Абу Талҳа Ансорий

Умму Сулайм” лақабли Румайсо бинти Милҳоннинг эри вафот этиб, бева қолгани хабари Абу Талҳа Зайд ибн Саҳлан-Нажжорий қулоғига етганида кўнглида бирнима ғимирлади. УммуСулаймахлоқ-одобдаибратли, ақлли-заковатли, қўлигулаёлларданэди. Бундайаёлузоқвақтбевақолмаслигиниўйлаб, АбуТалҳаунгасовчиқўйди. Талабгорларикўпбўлсаҳам, негадираёлунингтаклифинирадэтмаслигигаишонарди. ЧункиАбуТалҳаЯсрибэркакларинингсараси, обрў-мартабасиулуғ, бой-бадавлат, бунингустига, Нажжорқабиласинингпаҳлавони, атоқлимерганиэди.

Абу Талҳа Умму Сулайм (розийаллоҳу анҳо) уйига йўл олди. Бораркан, аёлнинг Муҳаммад ибн Абдуллоҳга (алайҳиссалом) имон келтирганини эслаб қолди. Бир оз иккиланиб тургач, ўзига тасалли берди: “Нима бўпти, ахир ўлган эри ҳам ота-боболари динида қолган, Муҳаммад чақириғидан юз ўгирган эди-ку!”

* * *

Абу Талҳа Умму Сулайм уйига келиб, киришга изн сўради. Остона ҳатлабоқ нима учун келганини айтди. Аёлнинг жавоби эса бошқача бўлди:

– Эй Абу Талҳа, яхши биламан, сен сўзи ерда қол­майди­­ган одам­сан,­ аммо мен сенга турмушга чиқолмайман. Чунки имонга кел­магансан...

Абу Талҳа “Бу аёл мендан ҳам бойроқ ва обрўлироқ бошқа одам топганга ўхшайди, шу боис баҳона қиляпти” деган хаёлга борди ва:

– Билишимча, менга тегишингга тўсиқ бўлаётган нарса бу эмас, – деди.

Унда нима экан? – қизиқсиниб сўради аёл.

– Сариқ ва оқ тош (яъни, тилла ва кумуш)лар...

Бу сўзни эшитган аёл бундай деди:

– Огоҳ бўл, эй Абу Талҳа, Аллоҳга имон келтирсанг, айтаман: ҳеч қандай тилла-
кумушсиз сенга тегишга розиман.

Бу гапни эшитиб, Абу Талҳа ўйланиб қолди. Кавмидаги бойлар одатига кўра қимматбаҳо ёғочдан ясалган бутини эслади. Ақлли аёл унинг кўп ўйлашига фурсат бермай, темирни қизиғида босди:

– Аллоҳни қўйиб, сиғинаётган нарсанг ердан униб чиққан бир ёғоч эканини
билмайсанми?

– Биламан, – деб жавоб берди Абу Талҳа.

– Сен дарахтнинг бир шохидан илоҳ ясаб, унга сиғиниб юрсанг-да, бошқа биров қолган шохларини ўчоққа қаласа...

Абу Талҳа ўйланиб қолди, сўнг юзи ёришиб кетди ва имон калимасини қайтарди:

– Ашҳаду алла илаҳа иллаллоҳ ва ашҳаду анна Муҳаммадан абдуҳу ва расулуҳ.

Сўнг Абу Талҳа (розийаллоҳу анҳу) ақлли саҳобия Умму Сулаймга уйланди. Ясриб аёллари уларнинг никоҳи фазилати ҳақида анча вақтгача гапириб юришди.

* * *

Ўша кундан бошлаб Абу Талҳа Ансорий (розийаллоҳу анҳу) Ислом дини равнақи йўлидаги хизматини аямади. У Ақоба кечасида Расули акрамга (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) садоқат изҳор этган етмиш кишининг бири бўлди. Ўшанда хотини Умму Сулайм ҳам ёнида эди. Пайғамбар (алайҳиссалом) Ясриб мусулмонларига ўн икки нақиб (бошлиқ) тайинлаганларида бу вазифага Абу Талҳани ҳам муносиб кўрдилар.

