Абдуллоҳ ибн Салом

“Кимни жаннат аҳлидан бўлган бир кишига қараш хурсанд қилса, Абдуллоҳ ибн Саломга қарасин”.

Ҳусайн ибн Салом Ясриб яҳудийларининг олимларидан эди. Мадина аҳли дини ва миллати бошқалигига қарамай, уни улуғлаб ҳурмат қилар эди. У тақводорлиги ва инсонлар орасини ислоҳ этиши билан танилган, тўғрилик ва ростгўйлик билан сифатланган эди.

Ҳусайн осуда умр ўтказар, ҳаёти мазмунли ва фойдали эди. У ўз вақтини уч қисмга тақсимлаган эди: канисада ваъз ўқир ва ибодат қилар; боғидаги хурмо дарахтларини парвариш қилар; Таврот ўқир эди.

Ҳар сафар Тавротни ўқиганда Маккада зоҳир бўладиган сўнгги пайғамбар башорати берилган хабарни узоқ мушоҳада этиб қолар эди.

Келиши яқин бўлган бу пайғамбарнинг сифатлари ва аломатларини пухта ўрганар ва севинчдан қаттиқ таъсирланар эди. Чунки Тавротда ёзилган башоратларга қараганда, янги пайғамбар ўз  шаҳридан кўчиб Ясрибга ҳижрат қиларди.

Ҳар қачон бу хабарларни ўқиганда ёки хаёлидан ўтказганда, пайғамбарнинг чиқишига гувоҳ бўлгунгача умрини узайтиришини ва у билан учрашиб бахтли бўлишини, унга имон келтирганларнинг аввалгиси бўлишини Аллоҳдан сўрар эди.

Аллоҳ таоло Ҳусайн ибн Саломнинг дуосини қабул қилди. Ҳидоят ва раҳмат пайғамбари юборилгунга қадар умрини узун қилди. Пайғамбар билан учрашиш, суҳбатлашиб роҳатланиш ва Пайғамбарга нозил қилинган ҳаққа имон келтириш насиб этди. Исломга кириш қиссасини Ҳусайн розияллоҳу анҳунинг ўзларидан эшитамиз.

“Пайғамбаримиз соллалоҳу алайҳи васаллам зоҳир бўлганини эшитганимда исми, насаби, сифати, вақти ва маскани ҳақида суриштира бошладим. Пайғамбарнинг васфлари билан бизнинг китобларимиздаги пайғамбар васфларини солиштирдим, токи, муваффақиятга ишониб, даъватининг ростлигини билгунимча. Сўнг бу ишларни яҳудийлардан бекитдим ва тилимни у ҳақда гапиришдан тийдим. Токи, Расулуллоҳ соллалоҳу алайҳи васаллам Маккадан Мадинага чиққан кунгача. Ясрибга келиб Қубога тушганларида олдимизга бир киши келиб у зотнинг инсонлар орасида келганликларини овоза қила бошлади. Мен ана шу соатда боғимдаги хурмонинг устида эдим. Аммам Холида бинти Ҳорис қуйида эди. Хабарни эшитган заҳоти: “Аллоҳ буюкдир” “Аллоҳ буюкдир” деб қичқирдим. Менинг такбиримни эшитган аммам; “Аллоҳ умидингни пучга чиқармасин, Аллоҳга қасам, агар Мусо ибн Имроннинг келганини эшитганингда бундан ортиқ ҳеч нима қилмаган бўлар эдинг”, деди. Мен унга айтдим: “Эй амма, у, албатта, Имрон ўғли Мусонинг биродаридир ва унинг динидадир. Дарҳақиқат Мусо юборган нарса билан юборилгандир. Аммам сукут қилиб туриб: Албатта, у ўзидан аввалги нарсани тасдиқловчи ва Роббининг рисолатини етказувчи деб сизлар хабар берган пайғамбарми?” деб сўради. Мен: “Ҳа, худди шундай”, дедим.

