Ҳомиджон қори Ишматбеков: “Юртимизда қорилар силсиласи ҳеч қачон узилмаган”

Рукн: Суҳбатлар Чоп этилган: 29.04.2016

Ҳомиджон қори Ишматбеков 1970 йили Тошкент шаҳрида туғилган. 1991-1997 йилда Имом ал-Бухорий номидаги Тошкент Ислом институтини, 1992-1996 йилда Мадина Ислом университетини тамомлаган. 1996-1999 йиллари Тошкент Халқаро исломий тадқиқотлар марказида илмий ходим вазифасида ишлаган. 1999-2008 йилларда Ўзбекистон Мусулмонлари идорасида оддий ходим даражасидан бўлим бошлиғи лавозимига қадар меҳнат қилган. “Кўкалдош” ўрта махсус ислом билим юрти мудири (2008-2015) лавозимида ишлаган. 1998 йилдан Юнусобод тумани “Муҳаммад Носир ҳожи” жомеъ масжиди имом-хатиби. “Имоми Аъзам васиятлари” (Абдурашид қори Баҳромов билан ҳаммуаллифликда), “Ислом маърифати” (Абулҳасан Нурииймон билан ҳаммуаллифликда), “Аёлни эъзозланг” китоблари чоп этилган, “Ҳидоя”нинг “Никоҳ китоб”ни таржима қилган. 2003-2007 йиллар давомида “Жума мавъизалари” тўпламини тузган ва нашрдан чиқарган.

2007 йилдан бери Республика қорилар мусобақаси бошқарувчи ҳаками сифатида фаолият кўрсатаётган Ҳомиджон қори Ишматбеков билан суҳбатимиз Қуръони карим қироати ва қорилар мавзусида бўлди.

— Маълумки Қуръони каримнинг машҳур етти хил қироати мавжуд бўлиб, бизнинг диёрларда Имом Осимдан Ҳафс ривоят қилган қироат машҳурдир. Умуман қироатлар орасида қандай фарқлар бор?

— Бисмиллаҳир роҳманир роҳим. Алҳамдулиллаҳ. Ассолату вассаламу ала росулиллаҳ. Амма баъд. Дарҳақиқат, Қуръони каримнинг етти хил қироати мавжуд бўлиб, улар қуйидагилардир:

1. Абдуллоҳ ибн Касир ад-Дорий ал-Маккий қироати. (120 ҳ.в.) Ундан Ал-Баззий ва Қунбул ривоят қилган.

2. Абдуллоҳ ибн Омир ал-Яҳсабий аш-Шомий қироати. (118 ҳ.в.) Ундан Ҳишом ва Ибн Заквон ривоят қилган.

3. Осим ибн Абу ан-Нужуд ал-Куфий қироати. (127 ҳ.в.) Ундан Шуъба ва Ҳафс ривоят қилган.

4. Абу Амр ибн Забон ибн ал-Ало ал-Басрий қироати. (154 ҳ.в.) Ундан Ад-Дурий ва Ас-Сусий ривоят қилган.

5. Ҳамза ибн Ҳабиб аз-Заййот ал-Куфий қироати. (127 ҳ.в.) Ундан Халаф ва Холлад ривоят қилган.

6. Нофеъ ибн Абдурраҳмон ибн Абу Нуъайм ал-Маданий қироати. (169 ҳ.в.) Ундан Қолун ва Варш ривоят қилган.

7. Абулҳасан Али ибн Ҳамза ал-Кисоий ал-Куфий қироати. (189 ҳ.в.) Ундан Абулҳорис ва Ҳафс ад-Дурий ривоят қилган.

Ҳозирги вақтда ушбу етти хил қироатдан асосан икки хили кенг тарқалган. Биринчиси, имом Нофеънинг қироати бўлиб, бу қироатни асосан Қолун ва Варш ривоят қилганлар. Нофеъдан Қолуннинг қилган ривояти бўйича Тунис, Мисрнинг баъзи жойлари, Ливияда, Варшнинг ривояти бўйича Туниснинг баъзи жойлари, Жазоир, Марокаш, Суданда қироат қилинади. Иккинчиси, Ҳафснинг Осимдан ривоят қилган қироати Яқин Шарқ мамлакатлари, Мисрнинг асосий қисмида, Ҳиндистон, Покистон, Афғонистон ва Марказий Осиё ва унинг атрофидаги мамлакатларда машҳурдир.

