Аббод ибн Бишр

Аббод ибн Бишр Ансорий (розияллоҳу анҳу) Расули акрам (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)га доимо ёрдам қўлини чўзиб, у зотнинг эътирофларига сазовор бўлган Бану Абдул Ашҳал қабиласида таваллуд топди.

У ёшлигидан одобли, босиқ, мулойим бўлган. Бу эзгу сифатлар йиллар ўтиши билан унинг хулқи, юриш-туриши, муомаласида ўз аксини топди. Эндигина йигирма ёшдан хатлаб ўтган бу навқирон йигитнинг юз-кўзлари ва сўзларида катталарга хос босиқлик ва мушоҳада бор эди.

У маккалик Мусъаб ибн Умар (розияллоҳу анҳу)нинг мажлисида иштирок этиб, у билан ўзаро дўстлик ришталарини боғлади. Мусъаб ибн Умар Аллоҳнинг каломини тартил билан дона-дона тиловат қилар, буни эшитган Аббод ибн Бишр беихтиёр унга маҳлиё бўлиб қоларди. Орадан кўп ўтмай, илоҳий каломга муҳаббати ҳамда маккалик дўстининг сўзларидан таъсирланиб, мусулмон бўлди. Аббод ибн Бишр Исломни қабул қилганда, ҳали йигирма беш ёшга ҳам тўлмаган, билаги кучга тўла, навқирон йигит эди. Шундай қилиб, у биринчилардан бўлиб исломга кирган ёш ансорий сифатида тарих зарварақларида қолди.

У мусулмон бўлгач, кўп вақтини Қуръон тиловати билан ўтказа бошлади. Юрса ҳам, турса ҳам, ҳар қандай ҳолатда имкон бўлди дегунча Аллоҳнинг каломини ўқирди.

Ойша (розияллоҳу анҳо)нинг масжидга қўшни ҳужраларида Пайғамбаримиз (алайҳиссалом) таҳажжуд намозини ўқиш учун турдилар. Шу маҳал Аббод ибн Бишрнинг Қуръон ўқиётгани қулоқларига чалинди. У Аллоҳнинг каломини Жаброил (алайҳиссалом) ўқиб берганидек мафтункор овозда қироат қиларди. “Эй Ойша, бу Аббод ибн Бишрнинг овозими?” деб сўрадилар Сарвари коинот. “Ҳа, ё Расулуллоҳ”, деган тасдиқни эшитгач, “Ё Аллоҳ, унинг гуноҳларини мағфират қилгин”, дедилар.

Аббод ибн Бишр тақводорлиги, ҳалоллиги, омонатдорлиги ва доимо Қуръони каримни тиловат қилиши билан ажралиб турарди.

Анас ибн Молик (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: «Усайд ибн Ҳузайр билан Аббод ибн Бишр қоп-қоронғи кечада Расуллуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг ҳузурларида эдилар. Гаплашиб бўлганларидан кейин чиқиб кетишди. Шунда бирларининг таёқлари чарақлаб йўлни ёритди. Улар унинг ёруғида манзиллари томон юришди. Бир-бирларидан ажралган вақтларида, ҳар бирларининг таёғидан нур чиқиб атрофни ёритди. Шунда ҳар бирлари ўз таёғидаги ёғду билан атрофни ёритиб уйларига кетишди».

Пайғамбаримиз (алайҳиссалом) асҳоблари билан Зотур риқоъ ғазотидан қайтаётганларида саҳрода тунаш учун тўхтадилар. У зот икки кишини мусулмонларни қўриқлаб туришга пойлоқчи қилиб қўйдилар. Улар – Аббод ибн Бишр ва Аммор ибн Ёсир эди. У зот Мадинадалик пайтларида бу саҳобийларни ўзаро яқин дўст тутинтириб қўйгандилар. Шундай қилиб, бу икки довюрак саҳобий тун бўйи навбатма-навбат мусулмонларни қўриқлашга киришишди. Туннинг биринчи ярмида Аммор ибн Ёсир дам олиб, Аббод ибн Бишр қўриқчиликка турди. Тун сукунатида ибодатга иштиёқи ошган Аббод намоз ўқишга киришди. У ибодатга қоим пайтида, мусулмонлардан ўч олиш мақсадида уларнинг ортидан келаётган бир мушрик уни камон ўқи билан яралади. У ўқни суғуриб ташлаб, намозида давом этди. Ана шу тарзда унга кетма-кет учта ўқ тегди. Шунда ҳам у намозини бузмади. Салом бериб, намозини тугатгач, шеригини уйғотди. Шунда у: «Субҳаналлоҳ! Мени уйғотсанг бўлмасмиди?!» деган эди, у: «Бир сурани ўқиб турган эдим, уни бўлгим келмади», деб жавоб берди.

