Молик ибн Динор

Машҳур тобеъий, етук олим, тақводор инсон Молик ибн Динор кўп саҳобалар ичида, улардан ибрат олиб улғайди. Отаси Динор китоб ва номаларни қалам ҳақи эвазига ёзар, шу ишдан келган даромад билан тирикчилик қиларди. Бутун умри эски, ямоқ кийимларда, оби ёвғон билан ўтган бўлса ҳам, бирор марта нолимаган сабрли киши эди.

Отаси каби чиройли хулқли, зоҳид кишилардан бўлмиш Молик ибн Динор ҳаммага очиқ юз билан қарар, бутун вужудида ислом нишонаси ярқирарди. Улуғ саҳобий Анас ибн Молик (р.а.) у зотдаги савлат, виқор, тақво, ахлоқ ва илм даражаларини эътироф этиб, ҳаққига кўп дуо қиларди.

Молик ибн Динор умр бўйи фақат ўз меҳнати билан ҳаёт кечирди. Жабр ибн Зайд у кишининг Мусҳаф кўчираётганини кўриб деди: «Фақат шу иш билан шуғулланасиз, Аллоҳнинг китобини биридан иккинчисига кўчирасиз. Бошқа касб қилсангиз бўлмайдими?» Молик ибн Динор: «Аллоҳга қасамки, бу ҳалол касбдир», деб жавоб берди. Жаъфар ибн Сулаймон айтади: «У Қуръонни тўрт ойда ёзиб тугатди. Шу иши учун олган хизмат ҳақи билан таомланди».

Бир ривоятда айтилишича, Молик ибн Динорнинг уйига ўғри кирди, аммо ҳеч нима тополмади. Шунда уй эгаси: «Дунёликдан ҳеч нима топа олмадинг, охиратдан бирор нарса қўлга киритишни истамайсанми?» деди. Ўғри: «Истайман», деди. Молик ибн Динор унга таҳорат олиб, икки ракат намоз ўқишини буюрди. Ўғри айтилганидек қилди, кейин икковлари масжидга чиқишди. Бу воқеа ҳақида Молик ибн Динордан сўрашганида, «Ўғри бизнинг нарсамизни ўғирлашга келди, лекин биз уни ўғирлаб қўйдик», деб жавоб берди.

Молик ибн Динор айтади:

Мен ҳар бир гуноҳнинг аслига қарадим, уни мол-дунёни яхши кўришдан топдим. Ким ўзидан мол-дунёни яхши кўришни йироқ қилса, ҳақиқатда, унинг бутун вужуди роҳат топибди.

Агар қалбда ҳузн (хафалик) бўлмаса, у қалб харобдир. Яъни, тинчлиги бўлмаган уй хароб бўлгани каби.

Агар итнинг олдига тилла ва кумуш ташласангиз, уни танимайди (қадр-қимматини билмайди). Ва агар итнинг олдига суяк ташласангиз, ғажийди ва еб қўяди. Аҳмоқ одам ҳам шунга ўхшайди.

Ўролбек Мустанов тайёрлади

“Ирфон” тақвимининг 2012 йил 3-сонидан олинди.

* * *

Mashhur tobe’iy, yetuk olim, taqvodor inson Molik ibn Dinor ko‘p sahobalar ichida, ulardan ibrat olib ulg‘aydi. Otasi Dinor kitob va nomalarni qalam haqi evaziga yozar, shu ishdan kelgan daromad bilan tirikchilik qilardi. Butun umri eski, yamoq kiyimlarda, obi yovg‘on bilan o‘tgan bo‘lsa ham, biror marta nolimagan sabrli kishi edi.

Otasi kabi chiroyli xulqli, zohid kishilardan bo‘lmish Molik ibn Dinor hammaga ochiq yuz bilan qarar, butun vujudida islom nishonasi yarqirardi. Ulug‘ sahobiy Anas ibn Molik (r.a.) u zotdagi savlat, viqor, taqvo, axloq va ilm darajalarini e’tirof etib, haqqiga ko‘p duo qilardi.

Molik ibn Dinor umr bo‘yi faqat o‘z mehnati bilan hayot kechirdi. Jabr ibn Zayd u kishining Mushaf ko‘chirayotganini ko‘rib dedi: «Faqat shu ish bilan shug‘ullanasiz, Allohning kitobini biridan ikkinchisiga ko‘chirasiz. Boshqa kasb qilsangiz bo‘lmaydimi?» Molik ibn Dinor: «Allohga qasamki, bu halol kasbdir», deb javob berdi. Ja’far ibn Sulaymon aytadi: «U Qur’onni to‘rt oyda yozib tugatdi. Shu ishi uchun olgan xizmat haqi bilan taomlandi».

Bir rivoyatda aytilishicha, Molik ibn Dinorning uyiga o‘g‘ri kirdi, ammo hech nima topolmadi. Shunda uy egasi: «Dunyolikdan hech nima topa olmading, oxiratdan biror narsa qo‘lga kiritishni istamaysanmi?» dedi. O‘g‘ri: «Istayman», dedi. Molik ibn Dinor unga tahorat olib, ikki rakat namoz o‘qishini buyurdi. O‘g‘ri aytilganidek qildi, keyin ikkovlari masjidga chiqishdi. Bu voqea haqida Molik ibn Dinordan so‘rashganida, «O‘g‘ri bizning narsamizni o‘g‘irlashga keldi, lekin biz uni o‘g‘irlab qo‘ydik», deb javob berdi.

Molik ibn Dinor aytadi:

Men har bir gunohning asliga qaradim, uni mol-dunyoni yaxshi ko‘rishdan topdim. Kim o‘zidan mol-dunyoni yaxshi ko‘rishni yiroq qilsa, haqiqatda, uning butun vujudi rohat topibdi.

Agar qalbda huzn (xafalik) bo‘lmasa, u qalb xarobdir. Ya’ni, tinchligi bo‘lmagan uy xarob bo‘lgani kabi.

Agar itning oldiga tilla va kumush tashlasangiz, uni tanimaydi (qadr-qimmatini bilmaydi). Va agar itning oldiga suyak tashlasangiz, g‘ajiydi va yeb qo‘yadi. Ahmoq odam ham shunga o‘xshaydi.

O‘rolbek Mustanov tayyorladi

“Irfon” taqvimining 2012 yil 3-sonidan olindi.

• Олдинги
• Кейинги