Эр топилади, ака топилмайди...

Золимлиги билан ном чиқарган Ҳажжож бир хотиннинг эрини, ўғлини ва акасини банди қилди. Аёл йиғлаб, фарёд қилиб, Ҳажжожнинг олдига келди.

Ҳажжож:

— Бу уч кишидан бирини афв этаман. Яхшилаб ўйлаб кўр. Қайси бирининг озод бўлишини хоҳлайсан? Эрингними, ўғлингними, акангними? — деди.

Хотин:

— Эр топилади, юртда эркак кўп. Ўғил туғилади, истасам бир неча ўғил туғаман. Аммо ака топилмайди, чунки онам яна бир ака туғиб беролмайди, — деди.

Аёлнинг бу оқилона жавоби ва тўғри сўзлиги Ҳажжожга қаттиқ таъсир қилди ва:

— Ҳаммасини кечирдим, сен улардан бирини кечиришимни сўраб тўғри сўзладинг. Сенинг ақлли ва тўғри сўзлигинг менга ёқди, — деди. Ва уларнинг ҳаммасини бирдан озод этди.

Юсуф Товаслийнинг “Ҳикматлар хазинаси” китобидан.

* * *

Zolimligi bilan nom chiqargan Hajjoj bir xotinning erini, o‘g‘lini va akasini bandi qildi. Ayol yig‘lab, faryod qilib, Hajjojning oldiga keldi.

Hajjoj:

— Bu uch kishidan birini afv etaman. Yaxshilab o‘ylab ko‘r. Qaysi birining ozod bo‘lishini xohlaysan? Eringnimi, o‘g‘lingnimi, akangnimi? — dedi.

Xotin:

— Er topiladi, yurtda erkak ko‘p. O‘g‘il tug‘iladi, istasam bir necha o‘g‘il tug‘aman. Ammo aka topilmaydi, chunki onam yana bir aka tug‘ib berolmaydi, — dedi.

Ayolning bu oqilona javobi va to‘g‘ri so‘zligi Hajjojga qattiq ta’sir qildi va:

— Hammasini kechirdim, sen ulardan birini kechirishimni so‘rab to‘g‘ri so‘zlading. Sening aqlli va to‘g‘ri so‘zliging menga yoqdi, — dedi. Va ularning hammasini birdan ozod etdi.

Yusuf Tovasliyning “Hikmatlar xazinasi” kitobidan.

• Олдинги
• Кейинги