Расулуллоҳнинг фазилат ва мартабалари

Рукн: Муҳаммад (с.а.в.) сийратлари Чоп этилган: 16.02.2015

Жобир (р.а.) ривоят қилади: «Расулуллоҳ (с.а.в.) айтдилар: «Менга ўзимдан олдинги пайғамбарларга берилмаган беш хислат берилди:

1. Барча пайғамбарлар фақат ўз қавмигагина юборилган. Мен эса қизилларга ҳам, қораларга ҳам юборилдим.

2. Менга ўлжалар ҳалол қилинди. Ваҳоланки, мендан аввал ҳеч кимга ҳалол қилинмаганди.

3. Ер менга дуруст, пок ва масжид қилинди. Ҳар ким намоз вақти кириб қолса, қаерда бўлсаям намозини ўқийверади.

4. Мен бир ойлик масофада турган душманимнинг кўнглига қўрқув туширишдек ёрдамга эга бўлдим.

5. Менга шафоат (ҳуқуқи) берилди». (Бухорий ва Муслим ривояти).

Ҳадисда қизиллар ва қоралар дейилганда ажамийлар, яъни, араб бўлмаганлар ва араблар назарда тутилган, валлоҳу аълам. Баъзи олимлар қизиллар инсонлар, қоралар жинлар бўлса керак, деган фикрни илгари суришган.

Ҳадисда зикр этилган иккинчи хусусиятда ўлжалар фақат Пайғамбаримиз (с.а.в.)гагина ҳалол қилингани айтилади. Зеро, тарихда пайғамбарларнинг баъзиларига умуман жанг қилишга рухсат берилмаганди ва демакки, улар ўлжа ҳам олмаганлар. Жанг қилишга рухсат берилган пайғамбарларга ҳам тушган ўлжани олиш мумкин бўлмаган. Ҳар гал ўлжаларни бир олов келиб ёқиб юборарди.

Ҳадисдаги учинчи хусусиятга келсак, баъзи олимлар бу борада: «Аввалги қавмларга поклиги қатъий аниқ бўлган жойлардагина ибодат қилишга рухсат берилганди. Бу умматга эса, нажасли эмаслигига ишонч ҳосил қилинган жойларда ибодатни адо этишга изн берилган», дейишади.

«Мен бир ойлик масофада турган душманимнинг кўнглига қўрқув туширишдек ёрдамга эга бўлдим», дейилишидан мақсад Расулуллоҳ (с.а.в.) илоҳий лутфдан баҳраманд бўлган ҳолда орада масофа бўлишига қарамай, душманларнинг кўнглига қўрқув солиш, уларнинг шаштини синдириш хусусиятига эга эдилар.

Расулуллоҳ (с.а.в.)га берилган шафоат ҳуқуқи ҳақида олимлар бир қанча фикрларни билдиришган. Хусусан, шафоат Қиёмат куни ҳисоб-китобни кутиб турган инсоннинг барчасини қамраб олади ва уларни кутиб туриш даҳшатидан халос қилади. Бу шафоат кўнглида заррача имони борларни жаҳаннамдан чиқариб олиш учундир. Чунки кўнглида заррадан кўпроқ имони борларга бошқаларнинг шафоа­ти ҳам мумкин бўлади – бу Қози Иёзнинг фикри. Қози Иёз, шунингдек, «Шафоатдан мақсад – рад этилмайдиган шафоат», дейди.

Аллоҳ таоло Жанобимиз (с.а.в.)нинг хусусиятларини ўрганиш асносида у зотга янада қаттиқроқ муҳаббат билан боғланиш саодатини, башариятга ўрнак ҳаёт тарзларини ўз ҳаётимизга татбиқ этиш бахтини барчамизга насиб этсин!

“Ирфон” тақвимининг 2009 йил, 2-сонидан олинди.

* * *

Jobir (r.a.) rivoyat qiladi: «Rasululloh (s.a.v.) aytdilar: «Menga o‘zimdan oldingi payg‘ambarlarga berilmagan besh xislat berildi:

1. Barcha payg‘ambarlar faqat o‘z qavmigagina yuborilgan. Men esa qizillarga ham, qoralarga ham yuborildim.

2. Menga o‘ljalar halol qilindi. Vaholanki, mendan avval hech kimga halol qilinmagandi.

3. Yer menga durust, pok va masjid qilindi. Har kim namoz vaqti kirib qolsa, qaerda bo‘lsayam namozini o‘qiyveradi.

4. Men bir oylik masofada turgan dushmanimning ko‘ngliga qo‘rquv tushirishdek yordamga ega bo‘ldim.

5. Menga shafoat (huquqi) berildi». (Buxoriy va Muslim rivoyati).

Hadisda qizillar va qoralar deyilganda ajamiylar, ya’ni, arab bo‘lmaganlar va arablar nazarda tutilgan, vallohu a’lam. Ba’zi olimlar qizillar insonlar, qoralar jinlar bo‘lsa kerak, degan fikrni ilgari surishgan.

Hadisda zikr etilgan ikkinchi xususiyatda o‘ljalar faqat Payg‘ambarimiz (s.a.v.)gagina halol qilingani aytiladi. Zero, tarixda payg‘ambarlarning ba’zilariga umuman jang qilishga ruxsat berilmagandi va demakki, ular o‘lja ham olmaganlar. Jang qilishga ruxsat berilgan payg‘ambarlarga ham tushgan o‘ljani olish mumkin bo‘lmagan. Har gal o‘ljalarni bir olov kelib yoqib yuborardi.

Hadisdagi uchinchi xususiyatga kelsak, ba’zi olimlar bu borada: «Avvalgi qavmlarga pokligi qat’iy aniq bo‘lgan joylardagina ibodat qilishga ruxsat berilgandi. Bu ummatga esa, najasli emasligiga ishonch hosil qilingan joylarda ibodatni ado etishga izn berilgan», deyishadi.

«Men bir oylik masofada turgan dushmanimning ko‘ngliga qo‘rquv tushirishdek yordamga ega bo‘ldim», deyilishidan maqsad Rasululloh (s.a.v.) ilohiy lutfdan bahramand bo‘lgan holda orada masofa bo‘lishiga qaramay, dushmanlarning ko‘ngliga qo‘rquv solish, ularning shashtini sindirish xususiyatiga ega edilar.

Rasululloh (s.a.v.)ga berilgan shafoat huquqi haqida olimlar bir qancha fikrlarni bildirishgan. Xususan, shafoat Qiyomat kuni hisob-kitobni kutib turgan insonning barchasini qamrab oladi va ularni kutib turish dahshatidan xalos qiladi. Bu shafoat ko‘nglida zarracha imoni borlarni jahannamdan chiqarib olish uchundir. Chunki ko‘nglida zarradan ko‘proq imoni borlarga boshqalarning shafoa­ti ham mumkin bo‘ladi – bu Qozi Iyozning fikri. Qozi Iyoz, shuningdek, «Shafoatdan maqsad – rad etilmaydigan shafoat», deydi.

Alloh taolo Janobimiz (s.a.v.)ning xususiyatlarini o‘rganish asnosida u zotga yanada qattiqroq muhabbat bilan bog‘lanish saodatini, bashariyatga o‘rnak hayot tarzlarini o‘z hayotimizga tatbiq etish baxtini barchamizga nasib etsin!

“Irfon” taqvimining 2009 yil, 2-sonidan olindi.