У киши: «Ундай бўлса у ўша экан», деди. Сўнг мен Расулуллоҳнинг олдиларига югуриб бордим. Инсонларни у зотнинг эшиклари олдида тўпланган ҳолда кўрдим. Мен ҳам издиҳомга қўшилдим, ҳатто олдиларига бориб қолдим, У кишидан эшитган нарсаларимнинг аввалгиси ушбу сўзлардир: “Эй инсонлар, саломни ошкора қилинг, очларни таомлантиринг, тунда инсонлар уйқудалигида намоз ўқинг – шунда жаннатга саломат кирасиз”.

Мен у зотни диққат билан кузатдим ва доимо бирга бўлдим, албатта, юзларидан ёлғончи эмасликларига ишондим. Сўнгра яқинлашиб бордим-да: «Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ, Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам Аллоҳнинг элчисидир», деб гувоҳлик бердим. Сўнг мен томонга қараб: «Исминг нима?» дедилар: “Мен Ҳусайн ибн Салом” дедим. Балки «Абдуллоҳ ибн Салом», дедилар. Сўнг ҳузурларидан уйимга келиб аҳлим ва болаларимни исломга чақирдим. Уларнинг барчаси исломга кирди. Қари бўлишига қарамай, аммам Холида ҳам исломга кирди.

«Токи, изн бермагунимча менинг ва ўзингизнинг исломга кирганингизни яширинглар», дедим. Улар «хўп», дейишди, Сўнг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг олдиларига бориб у зотга: «Яҳудий қавми бўҳтончи ва ёлғончи қавмдир. Яҳудийларнинг бошлиқларини чақириб мени бир хонага яширишингизни, исломга кирганимни билишларидан аввал уларнинг орасидаги мавқеим ҳақида сўрашингизни ва уларни исломга чақиришингизни хоҳлардим. Шубҳасиз, улар исломга кирганимни билишса, мени айблашади, мени ҳар хил камчиликлар билан ҳақоратлашади ва менга туҳмат қилишади», дедим. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам мени бир хонага киритдилар. Сўнг уларни чақирдилар-да исломга ва иймонга даъват эта бошладилар. Ўзларининг китобларидаги хабарларни билдирдилар. Улар Расулуллоҳ билан ҳақ тўғрисида тортиша бошлади. Мен эшитиб турган эдим. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам уларнинг иймонга келишларидан ноумид бўлганларидан сўнг улардан: Ҳусайн ибн Саломнинг орангизда мавқеи қандай?» деб сўрадилар. Улар: “У бизнинг саййидимиз ва бошлиғимизнинг ўғли ва бизнинг олимимиз ва олимимизнинг ўғли”, дедилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «У исломга кирса сиз ҳам исломга кирасизми?» деб сўрадилар.  Улар: “Аллоҳ асрасин, исломга кириши мумкин эмас, Аллоҳ уни исломга киришидан сақлаган” дейишди. Уларга чиқиб айтдим; «Эй яҳудийлар жамоаси. Аллоҳдан қўрқинг, Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам сизларга олиб келган динни қабул қилинг. Аллоҳга қасамки, у Аллоҳнинг Расули эканини биласиз, исми ва сифатлари ёзилган манбани топгансиз. Мен гувоҳлик бераман, албатта, у Аллоҳнинг Расулидир ва унга имон келтираман. Уни тасдиқ этаман, уни эътироф этаман”. Улар: “Ёлғон гапирдинг. Аллоҳга қасам, албатта, сен бизнинг энг ёмонимизсан ва ёмонимизнинг ўғлисан ва жоҳилимизсан ва жоҳилимизнинг ўғлисан” дейишди. Мени айбламаган бирор айб қолмади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга айтдим: “Сизга айтмаганмидим, яҳудийлар бўҳтончи ва ёлғончи қавмдир, албатта. улар алдовчи ва бузуқлик аҳлидир”.

