Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратлари вафот этдилар

2015 йил 10 март куни Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратлари Тошкент шаҳрида вафот этдилар. Жаноза намози 11 март, чоршанба куни пешин намозидан сўнг Тошкент шаҳридаги "Шайх Зайниддин" (Кўкча) жоме масжидида ўқилади ва "Шайх Зайниддин бува" (Кўкча) қабристонига дафн этилади.

Буюк олим ташкил этган Islom.uz сайтида ёзилишича, Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратлари 1952 мелодий сана 15 апрель куни Андижон вилоятида таваллуд топгандилар.

Ўрта мактабни тугатгач, Бухоро шаҳридаги «Мир Араб» мадрасасида, сўнгра Тошкентдаги имом Бухорий номли Ислом олий маъҳадида таҳсилни давом эттирдилар. Олий маъҳадни битиришлари биланоқ «Совет шарқи мусулмонлари» журналида ишладилар. Ўрта Осиё ва Қозоғистон мусулмонлари диний идораси Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф хазратларини чет элга, яъни Ливия Араб Республикасининг Триполи шаҳридаги Исломий даъват факультетига ўқишга юборди. Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратлари мазкур факультетни 1980-мелодий санада имтиёзли тамомлаб, юртга қайтдилар.

Сўнгра шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратлари Ўрта Осиё ва Қозоғистон мусулмонлари диний идорасининг ташқи алоқалар бўлимида ишлаб, айни пайтда Олий маъҳадда дарс бердилар. Кейин мазкур маъҳадда мудир ноиби, сўнгра мудир лавозимларида ишладилар.

Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратлари диний идоранинг 1989 йилда бўлиб ўтган Умумий қурултойида Ўрта Осиё ва Қозоғистон мусулмонлари Диний идораси муфтийси лавозимига тайинландилар. Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратлари мустақил Ўзбекистон Республикасининг биринчи муфтийси бўлдилар.

Шу йили шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратлари собиқ совет Олий кенгашига депутат этиб сайландилар. Шайх ҳазратлари собиқ совет иттифоқи президенти Михаил Горбачёв ҳамда Олий кенгашга собиқ совет иттифоқи мусулмонларининг ҳаёти ифода этилган баённома тақдим этдилар. Баённомада мусулмонларнинг ҳақ-ҳуқуқларини ҳурматлаш, уларнинг ҳуқуқларини қайтариш масалалари кўтарилган эди. Шайх ҳазратларининг Горбачёв билан бевосита мулоқотларидан сўнг коммунистик тузумнинг мусулмонларга нисбатан сиёсатида ижобий ўзгаришлар сезила бошланди. Шайх ҳазратларининг саъй-ҳаракатлари билан собиқ иттифоқда кўплаб масжидлар ва мадрасалар очила бошланди, мусулмонларга ўз диний урф-одатларини, маросимларни адо этишга рухсат берила бошланди. Шайх ҳазратларининг кўплаб талабларига биноан, Горбачёв собиқ иттифоқдан ҳаж сафарига борадиган мусулмонларнинг сони кескин ошириш ҳақида қарор қабул қилди. Бундан ташқари, ана шу даврда шайх ҳазратлари мусулмонларнинг тақдирини ҳал қилувчи катта миқёсдаги ишларни ҳам амалга оширдилар.

Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратлари совет делегацияси аъзолигида бир неча давлатларга сафар қилдилар. Президент Горбачёвнинг таклифи билан афғон мужоҳидларининг Пешовардаги вақтинча қароргоҳига бориб, афғоний жиҳод қўмондонлари билан музокаралар олиб бордилар. Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратлари ўз саъй-ҳаракатларини собиқ иттифоқ мусулмонларининг диний ҳуқуқлари, диний таълим ва маданиятини тиклаш йўлидаги тўсиқларни олиб ташлашга йўналтирган эдилар.

Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратлари сўнгги йилларда илмий ва даъватга ҳамда диний маданиятни оширишдаги фаолиятларга ўзларини бағишлаганлар.

Шайх ҳазратлари Маккаи Мукаррамадаги «Бутун Дунё Ислом Робитаси»нинг таъсис мажлиси, Бутун дунё тасаввуф уюшмаси, Бутун дунё Исломий халқлари бошқарувининг бош котибияти, Бутун дунё даъват уюшмаси, Бутун дунё Уламолари кенгаши уюшмаси, Исломобод шаҳридаги Бутун дунё Ислом уюшмаси, Маккаи Мукаррамадаги Бутун дунё муфаккир уламолари йиғинининг ижроия қўмитаси, Бутун дунё масжидлар уюшмаси, Иорданиядаги Оли Байт муссасасига қарашли Исломий фикрлар академияси аъзоси эдилар.

Шунингдек, шайх ҳазратлари Миср Араб Республикаси, Либия Жамоҳирийяси ва Россия федерациялари каби қатор давлатларнинг фахрий унвон ва мукофотлари билан тақдирланганлар.

Шайх ҳазратлари 100 дан ортиқ китоблар ва интернет саҳифалар муаллифи эдилар.

Аллоҳ у кишидан рози бўлсин! Яқинларига сабр берсин! Инна лиллаҳи ва инна илайҳи рожиъун!