Аббод ибн Бишр мана шундай сабрли ва довюрак эди. У сўнгги нафасигача душманларга қарши курашди, жасорат кўрсатди. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) вафот этиб, Абу Бакр Сиддиқ (розияллоҳу анҳу) халифа этиб сайланганларидан сўнг, турли фитналар авж олди. Абу Бакр Сиддиқ (розияллоҳу анҳу) Мусайлама каззоб ва муртадларнинг фитналарига чек қўйиш учун лашкар тайёрлади. Аббод ибн Бишр қўшиннинг илк сафидан жой олди. Дастлаб мусулмонларнинг омади чопмай, улар ўртасида тарқоқлик сезилади. Шунда Аббод ибн Бишр ансорларни тарқалмасликка, бирлашишга чақиради.

Бир кун олдин Аббод ибн Бишр тушида осмон очилганини, у киргач эса, яна ёпилганини кўради. Тонг отиши билан Абу Саид Худрий (розияллоҳу анҳу)нинг ҳузурига келиб, кўрган тушини баён қилади ва ушбу маърака майдонида ҳалок бўлишини айтади.

Тонг ёришиб, кун кўтарилгач, мушрик­лар билан муросасиз жанг бошланади. Ҳар доимгидек Аббод ибн Бишр бор куч-ғайрати билан жангга киришади. Афсус, жуда кўп жойидан жароҳат олади, жанг майдонида мардларча жон берди.

Манбалар асосида Илҳом Маърупов тайёрлади | Hidoyat.uz

Abbod ibn Bishr Ansoriy (roziyallohu anhu) Rasuli akram (sollallohu alayhi va sallam)ga doimo yordam qo‘lini cho‘zib, u zotning e’tiroflariga sazovor bo‘lgan Banu Abdul Ashhal qabilasida tavallud topdi.

U yoshligidan odobli, bosiq, muloyim bo‘lgan. Bu ezgu sifatlar yillar o‘tishi bilan uning xulqi, yurish-turishi, muomalasida o‘z aksini topdi. Endigina yigirma yoshdan xatlab o‘tgan bu navqiron yigitning yuz-ko‘zlari va so‘zlarida kattalarga xos bosiqlik va mushohada bor edi.

U makkalik Mus’ab ibn Umar (roziyallohu anhu)ning majlisida ishtirok etib, u bilan o‘zaro do‘stlik rishtalarini bog‘ladi. Mus’ab ibn Umar Allohning kalomini tartil bilan dona-dona tilovat qilar, buni eshitgan Abbod ibn Bishr beixtiyor unga mahliyo bo‘lib qolardi. Oradan ko‘p o‘tmay, ilohiy kalomga muhabbati hamda makkalik do‘stining so‘zlaridan ta’sirlanib, musulmon bo‘ldi. Abbod ibn Bishr Islomni qabul qilganda, hali yigirma besh yoshga ham to‘lmagan, bilagi kuchga to‘la, navqiron yigit edi. Shunday qilib, u birinchilardan bo‘lib islomga kirgan yosh ansoriy sifatida tarix zarvaraqlarida qoldi.

U musulmon bo‘lgach, ko‘p vaqtini Qur’on tilovati bilan o‘tkaza boshladi. Yursa ham, tursa ham, har qanday holatda imkon bo‘ldi deguncha Allohning kalomini o‘qirdi.

Oysha (roziyallohu anho)ning masjidga qo‘shni hujralarida Payg‘ambarimiz (alayhissalom) tahajjud namozini o‘qish uchun turdilar. Shu mahal Abbod ibn Bishrning Qur’on o‘qiyotgani quloqlariga chalindi. U Allohning kalomini Jabroil (alayhissalom) o‘qib berganidek maftunkor ovozda qiroat qilardi. “Ey Oysha, bu Abbod ibn Bishrning ovozimi?” deb so‘radilar Sarvari koinot. “Ha, yo Rasululloh”, degan tasdiqni eshitgach, “Yo Alloh, uning gunohlarini mag‘firat qilgin”, dedilar.

