Мусъаб ибн Умайр

Мусъаб машҳур саҳобалардан, куняси Абу Муҳаммад. У Макканинг бадавлат оилаларидан бирида улғайди. Хушсурат, келишган бу боланинг атрофида ота-онаси гирдикапалак эди. Айниқса, Макканинг энг бой аёлларидан бири саналадиган онаси унга қимматбаҳо кийимлар кийгизар, антиқа атирлар суртиб қўярди. Маккаликларнинг унга ҳаваси келарди. Бир сафар Пайғамбаримиз (с.а.в.) у ҳақда шундай дегандилар: “Маккада Мусъаб ибн Умайрдан кўркамроқ йигитни, ундан чиройлироқ кийинадиган ва тўкинлик ичида яшайдиган ўсмирни билмайман”.

Ҳашамат ва мол-дунё ичра яшаётган Мусъаб Расулуллоҳ (с.а.в.) одамларни Исломга чорлаётганларидан хабар топди. У вақтни бой бермай, дарҳол Пайғамбаримиз (с.а.в.) ҳузурларига келиб имон келтирди ва мусулмон бўлди. Бу пайтда маккаликлар мусулмонларга тазйиқ ўтказишни авжига чиқараётган эди. Мусъаб Расулуллоҳ (с.а.в.)ни хуфёна зиёрат қилиб, онаси ва қариндошларидан яширишга уринди. Бироқ Усмон ибн Талҳа бу ҳақда билиб қолиб, Мусъабнинг қариндошларини огоҳлантирди. Натижада уни тутиб олиб, банди қилдилар. Макканинг кибор ва оқсуяк йигитларидан бири учун машаққатларга тўла синов бошланди.

Мусъаб муҳожирлар билан Ҳабашистон томон сафарга отланди. Бир муддат Ҳабашистонда яшаб ортга қайтди. Олдинлари ота-онасига арзанда фарзанд бўлган ўсмирнинг ўрнини мусофирликдан сўнг қалби имон нурига тўла, ҳартомонлама улғайган Мусъаб ибн Умайр эгаллади.

Бу орада биринчи Ақаба байъати бўлиб, бир гуруҳ мадиналиклар Исломни қабул қилган эди. Улар Расулуллоҳ (с.а.в.)дан устоз сўрашди. Расулуллоҳ (с.а.в.) бу масъулиятли вазифани Мусъаб ибн Умайрга топширдилар. Энди Мусъаб мадиналикларга намоз ўқишни ўргатиши, Қуръондан таълим бериши ва одамларни Исломга чорлаши керак эди. Шу тариқа Мадинага ҳижрат қилган илк мусулмон Мусъаб бўлди. Манбаларда: “Мадинада илк жума намозини ўқиган ҳам Мусъаб эди”, дейилади.

Пайғамбаримиз (с.а.в.) Мадинага ҳижрат қилганларидан сўнг Мусъаб Саъд ибн Абу Ваққос ва Абу Айюб Ансорий билан қиёматли оға-ини бўлди.

Бадр ва Уҳуд жангларида яловбардорлик қилди. Уҳудда ярадор қилинди ва Аллоҳ ҳузурига йўл олди. Мусъаб жон таслим қилиб ерда ётган бир пайтда Расулуллоҳ (с.а.в.) уни жангда байроқ тутган ҳолда кўрдилар ва “Олға юр, Мусъаб!” деб буюрдилар. Лекин у ортга ўгирилиб: “Мен Мусъаб эмасман”, дегач, унинг Мусъаб қиёфасида курашаётган фаришталардан бири экани маълум бўлди.

Мусъаб ибн Умайр шаҳид этилганида қирқ ёшларда эди. Умрининг энг гуллаган даврини Пайғамбаримиз (с.а.в.) ўгитларини тинглаб, Аллоҳ ризосини топишга сарфлаган Мусъаб Ислом тарихида ўз ўрнига эга шахс бўлиб қолди.

Аллоҳ у зотдан рози бўлсин!

Манбалар асосида Шоакмал Исроилов тайёрлади.

“Ирфон” тақвимининг 2014 йил 1-сонидан олинди.