Ушбу қироатлар орасида асосан тажвид қоидаларида фарқ бор. Масалан, идғом, изҳор, ихфо, имола, тасҳил ва шунга ўхшаш қоидаларда бир-биридан фарқ қилади.

Мисол учун, “Фотиҳа” сурасидаги “Маалики явмид-дийн” оятини Нофеъ қироатида “Малики явмид-дийн” дея мад қилмасдан, қаср билан ўқилади. Биз Ҳафс қироатида “Ваддуҳа. Валлайли иза сажа” деб ўқисак, Нофеъ қироатида “Ваддуҳе. Валлайли иза саже” дея қироат қилинади. Биз “Вал арди”да алифни зоҳир қилиб ўқисак, Нофеъ қироатида “Валард” дея алифни васл қилинади. Бунда маъно бузилмайди, балки ўзига хос қироат ва тажвид усулида ўқилади.

Имом Нофеънинг қироати машҳур бўлган диёрларда чиқарилган мусҳафларда Қуръони карим ҳарф ва белгилари бошқа мусҳафлар билан бир хил бўлса-да, ўзларига хос тажвид белгилари ва хат турлари ҳам қўлланилади.

Қуръони каримни бошқа қироатда ўқиш учун аввало ўша қироат илмини пухта ўрганиш талаб қилинади.

— Қуръони каримни қироат қилиш мақомлари ҳақида маълумот берсангиз.

— Қуръони карим уч хил мақом, яъни тартибда қироат қилинади:

1. Таҳқиқ. Бунда қироат шошмасдан, оҳиста, барча тажвид қоидаларига риоя қилинган ҳолда, ҳар бир ҳарфни махражидан аниқ чиқариб, энг асосийси тадаббур билан ўқилади.

2. Ҳадр. Бунда қироат бир оз тезроқ, албатта тажвид қоидасига риоя қилинган ҳолда ўқилади.

3. Тадвир. Бу таҳқиқ ва ҳадрнинг оралиғидаги қироат саналади. Мана шу учала мартаба ёки мақомда ўқиш жоиз бўлиб, буларнинг барчаси Қуръони каримда буюрилган тартил билан ўқиш ҳисобланади.

— Кўпинча қорилар машҳур қироат имомларига тақлид қилишади. Масалан, Имом Судайс, Имом Абдулбосит, Имом Ғомидий, Имом ал-Афасийга тақлид қилувчилар кўп. Бизнинг диёрда ҳам ўзига хос, бошқаларга ўхшамаган қироат мақомига эга устозлар борми?

— Ҳозирги вақтда дунёда Миср қорилари (Абдулбосит, Миншавий, Маҳмуд Халил Хузарий) ва Ҳижоз қориларининг қироат усуллари оммалашган. Айниқса, сиз зикр қилиб ўтган қориларнинг қироатига қизиқувчи, ҳаттоки тақлид қилиб ўқувчилар кўпайиб бормоқда. Аммо, шуни билиш лозимки, тақлид бошқа, қироат қилиш бошқа. Тажвид ва қироат қоидаларига кўра, Қуръони карим маъноларини бузмасдан, вақф ўринларига эътибор берган ҳолда тақлид қилиш жоиз. Қуръони карим маънолари, қироат илмларини билмай туриб, фақатгина оҳангга тақлид қилиш маъқул эмас.

Бизнинг диёримизда қадимдан қориларнинг ўзига хос қироат усуллари мавжуд бўлган. Ана шу анъанага содиқ қолган ҳолда қироат қилувчи устозлардан Яҳё қори Турдиев, Раҳматуллоҳ қори Обидов, Зойитжон қориларни айтиш мумкин.