Абдуллоҳ ибн Салом исломни чанқоқ киши сув ичганидек қабул қилди. У Қуръонга қаттиқ берилган эди. Тиловатдан тўхтамасди. Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга эрта-ю кеч эргашиб юрарди. Ўзини жаннат учун амал қилишликка бошлади. Ҳатто Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам саҳобалар орасида хушхабарни айтдилар. Хушхабарни Қайс ибн Аббод ва бошқалар ривоят қилган. Ровий айтди: “Мадинада Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам масжидларидаги илм халқаларини бирида ўтирган эдим. Халқада инсонларни тўлқинлантирадиган қалбларни роҳатлантирадиган шахс бор эди. Инсонларга ёқадиган таъсирли ҳадислар айтарди.

У ўрнидан туриб кетганидан сўнг қавм айтди: “Кимни жаннат аҳлидан бир кишига қараши хурсанд қилса бу кишига қарасин”. Мен: «Ким бу одам?» дедим. Қавм: “Абдуллоҳ ибн Салом”, дедилар. Мен ўзимга “Аллоҳга қасамки, унга эргашаман”, дедим ва ортидан кетдим. У шаҳар четигача борди ва манзилиги кирди. Мен киришга изн сўрадим. Рухсат берди. Кириб ўтирганимдан сўнг:

– Эй жияним, нима ҳожатинг бор, – деб сўради.

– Масжиддан чиқаётганингизда одамлар сиз ҳақингизда “Кимни жаннат аҳлидан бўлган бир кишига қараш хурсанд қилса, мана бу кишига қарасин” деётганларини эшитдим. Сиз ҳақингизда билишни ва сизни жаннат аҳлидан эканингизни қандай билганларини билиш учун сизга эргашдим, – дедим.

Абдуллоҳ ибн Салом:

– Жаннат аҳлини Аллоҳ билувчидир, эй болам, – дедилар.

Мен:

– Тўғри, лекин улар бекорга бундай дейишмаётгандир, –  дедим.

Абдуллоҳ ибн Салом:

– Унинг сабабини сенга айтиб бераман, – деди.

– Мен айтинг, Аллоҳ сизни мукофотласин! – дедим.

– Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳаётлик кезларида бир кеча ухлаётган эдим, олдимга бир киши келиб: “Тур”, деди.  Мен турдим, қўлимдан тутди, чап томонимда йўл бор эди, мен ундан юришни хоҳладим. Киши менга: “У ёқдан юрма, у сен учун эмас”, деди. Шу пайт ўнг томонимда ёруғ йўлни кўрдим. Киши:”Ундан юр”, деди. Гўзал, ям-яшил кенг-мўл боққа боргунча юрдим. Унинг ўртасида темирдан бўлган устун бор эди. Илдизи ерда учи осмонда эди. Уни энг ниҳоясида тилладан бўлган ҳалқа бор эди. Менга: “Унга кўтарил”, деди. Мен: “уддалай олмайман”, дедим. Олдимга хизматчи келиб мени кўтарди, бас, устун олдига етгунимча кўтарилдим. Икки қўлим билан ҳалқани ушладим. Тонг отгунча унга осилган ҳолимда қолдим. Тонг отгач, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг олдиларига бориб у кишига кўрган тушимни айтиб бердим. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам “Сен чап томонингни кўрган йўлинг дўзах аҳлидан бўлган чап томон эгаларининг йўлидир. Ўнг томонингда кўрган йўлинг жаннат аҳлидан бўлган ўнг томон эгаларининг йўлидир. Яшиллиги ва порлоқлиги билан сени завқлантирган боғ исломдир. Устун – дин, ҳалқа – мустаҳкам дастакдир, то вафот этгунимга қадар уни маҳкам ушлашда бардавом бўласан”, дедилар. Ана шу дастакни, ислом аҳкомларини маҳкам тутиб яшаш умримнинг мазмунидир, – деди.

Боқижон Раҳимов | muslim.uz

“Kimni jannat ahlidan bo‘lgan bir kishiga qarash xursand qilsa, Abdulloh ibn Salomga qarasin”.