* * *

Mus’ab mashhur sahobalardan, kunyasi Abu Muhammad. U Makkaning badavlat oilalaridan birida ulg‘aydi. Xushsurat, kelishgan bu bolaning atrofida ota-onasi girdikapalak edi. Ayniqsa, Makkaning eng boy ayollaridan biri sanaladigan onasi unga qimmatbaho kiyimlar kiygizar, antiqa atirlar surtib qo‘yardi. Makkaliklarning unga havasi kelardi. Bir safar Payg‘ambarimiz (s.a.v.) u haqda shunday degandilar: “Makkada Mus’ab ibn Umayrdan ko‘rkamroq yigitni, undan chiroyliroq kiyinadigan va to‘kinlik ichida yashaydigan o‘smirni bilmayman”.

Hashamat va mol-dunyo ichra yashayotgan Mus’ab Rasululloh (s.a.v.) odamlarni Islomga chorlayotganlaridan xabar topdi. U vaqtni boy bermay, darhol Payg‘ambarimiz (s.a.v.) huzurlariga kelib imon keltirdi va musulmon bo‘ldi. Bu paytda makkaliklar musulmonlarga tazyiq o‘tkazishni avjiga chiqarayotgan edi. Mus’ab Rasululloh (s.a.v.)ni xufyona ziyorat qilib, onasi va qarindoshlaridan yashirishga urindi. Biroq Usmon ibn Talha bu haqda bilib qolib, Mus’abning qarindoshlarini ogohlantirdi. Natijada uni tutib olib, bandi qildilar. Makkaning kibor va oqsuyak yigitlaridan biri uchun mashaqqatlarga to‘la sinov boshlandi.

Mus’ab muhojirlar bilan Habashiston tomon safarga otlandi. Bir muddat Habashistonda yashab ortga qaytdi. Oldinlari ota-onasiga arzanda farzand bo‘lgan o‘smirning o‘rnini musofirlikdan so‘ng qalbi imon nuriga to‘la, hartomonlama ulg‘aygan Mus’ab ibn Umayr egalladi.

Bu orada birinchi Aqaba bay’ati bo‘lib, bir guruh madinaliklar Islomni qabul qilgan edi. Ular Rasululloh (s.a.v.)dan ustoz so‘rashdi. Rasululloh (s.a.v.) bu mas’uliyatli vazifani Mus’ab ibn Umayrga topshirdilar. Endi Mus’ab madinaliklarga namoz o‘qishni o‘rgatishi, Qur’ondan ta’lim berishi va odamlarni Islomga chorlashi kerak edi. Shu tariqa Madinaga hijrat qilgan ilk musulmon Mus’ab bo‘ldi. Manbalarda: “Madinada ilk juma namozini o‘qigan ham Mus’ab edi”, deyiladi.

Payg‘ambarimiz (s.a.v.) Madinaga hijrat qilganlaridan so‘ng Mus’ab Sa’d ibn Abu Vaqqos va Abu Ayyub Ansoriy bilan qiyomatli og‘a-ini bo‘ldi.

Badr va Uhud janglarida yalovbardorlik qildi. Uhudda yarador qilindi va Alloh huzuriga yo‘l oldi. Mus’ab jon taslim qilib yerda yotgan bir paytda Rasululloh (s.a.v.) uni jangda bayroq tutgan holda ko‘rdilar va “Olg‘a yur, Mus’ab!” deb buyurdilar. Lekin u ortga o‘girilib: “Men Mus’ab emasman”, degach, uning Mus’ab qiyofasida kurashayotgan farishtalardan biri ekani ma’lum bo‘ldi.

Mus’ab ibn Umayr shahid etilganida qirq yoshlarda edi. Umrining eng gullagan davrini Payg‘ambarimiz (s.a.v.) o‘gitlarini tinglab, Alloh rizosini topishga sarflagan Mus’ab Islom tarixida o‘z o‘rniga ega shaxs bo‘lib qoldi.

Alloh u zotdan rozi bo‘lsin!

Manbalar asosida Shoakmal Isroilov tayyorladi.

“Irfon” taqvimining 2014 yil 1-sonidan olindi.

• Олдинги
• Кейинги