* * *

2015 yil 10 mart kuni Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf hazratlari Toshkent shahrida vafot etdilar. Janoza namozi 11 mart, chorshanba kuni peshin namozidan so‘ng Toshkent shahridagi "Shayx Zayniddin" (Ko‘kcha) jome masjidida o‘qiladi va "Shayx Zayniddin buva" (Ko‘kcha) qabristoniga dafn etiladi.

Buyuk olim tashkil etgan Islom.uz saytida yozilishicha, Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf hazratlari 1952 melodiy sana 15 aprel kuni Andijon viloyatida tavallud topgandilar.

O‘rta maktabni tugatgach, Buxoro shahridagi «Mir Arab» madrasasida, so‘ngra Toshkentdagi imom Buxoriy nomli Islom oliy ma’hadida tahsilni davom ettirdilar. Oliy ma’hadni bitirishlari bilanoq «Sovet sharqi musulmonlari» jurnalida ishladilar. O‘rta Osiyo va Qozog‘iston musulmonlari diniy idorasi Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf xazratlarini chet elga, ya’ni Liviya Arab Respublikasining Tripoli shahridagi Islomiy da’vat fakultetiga o‘qishga yubordi. Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf hazratlari mazkur fakultetni 1980-melodiy sanada imtiyozli tamomlab, yurtga qaytdilar.

So‘ngra shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf hazratlari O‘rta Osiyo va Qozog‘iston musulmonlari diniy idorasining tashqi aloqalar bo‘limida ishlab, ayni paytda Oliy ma’hadda dars berdilar. Keyin mazkur ma’hadda mudir noibi, so‘ngra mudir lavozimlarida ishladilar.

Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf hazratlari diniy idoraning 1989 yilda bo‘lib o‘tgan Umumiy qurultoyida O‘rta Osiyo va Qozog‘iston musulmonlari Diniy idorasi muftiysi lavozimiga tayinlandilar. Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf hazratlari mustaqil O‘zbekiston Respublikasining birinchi muftiysi bo‘ldilar.

Shu yili shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf hazratlari sobiq sovet Oliy kengashiga deputat etib saylandilar. Shayx hazratlari sobiq sovet ittifoqi prezidenti Mixail Gorbachyov hamda Oliy kengashga sobiq sovet ittifoqi musulmonlarining hayoti ifoda etilgan bayonnoma taqdim etdilar. Bayonnomada musulmonlarning haq-huquqlarini hurmatlash, ularning huquqlarini qaytarish masalalari ko‘tarilgan edi. Shayx hazratlarining Gorbachyov bilan bevosita muloqotlaridan so‘ng kommunistik tuzumning musulmonlarga nisbatan siyosatida ijobiy o‘zgarishlar sezila boshlandi. Shayx hazratlarining sa’y-harakatlari bilan sobiq ittifoqda ko‘plab masjidlar va madrasalar ochila boshlandi, musulmonlarga o‘z diniy urf-odatlarini, marosimlarni ado etishga ruxsat berila boshlandi. Shayx hazratlarining ko‘plab talablariga binoan, Gorbachyov sobiq ittifoqdan haj safariga boradigan musulmonlarning soni keskin oshirish haqida qaror qabul qildi. Bundan tashqari, ana shu davrda shayx hazratlari musulmonlarning taqdirini hal qiluvchi katta miqyosdagi ishlarni ham amalga oshirdilar.

Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf hazratlari sovet delegatsiyasi a’zoligida bir necha davlatlarga safar qildilar. Prezident Gorbachyovning taklifi bilan afg‘on mujohidlarining Peshovardagi vaqtincha qarorgohiga borib, afg‘oniy jihod qo‘mondonlari bilan muzokaralar olib bordilar. Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf hazratlari o‘z sa’y-harakatlarini sobiq ittifoq musulmonlarining diniy huquqlari, diniy ta’lim va madaniyatini tiklash yo‘lidagi to‘siqlarni olib tashlashga yo‘naltirgan edilar.

Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf hazratlari so‘nggi yillarda ilmiy va da’vatga hamda diniy madaniyatni oshirishdagi faoliyatlarga o‘zlarini bag‘ishlaganlar.

Shayx hazratlari Makkai Mukarramadagi «Butun Dunyo Islom Robitasi»ning ta’sis majlisi, Butun dunyo tasavvuf uyushmasi, Butun dunyo Islomiy xalqlari boshqaruvining bosh kotibiyati, Butun dunyo da’vat uyushmasi, Butun dunyo Ulamolari kengashi uyushmasi, Islomobod shahridagi Butun dunyo Islom uyushmasi, Makkai Mukarramadagi Butun dunyo mufakkir ulamolari yig‘inining ijroiya qo‘mitasi, Butun dunyo masjidlar uyushmasi, Iordaniyadagi Oli Bayt mussasasiga qarashli Islomiy fikrlar akademiyasi a’zosi edilar.

Shuningdek, shayx hazratlari Misr Arab Respublikasi, Libiya Jamohiriyyasi va Rossiya federatsiyalari kabi qator davlatlarning faxriy unvon va mukofotlari bilan taqdirlanganlar.

Shayx hazratlari 100 dan ortiq kitoblar va internet sahifalar muallifi edilar.

Alloh u kishidan rozi bo‘lsin! Yaqinlariga sabr bersin! Inna lillahi va inna ilayhi roji’un!

• Олдинги
• Кейинги