— Ўзбек қориларининг етишиб чиқишига катта ҳисса қўшган ва қўшаётган устозлардан кимларни таъкидлаган бўлардингиз?

— Алҳамдулиллаҳ, юртимизда қорилар силсиласи ҳеч қачон узилмаган. Тошкентлик марҳум Абдулазиз қоридода, бизнинг устозимиз, бувамиз марҳум Исмоил қоридода бир қанча қориларга узтозлик қилганлар. Марҳум муфтий Зиёвуддин қориака ҳам машҳур қориларнинг мактабида таълим олганлар. Водий қориларининг мактаби ҳам ўзига хос. Собиқ шўролар даврида ҳам ўзбек қориларининг мактаблари тўхтаб қолмаган. Марҳум муфтий Абдурашид қори Баҳромов ҳам нафаси ўткир қорилардан бўлганлар. Жаҳон миқёсида ўтказилган қорилар мусобақаларида ҳакам сифатида ҳам қатнашганлар.

Ҳозирда диний таълим муассасаларимизда фаолият олиб бораётган етук малакали қори устозларнинг хизматлари ҳам таҳсинга сазовор. Бугун биргина Тошкент ислом институтининг ўзида Қуръони каримни тўлиқ ёдлаган олтмишга яқин қорилар таҳсил олмоқда. “Таҳфизул қуръон” (Қуръонни ёдлатиш) кафедрасида ёшларга Қироат илмидан таълим бераётган Баҳодир қори, Жаҳонгир қори, “Кўкалдош” ўрта махсус ислом билим юртидан Аюбхон қори, “Мирараб” мадрасасидан Абдулбосит қори, Андижондан Раҳматуллоҳ қори, Намангандан Обидхон қори, Қорақалпоғистондан Баҳром қори устозларнинг барчасини ўз соҳасининг малакали мутахассиси деб биламан.

— Ўзбекистонлик қориларнинг жаҳон миқёсида эришган ютуқлари ҳақида сўзлаб берсангиз.

— Мана йигирма олти йилдирки, юртимизда Республика миқёсида Қуръони каримни ёддан ва тажвид қоидалари билан тиловат қилиш бўйича диний таълим муассасалари талабалари ўртасида мусобақалар мунтазам ўтказиб келинмоқда. Мазкур мусобақаларда юқори натижага эришган қори ва қориялар турли хорижий давлатларда ўтказиладиган Халқаро Қуръони карим мусобақаларида иштирок этмоқдалар. Масалан, Саудия Арабистони Подшоҳлиги, Кувайт, Малайзия, Индонезия, Эрон Ислом Республикаси, Россия Федерацияси каби давлатларда бўлиб ўтган Қуръони карим мусобақаларида қориларимиз юртимиз шаънини муносиб ҳимоя қилиб келмоқдалар.

2007 йили “Кўкалдош” ўрта махсус ислом билим юрти битирувчиси Абдулқодир қори ва Абулқосим қорилар Россияда бўлиб ўтган қорилар мусобақасида ғолиб бўлган эдилар.

Шу йилнинг 13-20 апрель кунлари Кувайт давлатида бўлиб ўтган VII Халқаро Қуръони карим мусобақасида ҳам юртимизнинг 2 нафар вакили – Имом Бухорий номли Тошкент ислом институти талабаси Муҳаммадяҳё Маҳмудов ва “Мирараб” ислом билим юрти талабаси Мираббос Мирбобоев иштирок этдилар. Мазкур мусобақада дунёдаги 60 давлатдан келган 100 дан ортиқ кучли Қуръон ҳофизлари иштирок этди. Улар орасида Муҳаммадяҳё Маҳмудов Қуръони каримни тажвид қоидаси билан тўлиқ ёддан ўқиш йўналиши бўйича қатнашган бўлса, Мираббос Мирбобоев Қуръони каримни тажвид қоидалари билан тиловат қилиб бериш йўналишида қатнашиб, мусобақадаги муносиб иштироки учун ташаккурнома ёрлиғи билан тақдирландилар.

