Имрон ибн Ҳусайн

Рукн: Саҳобалар Чоп этилган: 23.12.2014

Имрон ибн Ҳусайн ҳижратнинг еттинчи йили Исломни қабул қилди. Cевимли Пайғамбаримизга яқин ёрдамчи бўлди. Бир неча жангларда иштирок этди ва Макка фатҳи куни Ҳузоа қабиласининг байроқдори бўлди. Пайғамбар хонадонида илм олиб, фақиҳ бўлиб етишди.
Имрон ибн Ҳусайн мусулмон бўлгач, ҳаётини яхшиликка хизмат қилишга бағишлади.

* * *
Имроннинг отаси Ҳусайннинг мусулмон бўлиши Расулуллоҳнинг кўзларини ёшлатган. Ҳусайн ҳали Исломни қабул қилмасидан илгари қурайшликлар унинг ҳузурига кириб: “Муҳаммаднинг сўзлари бизларга оғир ботмоқда, у илоҳларимизни ҳақоратламоқда”, деб айтишди. Шунда улар Расулуллоҳнинг уйларига боришиб, эшиклари ёнида тўхташди. Ичкарига фақат Ҳусайн кирди. Набий уни кўришлари биланоқ: “Қарияга жой беринглар”, деб буюрдилар. Ўшанда бир неча саҳоба шу ерда эди. Расулуллоҳ : “Имон келтир”, дедилар ва Ҳусайн имон келтирди. Сўнгра: “Ё Расулуллоҳ, менинг қавмим ва яқинларим бор. Уларга нима дейман?” деб сўради. Расулуллоҳ : “Ё Аллоҳ, ишим тўғри бўлишига йўл кўрсат, фойдали илмимни зиёда қил”, деб айт, дедилар. Ҳусайн ҳали ўрнидан турмасиданоқ исломни қабул қилган эди. Шу пайт унинг ёнига Имрон келиб, отасининг боши ва қўл-оёқларини ўпди. Буни кўрган Расулуллоҳ йиғладилар. Саҳобалар нимага йиғлаганларини сўрашганида, у зот: “Имрон қилган ишидан йиғладим”, дедилар. Ҳусайн ўрнидан туриб кетаётганида Расулуллоҳ : “Уни уйига кузатиб қўйинглар”, дея марҳамат қилдилар.

* * *

Имрон ибн Ҳусайн Аллоҳга чексиз муҳаббатли, тўғри сўз, тақводор, садоқатли инсон бўлиб, Аллоҳ таоло унга тавфиқ ва ҳидоят неъматини берган эди. Шунга қарамай, у: “Қани энди шамоллар тўзғитиб юборадиган қум зарралари бўлсам эди”, деб тинмай кўзёш тўкарди. Исломдан илгари қилган гуноҳларини ўйлаб азоб чекарди.
Кунларнинг бирида саҳобалар Расулуллоҳдан : “Ё Расулуллоҳ, сизнинг ҳузурингизда эканимизда қалбларимиз эриб, дунёдан узоқлашамиз ва худди охиратни кўриб тургандек бўламиз. Бу ҳол ҳузурингиздан чиқиб кетгунимизча давом этади. Лекин оиламизга, бола-чақамиз қошига қайтишимиз билан бу нарсаларни унутамиз. Бунинг сабаби нима?” деб сўрашди. Расулуллоҳ уларга: “Аллоҳга қасам, агар менинг ҳузуримдаги ҳолингизда бардавом бўлганингизда эди, сизларни фаришталар қарши оларди. Лекин бир муддат диндор бўлиб, яна бир муддат ҳою ҳавас билан яшайсизлар”, деб жавоб қилдилар.
Бу ҳадисни эшитган Имрон ибн Ҳусайн таъсирланиб, холис ибодатдан оғишмай яшашни мақсад қилди.

* * *

Халифа Умар ибн Хаттоб Имронни Басра халқига йўл кўрсатиш ва дин илмларини ўргатиш учун юборди. Имрон ибн Ҳусайнни Басрага жойлашиши биланоқ, шаҳар аҳли уни қутлаб, дуосини олди.
Ҳасан Басрий ва Ибн Сирин: “Басрага Расулуллоҳнинг саҳобаларидан Имрон ибн Ҳусайндан яхшироғи келмаган”, деб айтишган. Бу икки алломанинг саҳобий ҳақидаги юксак фикри унинг даражасидан далолатдир. Имрон Басрада қозилик вазифасини адолат билан адо этди.