Abbod ibn Bishr taqvodorligi, halolligi, omonatdorligi va doimo Qur’oni karimni tilovat qilishi bilan ajralib turardi.

Anas ibn Molik (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi: «Usayd ibn Huzayr bilan Abbod ibn Bishr qop-qorong‘i kechada Rasullulloh (sollallohu alayhi va sallam)ning huzurlarida edilar. Gaplashib bo‘lganlaridan keyin chiqib ketishdi. Shunda birlarining tayoqlari charaqlab yo‘lni yoritdi. Ular uning yorug‘ida manzillari tomon yurishdi. Bir-birlaridan ajralgan vaqtlarida, har birlarining tayog‘idan nur chiqib atrofni yoritdi. Shunda har birlari o‘z tayog‘idagi yog‘du bilan atrofni yoritib uylariga ketishdi».

Payg‘ambarimiz (alayhissalom) ashoblari bilan Zotur riqo’ g‘azotidan qaytayotganlarida sahroda tunash uchun to‘xtadilar. U zot ikki kishini musulmonlarni qo‘riqlab turishga poyloqchi qilib qo‘ydilar. Ular – Abbod ibn Bishr va Ammor ibn Yosir edi. U zot Madinadalik paytlarida bu sahobiylarni o‘zaro yaqin do‘st tutintirib qo‘ygandilar. Shunday qilib, bu ikki dovyurak sahobiy tun bo‘yi navbatma-navbat musulmonlarni qo‘riqlashga kirishishdi. Tunning birinchi yarmida Ammor ibn Yosir dam olib, Abbod ibn Bishr qo‘riqchilikka turdi. Tun sukunatida ibodatga ishtiyoqi oshgan Abbod namoz o‘qishga kirishdi. U ibodatga qoim paytida, musulmonlardan o‘ch olish maqsadida ularning ortidan kelayotgan bir mushrik uni kamon o‘qi bilan yaraladi. U o‘qni sug‘urib tashlab, namozida davom etdi. Ana shu tarzda unga ketma-ket uchta o‘q tegdi. Shunda ham u namozini buzmadi. Salom berib, namozini tugatgach, sherigini uyg‘otdi. Shunda u: «Subhanalloh! Meni uyg‘otsang bo‘lmasmidi?!» degan edi, u: «Bir surani o‘qib turgan edim, uni bo‘lgim kelmadi», deb javob berdi.

Abbod ibn Bishr mana shunday sabrli va dovyurak edi. U so‘nggi nafasigacha dushmanlarga qarshi kurashdi, jasorat ko‘rsatdi. Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) vafot etib, Abu Bakr Siddiq (roziyallohu anhu) xalifa etib saylanganlaridan so‘ng, turli fitnalar avj oldi. Abu Bakr Siddiq (roziyallohu anhu) Musaylama kazzob va murtadlarning fitnalariga chek qo‘yish uchun lashkar tayyorladi. Abbod ibn Bishr qo‘shinning ilk safidan joy oldi. Dastlab musulmonlarning omadi chopmay, ular o‘rtasida tarqoqlik seziladi. Shunda Abbod ibn Bishr ansorlarni tarqalmaslikka, birlashishga chaqiradi.

Bir kun oldin Abbod ibn Bishr tushida osmon ochilganini, u kirgach esa, yana yopilganini ko‘radi. Tong otishi bilan Abu Said Xudriy (roziyallohu anhu)ning huzuriga kelib, ko‘rgan tushini bayon qiladi va ushbu ma’raka maydonida halok bo‘lishini aytadi.

Tong yorishib, kun ko‘tarilgach, mushrik­lar bilan murosasiz jang boshlanadi. Har doimgidek Abbod ibn Bishr bor kuch-g‘ayrati bilan jangga kirishadi. Afsus, juda ko‘p joyidan jarohat oladi, jang maydonida mardlarcha jon berdi.

Manbalar asosida Ilhom Ma’rupov tayyorladi | Hidoyat.uz

• Олдинги
• Кейинги