Husayn ibn Salom Yasrib yahudiylarining olimlaridan edi. Madina ahli dini va millati boshqaligiga qaramay, uni ulug‘lab hurmat qilar edi. U taqvodorligi va insonlar orasini isloh etishi bilan tanilgan, to‘g‘rilik va rostgo‘ylik bilan sifatlangan edi.

Husayn osuda umr o‘tkazar, hayoti mazmunli va foydali edi. U o‘z vaqtini uch qismga taqsimlagan edi: kanisada va’z o‘qir va ibodat qilar; bog‘idagi xurmo daraxtlarini parvarish qilar; Tavrot o‘qir edi.

Har safar Tavrotni o‘qiganda Makkada zohir bo‘ladigan so‘nggi payg‘ambar bashorati berilgan xabarni uzoq mushohada etib qolar edi.

Kelishi yaqin bo‘lgan bu payg‘ambarning sifatlari va alomatlarini puxta o‘rganar va sevinchdan qattiq ta’sirlanar edi. Chunki Tavrotda yozilgan bashoratlarga qaraganda, yangi payg‘ambar o‘z  shahridan ko‘chib Yasribga hijrat qilardi.

Har qachon bu xabarlarni o‘qiganda yoki xayolidan o‘tkazganda, payg‘ambarning chiqishiga guvoh bo‘lgungacha umrini uzaytirishini va u bilan uchrashib baxtli bo‘lishini, unga imon keltirganlarning avvalgisi bo‘lishini Allohdan so‘rar edi.

Alloh taolo Husayn ibn Salomning duosini qabul qildi. Hidoyat va rahmat payg‘ambari yuborilgunga qadar umrini uzun qildi. Payg‘ambar bilan uchrashish, suhbatlashib rohatlanish va Payg‘ambarga nozil qilingan haqqa imon keltirish nasib etdi. Islomga kirish qissasini Husayn roziyallohu anhuning o‘zlaridan eshitamiz.

“Payg‘ambarimiz sollalohu alayhi vasallam zohir bo‘lganini eshitganimda ismi, nasabi, sifati, vaqti va maskani haqida surishtira boshladim. Payg‘ambarning vasflari bilan bizning kitoblarimizdagi payg‘ambar vasflarini solishtirdim, toki, muvaffaqiyatga ishonib, da’vatining rostligini bilgunimcha. So‘ng bu ishlarni yahudiylardan bekitdim va tilimni u haqda gapirishdan tiydim. Toki, Rasululloh sollalohu alayhi vasallam Makkadan Madinaga chiqqan kungacha. Yasribga kelib Quboga tushganlarida oldimizga bir kishi kelib u zotning insonlar orasida kelganliklarini ovoza qila boshladi. Men ana shu soatda bog‘imdagi xurmoning ustida edim. Ammam Xolida binti Horis quyida edi. Xabarni eshitgan zahoti: “Alloh buyukdir” “Alloh buyukdir” deb qichqirdim. Mening takbirimni eshitgan ammam; “Alloh umidingni puchga chiqarmasin, Allohga qasam, agar Muso ibn Imronning kelganini eshitganingda bundan ortiq hech nima qilmagan bo‘lar eding”, dedi. Men unga aytdim: “Ey amma, u, albatta, Imron o‘g‘li Musoning birodaridir va uning dinidadir. Darhaqiqat Muso yuborgan narsa bilan yuborilgandir. Ammam sukut qilib turib: Albatta, u o‘zidan avvalgi narsani tasdiqlovchi va Robbining risolatini yetkazuvchi deb sizlar xabar bergan payg‘ambarmi?” deb so‘radi. Men: “Ha, xuddi shunday”, dedim.