— 26-Республика қорилар мусобақасини кузатдингиз. Қайси қориларнинг қироатидан мамнун бўлдингиз? Ёш қориларимиз ҳақида фикрларингиз.

— Шуни таъкидлаш лозимки, бу йилги йигирма олтинчи Республика қорилар мусобақаси унда иштирок этган қориларнинг ҳифз ва тажвид бўйича савиялари юқорилиги билан файзли ўтди. Албатта, мусобақа бўлганидан кейин унда ғолиб ва мағлубнинг бўлиши табиий. Аммо, бу нисбий нуқтаи назардир. Менинг назаримда, иштирокчи қориларимизнинг ҳар бири ўзига хос, айни пайтда диёримиздаги қироат услубига мос равишда Қуръони каримни пухта ёд олганлар.

“Кўкалдош” ислом ўрта махсус билим юрти талабаси Абдулбасир қори Камолов, Тошкент ислом институти “Таҳфизул Қуръон” кафедраси талабаси Аъло қори Нуриддиновнинг ҳаяжонланмасдан, дадил қироат қилишлари менга маъқул келди.

Мухлислар талаби билан танловдан ташқари қироат қилиб берган қорилардан Муҳаммадлойиқ қори Аминов ҳам ҳозирда анча танилиб қолган кучли ҳофизлардандир. Абдуссамад қори укамиз, узтоз Баҳодир қорининг қироатлари ҳам кўпчиликни мамнун этди.

Келажакда бу ёшларимиздан дунёга машҳур қорилар етишиб чиқади ва юртимизни бу соҳада ҳам жаҳонга танилишига ўз хиссаларини қўшадилар деб умид қиламан. Аллоҳ таоло ёш қориларимизга ўзларига ўхшаган кўплаб қориларни етиштириб чиқаришга хизмат қилдирсин! Қуръони каримни ҳифз қилиш билан бир қаторда, унинг маъноларини тафсир этадиган олимлардан бўлишларини Ўзидан сўраб қоламан!

Давронбек Тожиалиев суҳбатлашди.

* * *

Homidjon qori Ishmatbekov 1970 yili Toshkent shahrida tug‘ilgan. 1991-1997 yilda Imom al-Buxoriy nomidagi Toshkent Islom institutini, 1992-1996 yilda Madina Islom universitetini tamomlagan. 1996-1999 yillari Toshkent Xalqaro islomiy tadqiqotlar markazida ilmiy xodim vazifasida ishlagan. 1999-2008 yillarda O‘zbekiston Musulmonlari idorasida oddiy xodim darajasidan bo‘lim boshlig‘i lavozimiga qadar mehnat qilgan. “Ko‘kaldosh” o‘rta maxsus islom bilim yurti mudiri (2008-2015) lavozimida ishlagan. 1998 yildan Yunusobod tumani “Muhammad Nosir hoji” jome’ masjidi imom-xatibi. “Imomi A’zam vasiyatlari” (Abdurashid qori Bahromov bilan hammualliflikda), “Islom ma’rifati” (Abulhasan Nuriiymon bilan hammualliflikda), “Ayolni e’zozlang” kitoblari chop etilgan, “Hidoya”ning “Nikoh kitob”ni tarjima qilgan. 2003-2007 yillar davomida “Juma mav’izalari” to‘plamini tuzgan va nashrdan chiqargan.

2007 yildan beri Respublika qorilar musobaqasi boshqaruvchi hakami sifatida faoliyat ko‘rsatayotgan Homidjon qori Ishmatbekov bilan suhbatimiz Qur’oni karim qiroati va qorilar mavzusida bo‘ldi.

— Ma’lumki Qur’oni karimning mashhur yetti xil qiroati mavjud bo‘lib, bizning diyorlarda Imom Osimdan Hafs rivoyat qilgan qiroat mashhurdir. Umuman qiroatlar orasida qanday farqlar bor?