Абу Талҳа Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) билан бирга барча маъракаларда иштирок этди. Айниқса, Уҳуд куни у кўксини қалқон қилиб, Сарвари коинотни душман ҳамласидан ҳимоя қилди.

* * *

Абу Талҳа саҳобалар ўртасида сахий, олиҳиммат киши сифатида ҳам танилган эди. Унинг хурмозор ва узумзор бир боғи бор эди. Бундай гўзал, меваси ширин, зилол сувли боғ кам топилар эди. Бир куни шохлар орасида сайраётган патлари яшил, тумшуғи қизил, оёқлари ҳам рангли бир қуш дарахт соясида намоз ўқиётган Абу Талҳа эътиборини тортди. У шохдан шохга ўтиб рақс тушгандай сакраб-сакраб сайрарди. Бу манзарага маҳлиё бўлган Абу Талҳа неча ракат намоз ўқиганини унутди, ҳар қанча тиришса ҳам эслаёлмади.

Намозни тугатиб, Пайғамбаримиз (алайҳиссалом) ҳузурларига борди. Боғда хаёлини ўғирлаган дарахтлар, сайроқи қуш ҳақида шикоят қилди ва:

– Гувоҳ бўлинг, эй Аллоҳнинг элчиси, шу боғимни Аллоҳ йўлида садақа қилдим, – деди.

* * *

Абу Талҳа тоат-ибодатга ғайратли, динга хизмат қилиб чарчамайдиган инсон эди. Кексайиб қолганида ҳам сафарларга чиқишдан қолмасди. Сарвари олам (алайҳиссалом) вафотларидан ўттиз йилдан сўнг денгиз ўртасида сузиб бораётган кемада, оиласидан, Ватанидан йироқда вафот этди...

Абдурраҳмон Раъфат Пошо асари асосида Аҳмад Муҳаммад тайёрлади.

 “Ҳидоят” журналининг 2011 йил, 9-сонидан олинди.

* * *

Ummu Sulaym” laqabli Rumayso binti Milhonning eri vafot etib, beva qolgani xabari Abu Talha Zayd ibn Sahlan-Najjoriy qulog‘iga yetganida ko‘nglida birnima g‘imirladi. Ummu Sulaym axloq-odobda ibratli, aqlli-zakovatli, qo‘li gul ayollardan edi. Bunday ayol uzoq vaqt beva qolmasligini o‘ylab, Abu Talha unga sovchi qo‘ydi. Talabgorlari ko‘p bo‘lsa ham, negadir ayol uning taklifini rad etmasligiga ishonardi. Chunki Abu Talha Yasrib erkaklarining sarasi, obro‘-martabasi ulug‘, boy-badavlat, buning ustiga, Najjor qabilasining pahlavoni, atoqli mergani edi.

Abu Talha Ummu Sulaym (roziyallohu anho) uyiga yo‘l oldi. Borarkan, ayolning Muhammad ibn Abdullohga (alayhissalom) imon keltirganini eslab qoldi. Bir oz ikkilanib turgach, o‘ziga tasalli berdi: “Nima bo‘pti, axir o‘lgan eri ham ota-bobolari dinida qolgan, Muhammad chaqirig‘idan yuz o‘girgan edi-ku!”

* * *

Abu Talha Ummu Sulaym uyiga kelib, kirishga izn so‘radi. Ostona hatlaboq nima uchun kelganini aytdi. Ayolning javobi esa boshqacha bo‘ldi:

– Ey Abu Talha, yaxshi bilaman, sen so‘zi yerda qol­maydi­­gan odam­san,­ ammo men senga turmushga chiqolmayman. Chunki imonga kel­magansan...

Abu Talha “Bu ayol mendan ham boyroq va obro‘liroq boshqa odam topganga o‘xshaydi, shu bois bahona qilyapti” degan xayolga bordi va:

– Bilishimcha, menga tegishingga to‘siq bo‘layotgan narsa bu emas, – dedi.

Unda nima ekan? – qiziqsinib so‘radi ayol.