U kishi: «Unday bo‘lsa u o‘sha ekan», dedi. So‘ng men Rasulullohning oldilariga yugurib bordim. Insonlarni u zotning eshiklari oldida to‘plangan holda ko‘rdim. Men ham izdihomga qo‘shildim, hatto oldilariga borib qoldim, U kishidan eshitgan narsalarimning avvalgisi ushbu so‘zlardir: “Ey insonlar, salomni oshkora qiling, ochlarni taomlantiring, tunda insonlar uyqudaligida namoz o‘qing – shunda jannatga salomat kirasiz”.

Men u zotni diqqat bilan kuzatdim va doimo birga bo‘ldim, albatta, yuzlaridan yolg‘onchi emasliklariga ishondim. So‘ngra yaqinlashib bordim-da: «Allohdan o‘zga iloh yo‘q, Muhammad sollallohu alayhi vasallam Allohning elchisidir», deb guvohlik berdim. So‘ng men tomonga qarab: «Isming nima?» dedilar: “Men Husayn ibn Salom” dedim. Balki «Abdulloh ibn Salom», dedilar. So‘ng huzurlaridan uyimga kelib ahlim va bolalarimni islomga chaqirdim. Ularning barchasi islomga kirdi. Qari bo‘lishiga qaramay, ammam Xolida ham islomga kirdi.

«Toki, izn bermagunimcha mening va o‘zingizning islomga kirganingizni yashiringlar», dedim. Ular «xo‘p», deyishdi, So‘ng Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning oldilariga borib u zotga: «Yahudiy qavmi bo‘htonchi va yolg‘onchi qavmdir. Yahudiylarning boshliqlarini chaqirib meni bir xonaga yashirishingizni, islomga kirganimni bilishlaridan avval ularning orasidagi mavqeim haqida so‘rashingizni va ularni islomga chaqirishingizni xohlardim. Shubhasiz, ular islomga kirganimni bilishsa, meni ayblashadi, meni har xil kamchiliklar bilan haqoratlashadi va menga tuhmat qilishadi», dedim. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam meni bir xonaga kiritdilar. So‘ng ularni chaqirdilar-da islomga va iymonga da’vat eta boshladilar. O‘zlarining kitoblaridagi xabarlarni bildirdilar. Ular Rasululloh bilan haq to‘g‘risida tortisha boshladi. Men eshitib turgan edim. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam ularning iymonga kelishlaridan noumid bo‘lganlaridan so‘ng ulardan: Husayn ibn Salomning orangizda mavqei qanday?» deb so‘radilar. Ular: “U bizning sayyidimiz va boshlig‘imizning o‘g‘li va bizning olimimiz va olimimizning o‘g‘li”, dedilar. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «U islomga kirsa siz ham islomga kirasizmi?» deb so‘radilar.  Ular: “Alloh asrasin, islomga kirishi mumkin emas, Alloh uni islomga kirishidan saqlagan” deyishdi. Ularga chiqib aytdim; «Ey yahudiylar jamoasi. Allohdan qo‘rqing, Muhammad sollallohu alayhi vasallam sizlarga olib kelgan dinni qabul qiling. Allohga qasamki, u Allohning Rasuli ekanini bilasiz, ismi va sifatlari yozilgan manbani topgansiz. Men guvohlik beraman, albatta, u Allohning Rasulidir va unga imon keltiraman. Uni tasdiq etaman, uni e’tirof etaman”. Ular: “Yolg‘on gapirding. Allohga qasam, albatta, sen bizning eng yomonimizsan va yomonimizning o‘g‘lisan va johilimizsan va johilimizning o‘g‘lisan” deyishdi. Meni ayblamagan biror ayb qolmadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallamga aytdim: “Sizga aytmaganmidim, yahudiylar bo‘htonchi va yolg‘onchi qavmdir, albatta. ular aldovchi va buzuqlik ahlidir”.