— Bismillahir rohmanir rohim. Alhamdulillah. Assolatu vassalamu ala rosulillah. Amma ba’d. Darhaqiqat, Qur’oni karimning yetti xil qiroati mavjud bo‘lib, ular quyidagilardir:

1. Abdulloh ibn Kasir ad-Doriy al-Makkiy qiroati. (120 h.v.) Undan Al-Bazziy va Qunbul rivoyat qilgan.

2. Abdulloh ibn Omir al-Yahsabiy ash-Shomiy qiroati. (118 h.v.) Undan Hishom va Ibn Zakvon rivoyat qilgan.

3. Osim ibn Abu an-Nujud al-Kufiy qiroati. (127 h.v.) Undan Shu’ba va Hafs rivoyat qilgan.

4. Abu Amr ibn Zabon ibn al-Alo al-Basriy qiroati. (154 h.v.) Undan Ad-Duriy va As-Susiy rivoyat qilgan.

5. Hamza ibn Habib az-Zayyot al-Kufiy qiroati. (127 h.v.) Undan Xalaf va Xollad rivoyat qilgan.

6. Nofe’ ibn Abdurrahmon ibn Abu Nu’aym al-Madaniy qiroati. (169 h.v.) Undan Qolun va Varsh rivoyat qilgan.

7. Abulhasan Ali ibn Hamza al-Kisoiy al-Kufiy qiroati. (189 h.v.) Undan Abulhoris va Hafs ad-Duriy rivoyat qilgan.

Hozirgi vaqtda ushbu yetti xil qiroatdan asosan ikki xili keng tarqalgan. Birinchisi, imom Nofe’ning qiroati bo‘lib, bu qiroatni asosan Qolun va Varsh rivoyat qilganlar. Nofe’dan Qolunning qilgan rivoyati bo‘yicha Tunis, Misrning ba’zi joylari, Liviyada, Varshning rivoyati bo‘yicha Tunisning ba’zi joylari, Jazoir, Marokash, Sudanda qiroat qilinadi. Ikkinchisi, Hafsning Osimdan rivoyat qilgan qiroati Yaqin Sharq mamlakatlari, Misrning asosiy qismida, Hindiston, Pokiston, Afg‘oniston va Markaziy Osiyo va uning atrofidagi mamlakatlarda mashhurdir.

Ushbu qiroatlar orasida asosan tajvid qoidalarida farq bor. Masalan, idg‘om, izhor, ixfo, imola, tashil va shunga o‘xshash qoidalarda bir-biridan farq qiladi.

Misol uchun, “Fotiha” surasidagi “Maaliki yavmid-diyn” oyatini Nofe’ qiroatida “Maliki yavmid-diyn” deya mad qilmasdan, qasr bilan o‘qiladi. Biz Hafs qiroatida “Vadduha. Vallayli iza saja” deb o‘qisak, Nofe’ qiroatida “Vadduhe. Vallayli iza saje” deya qiroat qilinadi. Biz “Val ardi”da alifni zohir qilib o‘qisak, Nofe’ qiroatida “Valard” deya alifni vasl qilinadi. Bunda ma’no buzilmaydi, balki o‘ziga xos qiroat va tajvid usulida o‘qiladi.

Imom Nofe’ning qiroati mashhur bo‘lgan diyorlarda chiqarilgan mushaflarda Qur’oni karim harf va belgilari boshqa mushaflar bilan bir xil bo‘lsa-da, o‘zlariga xos tajvid belgilari va xat turlari ham qo‘llaniladi.

Qur’oni karimni boshqa qiroatda o‘qish uchun avvalo o‘sha qiroat ilmini puxta o‘rganish talab qilinadi.

— Qur’oni karimni qiroat qilish maqomlari haqida ma’lumot bersangiz.

— Qur’oni karim uch xil maqom, ya’ni tartibda qiroat qilinadi:

1. Tahqiq. Bunda qiroat shoshmasdan, ohista, barcha tajvid qoidalariga rioya qilingan holda, har bir harfni maxrajidan aniq chiqarib, eng asosiysi tadabbur bilan o‘qiladi.