– Sariq va oq tosh (ya’ni, tilla va kumush)lar...

Bu so‘zni eshitgan ayol bunday dedi:

– Ogoh bo‘l, ey Abu Talha, Allohga imon keltirsang, aytaman: hech qanday tilla-
kumushsiz senga tegishga roziman.

Bu gapni eshitib, Abu Talha o‘ylanib qoldi. Kavmidagi boylar odatiga ko‘ra qimmatbaho yog‘ochdan yasalgan butini esladi. Aqlli ayol uning ko‘p o‘ylashiga fursat bermay, temirni qizig‘ida bosdi:

– Allohni qo‘yib, sig‘inayotgan narsang yerdan unib chiqqan bir yog‘och ekanini
bilmaysanmi?

– Bilaman, – deb javob berdi Abu Talha.

– Sen daraxtning bir shoxidan iloh yasab, unga sig‘inib yursang-da, boshqa birov qolgan shoxlarini o‘choqqa qalasa...

Abu Talha o‘ylanib qoldi, so‘ng yuzi yorishib ketdi va imon kalimasini qaytardi:

– Ashhadu alla ilaha illalloh va ashhadu anna Muhammadan abduhu va rasuluh.

So‘ng Abu Talha (roziyallohu anhu) aqlli sahobiya Ummu Sulaymga uylandi. Yasrib ayollari ularning nikohi fazilati haqida ancha vaqtgacha gapirib yurishdi.

* * *

O‘sha kundan boshlab Abu Talha Ansoriy (roziyallohu anhu) Islom dini ravnaqi yo‘lidagi xizmatini ayamadi. U Aqoba kechasida Rasuli akramga (sollallohu alayhi va sallam) sadoqat izhor etgan yetmish kishining biri bo‘ldi. O‘shanda xotini Ummu Sulaym ham yonida edi. Payg‘ambar (alayhissalom) Yasrib musulmonlariga o‘n ikki naqib (boshliq) tayinlaganlarida bu vazifaga Abu Talhani ham munosib ko‘rdilar.

Abu Talha Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) bilan birga barcha ma’rakalarda ishtirok etdi. Ayniqsa, Uhud kuni u ko‘ksini qalqon qilib, Sarvari koinotni dushman hamlasidan himoya qildi.

* * *

Abu Talha sahobalar o‘rtasida saxiy, olihimmat kishi sifatida ham tanilgan edi. Uning xurmozor va uzumzor bir bog‘i bor edi. Bunday go‘zal, mevasi shirin, zilol suvli bog‘ kam topilar edi. Bir kuni shoxlar orasida sayrayotgan patlari yashil, tumshug‘i qizil, oyoqlari ham rangli bir qush daraxt soyasida namoz o‘qiyotgan Abu Talha e’tiborini tortdi. U shoxdan shoxga o‘tib raqs tushganday sakrab-sakrab sayrardi. Bu manzaraga mahliyo bo‘lgan Abu Talha necha rakat namoz o‘qiganini unutdi, har qancha tirishsa ham eslayolmadi.

Namozni tugatib, Payg‘ambarimiz (alayhissalom) huzurlariga bordi. Bog‘da xayolini o‘g‘irlagan daraxtlar, sayroqi qush haqida shikoyat qildi va:

– Guvoh bo‘ling, ey Allohning elchisi, shu bog‘imni Alloh yo‘lida sadaqa qildim, – dedi.

* * *

Abu Talha toat-ibodatga g‘ayratli, dinga xizmat qilib charchamaydigan inson edi. Keksayib qolganida ham safarlarga chiqishdan qolmasdi. Sarvari olam (alayhissalom) vafotlaridan o‘ttiz yildan so‘ng dengiz o‘rtasida suzib borayotgan kemada, oilasidan, Vatanidan yiroqda vafot etdi...

Abdurrahmon Ra’fat Posho asari asosida Ahmad Muhammad tayyorladi.

 “Hidoyat” jurnalining 2011 yil, 9-sonidan olindi.

• Олдинги
• Кейинги