* * *

Имрон тақводор мусулмон эди, қимматбаҳо, чиройли кийимлар киярди. У зоҳидлик ҳамма нарсадан ўзини тийиб яшашда эмас, балки юракдадир деб биларди. Абу Ражо айтади: “Бир куни Имрон ёнимизга биз ҳеч қачон кўрмаган чиройли ёпинчиқ билан чиқди. Шугина ёпинчиқнинг пулига бир қанча кийим сотиб олиш мумкин эди. Яхши кийим кийишини кўриб, ҳайрон бўлганларга Расулуллоҳнинг “Агар Аллоҳ бандасига неъмат берса, ўша неъматни бандасида кўришни яхши кўради”, деган сўзлари билан жавоб қиларди. Имрон хоссатан намозга энг гўзал кийим кийиб келарди. Бу иши ҳақида сўрашганида эса: “Нега энди ясанмаслигим керак, ахир Раббимнинг ҳузурида турибман-ку”, дерди.

* * *

Али ва Муовия ўртасига катта низо тушганида, Имрон ибн Ҳусайн четга чиқиб олмади, балки овозининг борича мусулмонларни тинчликка чақирди. У: “Бир мусулмонга ўқ отганимдан кўра, ўлгунимча тоғда эчки боққаним яхшидир”, деб айтарди.

* * *

Ўттиз йиллик оғриқли касаллик боис Имроннинг имони комилликка эришди. У касалликка сабрсизлик қилмади ва бирор марта шикоят қилмади. Балки ўтирганида ҳам, турганида ҳам, ётиб қолганида ҳам ибодатда мустаҳкам бўлди. Биродарлари далда берувчи сўз айтганида, уларга кулиб: “Нафсимга энг ёқимли бўлган нарса Аллоҳ учун севимли бўлган нарсадир”, дер эди. Мислсиз сабр билан катта намуна кўрсатган Имрон ибн Ҳусайн ҳижратнинг эллик иккинчи йили Басрада оламдан ўтди. Аллоҳ ундан рози бўлсин.

Бушро тайёрлади.

* * *

Imron ibn Husayn hijratning yettinchi yili Islomni qabul qildi. Cevimli Payg‘ambarimizga yaqin yordamchi bo‘ldi. Bir necha janglarda ishtirok etdi va Makka fathi kuni Huzoa qabilasining bayroqdori bo‘ldi. Payg‘ambar xonadonida ilm olib, faqih bo‘lib yetishdi.
Imron ibn Husayn musulmon bo‘lgach, hayotini yaxshilikka xizmat qilishga bag‘ishladi.

* * *
Imronning otasi Husaynning musulmon bo‘lishi Rasulullohning ko‘zlarini yoshlatgan. Husayn hali Islomni qabul qilmasidan ilgari qurayshliklar uning huzuriga kirib: “Muhammadning so‘zlari bizlarga og‘ir botmoqda, u ilohlarimizni haqoratlamoqda”, deb aytishdi. Shunda ular Rasulullohning uylariga borishib, eshiklari yonida to‘xtashdi. Ichkariga faqat Husayn kirdi. Nabiy uni ko‘rishlari bilanoq: “Qariyaga joy beringlar”, deb buyurdilar. O‘shanda bir necha sahoba shu yerda edi. Rasululloh : “Imon keltir”, dedilar va Husayn imon keltirdi. So‘ngra: “Yo Rasululloh, mening qavmim va yaqinlarim bor. Ularga nima deyman?” deb so‘radi. Rasululloh : “Yo Alloh, ishim to‘g‘ri bo‘lishiga yo‘l ko‘rsat, foydali ilmimni ziyoda qil”, deb ayt, dedilar. Husayn hali o‘rnidan turmasidanoq islomni qabul qilgan edi. Shu payt uning yoniga Imron kelib, otasining boshi va qo‘l-oyoqlarini o‘pdi. Buni ko‘rgan Rasululloh yig‘ladilar. Sahobalar nimaga yig‘laganlarini so‘rashganida, u zot: “Imron qilgan ishidan yig‘ladim”, dedilar. Husayn o‘rnidan turib ketayotganida Rasululloh : “Uni uyiga kuzatib qo‘yinglar”, deya marhamat qildilar.

