘p bo‘lsa, payg‘ambarlardek shikastalik ila bandalik qiladi.

Shundan so‘ngra xorijiylar hazrati Alining olimliklariga va Payg‘ambar alayhi salomning rostgo‘yliklariga iymon keltirib, musulmon bo‘ldilar. Hazrati Ali k.v. ularga qarab: “Agar sizlar  umrim tamom bo‘lguncha ushbu savolni so‘rasangizlar edi, har biringizga boshqa-boshqa javob berardim”, dedilar.

Xo‘jaobod tuman bosh imom xatibi Maqsudali Qosimov tayyorladi.

• Олдинги
• Кейинги