2. Hadr. Bunda qiroat bir oz tezroq, albatta tajvid qoidasiga rioya qilingan holda o‘qiladi.

3. Tadvir. Bu tahqiq va hadrning oralig‘idagi qiroat sanaladi. Mana shu uchala martaba yoki maqomda o‘qish joiz bo‘lib, bularning barchasi Qur’oni karimda buyurilgan tartil bilan o‘qish hisoblanadi.

— Ko‘pincha qorilar mashhur qiroat imomlariga taqlid qilishadi. Masalan, Imom Sudays, Imom Abdulbosit, Imom G‘omidiy, Imom al-Afasiyga taqlid qiluvchilar ko‘p. Bizning diyorda ham o‘ziga xos, boshqalarga o‘xshamagan qiroat maqomiga ega ustozlar bormi?

— Hozirgi vaqtda dunyoda Misr qorilari (Abdulbosit, Minshaviy, Mahmud Xalil Xuzariy) va Hijoz qorilarining qiroat usullari ommalashgan. Ayniqsa, siz zikr qilib o‘tgan qorilarning qiroatiga qiziquvchi, hattoki taqlid qilib o‘quvchilar ko‘payib bormoqda. Ammo, shuni bilish lozimki, taqlid boshqa, qiroat qilish boshqa. Tajvid va qiroat qoidalariga ko‘ra, Qur’oni karim ma’nolarini buzmasdan, vaqf o‘rinlariga e’tibor bergan holda taqlid qilish joiz. Qur’oni karim ma’nolari, qiroat ilmlarini bilmay turib, faqatgina ohangga taqlid qilish ma’qul emas.

Bizning diyorimizda qadimdan qorilarning o‘ziga xos qiroat usullari mavjud bo‘lgan. Ana shu an’anaga sodiq qolgan holda qiroat qiluvchi ustozlardan Yahyo qori Turdiev, Rahmatulloh qori Obidov, Zoyitjon qorilarni aytish mumkin.

— O‘zbek qorilarining yetishib chiqishiga katta hissa qo‘shgan va qo‘shayotgan ustozlardan kimlarni ta’kidlagan bo‘lardingiz?

— Alhamdulillah, yurtimizda qorilar silsilasi hech qachon uzilmagan. Toshkentlik marhum Abdulaziz qoridoda, bizning ustozimiz, buvamiz marhum Ismoil qoridoda bir qancha qorilarga uztozlik qilganlar. Marhum muftiy Ziyovuddin qoriaka ham mashhur qorilarning maktabida ta’lim olganlar. Vodiy qorilarining maktabi ham o‘ziga xos. Sobiq sho‘rolar davrida ham o‘zbek qorilarining maktablari to‘xtab qolmagan. Marhum muftiy Abdurashid qori Bahromov ham nafasi o‘tkir qorilardan bo‘lganlar. Jahon miqyosida o‘tkazilgan qorilar musobaqalarida hakam sifatida ham qatnashganlar.

Hozirda diniy ta’lim muassasalarimizda faoliyat olib borayotgan yetuk malakali qori ustozlarning xizmatlari ham tahsinga sazovor. Bugun birgina Toshkent islom institutining o‘zida Qur’oni karimni to‘liq yodlagan oltmishga yaqin qorilar tahsil olmoqda. “Tahfizul qur’on” (Qur’onni yodlatish) kafedrasida yoshlarga Qiroat ilmidan ta’lim berayotgan Bahodir qori, Jahongir qori, “Ko‘kaldosh” o‘rta maxsus islom bilim yurtidan Ayubxon qori, “Mirarab” madrasasidan Abdulbosit qori, Andijondan Rahmatulloh qori, Namangandan Obidxon qori, Qoraqalpog‘istondan Bahrom qori ustozlarning barchasini o‘z sohasining malakali mutaxassisi deb bilaman.

— O‘zbekistonlik qorilarning jahon miqyosida erishgan yutuqlari haqida so‘zlab bersangiz.