Abdulloh ibn Salom islomni chanqoq kishi suv ichganidek qabul qildi. U Qur’onga qattiq berilgan edi. Tilovatdan to‘xtamasdi. Nabiy sollallohu alayhi vasallamga erta-yu kech ergashib yurardi. O‘zini jannat uchun amal qilishlikka boshladi. Hatto Rasululloh sollallohu alayhi vasallam sahobalar orasida xushxabarni aytdilar. Xushxabarni Qays ibn Abbod va boshqalar rivoyat qilgan. Roviy aytdi: “Madinada Rasululloh sollallohu alayhi vasallam masjidlaridagi ilm xalqalarini birida o‘tirgan edim. Xalqada insonlarni to‘lqinlantiradigan qalblarni rohatlantiradigan shaxs bor edi. Insonlarga yoqadigan ta’sirli hadislar aytardi.

U o‘rnidan turib ketganidan so‘ng qavm aytdi: “Kimni jannat ahlidan bir kishiga qarashi xursand qilsa bu kishiga qarasin”. Men: «Kim bu odam?» dedim. Qavm: “Abdulloh ibn Salom”, dedilar. Men o‘zimga “Allohga qasamki, unga ergashaman”, dedim va ortidan ketdim. U shahar chetigacha bordi va manziligi kirdi. Men kirishga izn so‘radim. Ruxsat berdi. Kirib o‘tirganimdan so‘ng:

– Ey jiyanim, nima hojating bor, – deb so‘radi.

– Masjiddan chiqayotganingizda odamlar siz haqingizda “Kimni jannat ahlidan bo‘lgan bir kishiga qarash xursand qilsa, mana bu kishiga qarasin” deyotganlarini eshitdim. Siz haqingizda bilishni va sizni jannat ahlidan ekaningizni qanday bilganlarini bilish uchun sizga ergashdim, – dedim.

Abdulloh ibn Salom:

– Jannat ahlini Alloh biluvchidir, ey bolam, – dedilar.

Men:

– To‘g‘ri, lekin ular bekorga bunday deyishmayotgandir, –  dedim.

Abdulloh ibn Salom:

– Uning sababini senga aytib beraman, – dedi.

– Men ayting, Alloh sizni mukofotlasin! – dedim.

– Rasululloh sollallohu alayhi vasallam hayotlik kezlarida bir kecha uxlayotgan edim, oldimga bir kishi kelib: “Tur”, dedi.  Men turdim, qo‘limdan tutdi, chap tomonimda yo‘l bor edi, men undan yurishni xohladim. Kishi menga: “U yoqdan yurma, u sen uchun emas”, dedi. Shu payt o‘ng tomonimda yorug‘ yo‘lni ko‘rdim. Kishi:”Undan yur”, dedi. Go‘zal, yam-yashil keng-mo‘l boqqa borguncha yurdim. Uning o‘rtasida temirdan bo‘lgan ustun bor edi. Ildizi yerda uchi osmonda edi. Uni eng nihoyasida tilladan bo‘lgan halqa bor edi. Menga: “Unga ko‘taril”, dedi. Men: “uddalay olmayman”, dedim. Oldimga xizmatchi kelib meni ko‘tardi, bas, ustun oldiga yetgunimcha ko‘tarildim. Ikki qo‘lim bilan halqani ushladim. Tong otguncha unga osilgan holimda qoldim. Tong otgach, Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning oldilariga borib u kishiga ko‘rgan tushimni aytib berdim. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam “Sen chap tomoningni ko‘rgan yo‘ling do‘zax ahlidan bo‘lgan chap tomon egalarining yo‘lidir. O‘ng tomoningda ko‘rgan yo‘ling jannat ahlidan bo‘lgan o‘ng tomon egalarining yo‘lidir. Yashilligi va porloqligi bilan seni zavqlantirgan bog‘ islomdir. Ustun – din, halqa – mustahkam dastakdir, to vafot etgunimga qadar uni mahkam ushlashda bardavom bo‘lasan”, dedilar. Ana shu dastakni, islom ahkomlarini mahkam tutib yashash umrimning mazmunidir, – dedi.

Boqijon Rahimov | muslim.uz

• Олдинги
• Кейинги