* * *

Imron ibn Husayn Allohga cheksiz muhabbatli, to‘g‘ri so‘z, taqvodor, sadoqatli inson bo‘lib, Alloh taolo unga tavfiq va hidoyat ne’matini bergan edi. Shunga qaramay, u: “Qani endi shamollar to‘zg‘itib yuboradigan qum zarralari bo‘lsam edi”, deb tinmay ko‘zyosh to‘kardi. Islomdan ilgari qilgan gunohlarini o‘ylab azob chekardi.
Kunlarning birida sahobalar Rasulullohdan : “Yo Rasululloh, sizning huzuringizda ekanimizda qalblarimiz erib, dunyodan uzoqlashamiz va xuddi oxiratni ko‘rib turgandek bo‘lamiz. Bu hol huzuringizdan chiqib ketgunimizcha davom etadi. Lekin oilamizga, bola-chaqamiz qoshiga qaytishimiz bilan bu narsalarni unutamiz. Buning sababi nima?” deb so‘rashdi. Rasululloh ularga: “Allohga qasam, agar mening huzurimdagi holingizda bardavom bo‘lganingizda edi, sizlarni farishtalar qarshi olardi. Lekin bir muddat dindor bo‘lib, yana bir muddat hoyu havas bilan yashaysizlar”, deb javob qildilar.
Bu hadisni eshitgan Imron ibn Husayn ta’sirlanib, xolis ibodatdan og‘ishmay yashashni maqsad qildi.

* * *

Xalifa Umar ibn Xattob Imronni Basra xalqiga yo‘l ko‘rsatish va din ilmlarini o‘rgatish uchun yubordi. Imron ibn Husaynni Basraga joylashishi bilanoq, shahar ahli uni qutlab, duosini oldi.
Hasan Basriy va Ibn Sirin: “Basraga Rasulullohning sahobalaridan Imron ibn Husayndan yaxshirog‘i kelmagan”, deb aytishgan. Bu ikki allomaning sahobiy haqidagi yuksak fikri uning darajasidan dalolatdir. Imron Basrada qozilik vazifasini adolat bilan ado etdi.

* * *

Imron taqvodor musulmon edi, qimmatbaho, chiroyli kiyimlar kiyardi. U zohidlik hamma narsadan o‘zini tiyib yashashda emas, balki yurakdadir deb bilardi. Abu Rajo aytadi: “Bir kuni Imron yonimizga biz hech qachon ko‘rmagan chiroyli yopinchiq bilan chiqdi. Shugina yopinchiqning puliga bir qancha kiyim sotib olish mumkin edi. Yaxshi kiyim kiyishini ko‘rib, hayron bo‘lganlarga Rasulullohning “Agar Alloh bandasiga ne’mat bersa, o‘sha ne’matni bandasida ko‘rishni yaxshi ko‘radi”, degan so‘zlari bilan javob qilardi. Imron xossatan namozga eng go‘zal kiyim kiyib kelardi. Bu ishi haqida so‘rashganida esa: “Nega endi yasanmasligim kerak, axir Rabbimning huzurida turibman-ku”, derdi.

* * *

Ali va Muoviya o‘rtasiga katta nizo tushganida, Imron ibn Husayn chetga chiqib olmadi, balki ovozining boricha musulmonlarni tinchlikka chaqirdi. U: “Bir musulmonga o‘q otganimdan ko‘ra, o‘lgunimcha tog‘da echki boqqanim yaxshidir”, deb aytardi.

* * *

O‘ttiz yillik og‘riqli kasallik bois Imronning imoni komillikka erishdi. U kasallikka sabrsizlik qilmadi va biror marta shikoyat qilmadi. Balki o‘tirganida ham, turganida ham, yotib qolganida ham ibodatda mustahkam bo‘ldi. Birodarlari dalda beruvchi so‘z aytganida, ularga kulib: “Nafsimga eng yoqimli bo‘lgan narsa Alloh uchun sevimli bo‘lgan narsadir”, der edi. Mislsiz sabr bilan katta namuna ko‘rsatgan Imron ibn Husayn hijratning ellik ikkinchi yili Basrada olamdan o‘tdi. Alloh undan rozi bo‘lsin.

Bushro tayyorladi.