— Mana yigirma olti yildirki, yurtimizda Respublika miqyosida Qur’oni karimni yoddan va tajvid qoidalari bilan tilovat qilish bo‘yicha diniy ta’lim muassasalari talabalari o‘rtasida musobaqalar muntazam o‘tkazib kelinmoqda. Mazkur musobaqalarda yuqori natijaga erishgan qori va qoriyalar turli xorijiy davlatlarda o‘tkaziladigan Xalqaro Qur’oni karim musobaqalarida ishtirok etmoqdalar. Masalan, Saudiya Arabistoni Podshohligi, Kuvayt, Malayziya, Indoneziya, Eron Islom Respublikasi, Rossiya Federatsiyasi kabi davlatlarda bo‘lib o‘tgan Qur’oni karim musobaqalarida qorilarimiz yurtimiz sha’nini munosib himoya qilib kelmoqdalar.

2007 yili “Ko‘kaldosh” o‘rta maxsus islom bilim yurti bitiruvchisi Abdulqodir qori va Abulqosim qorilar Rossiyada bo‘lib o‘tgan qorilar musobaqasida g‘olib bo‘lgan edilar.

Shu yilning 13-20 aprel kunlari Kuvayt davlatida bo‘lib o‘tgan VII Xalqaro Qur’oni karim musobaqasida ham yurtimizning 2 nafar vakili – Imom Buxoriy nomli Toshkent islom instituti talabasi Muhammadyahyo Mahmudov va “Mirarab” islom bilim yurti talabasi Mirabbos Mirboboev ishtirok etdilar. Mazkur musobaqada dunyodagi 60 davlatdan kelgan 100 dan ortiq kuchli Qur’on hofizlari ishtirok etdi. Ular orasida Muhammadyahyo Mahmudov Qur’oni karimni tajvid qoidasi bilan to‘liq yoddan o‘qish yo‘nalishi bo‘yicha qatnashgan bo‘lsa, Mirabbos Mirboboev Qur’oni karimni tajvid qoidalari bilan tilovat qilib berish yo‘nalishida qatnashib, musobaqadagi munosib ishtiroki uchun tashakkurnoma yorlig‘i bilan taqdirlandilar.

— 26-Respublika qorilar musobaqasini kuzatdingiz. Qaysi qorilarning qiroatidan mamnun bo‘ldingiz? Yosh qorilarimiz haqida fikrlaringiz.

— Shuni ta’kidlash lozimki, bu yilgi yigirma oltinchi Respublika qorilar musobaqasi unda ishtirok etgan qorilarning hifz va tajvid bo‘yicha saviyalari yuqoriligi bilan fayzli o‘tdi. Albatta, musobaqa bo‘lganidan keyin unda g‘olib va mag‘lubning bo‘lishi tabiiy. Ammo, bu nisbiy nuqtai nazardir. Mening nazarimda, ishtirokchi qorilarimizning har biri o‘ziga xos, ayni paytda diyorimizdagi qiroat uslubiga mos ravishda Qur’oni karimni puxta yod olganlar.

“Ko‘kaldosh” islom o‘rta maxsus bilim yurti talabasi Abdulbasir qori Kamolov, Toshkent islom instituti “Tahfizul Qur’on” kafedrasi talabasi A’lo qori Nuriddinovning hayajonlanmasdan, dadil qiroat qilishlari menga ma’qul keldi.

Muxlislar talabi bilan tanlovdan tashqari qiroat qilib bergan qorilardan Muhammadloyiq qori Aminov ham hozirda ancha tanilib qolgan kuchli hofizlardandir. Abdussamad qori ukamiz, uztoz Bahodir qorining qiroatlari ham ko‘pchilikni mamnun etdi.

Kelajakda bu yoshlarimizdan dunyoga mashhur qorilar yetishib chiqadi va yurtimizni bu sohada ham jahonga tanilishiga o‘z xissalarini qo‘shadilar deb umid qilaman. Alloh taolo yosh qorilarimizga o‘zlariga o‘xshagan ko‘plab qorilarni yetishtirib chiqarishga xizmat qildirsin! Qur’oni karimni hifz qilish bilan bir qatorda, uning ma’nolarini tafsir etadigan olimlardan bo‘lishlarini O‘zidan so‘rab qolaman!

Davronbek Tojialiyev suhbatlashdi.