Эркаклар доялик қилса бўладими?

Рукн: Савол беринг Чоп этилган: 10.06.2016

Савол: Баъзи ҳолларда туғруқхоналарда эркак-дояларни ҳам учратиб қоламиз. Ҳатто баъзи аёллар туғишда махсус эркак-доялар хизматидан фойдаланишни маъқул кўришаркан. Динимизга кўра, эркаклар доялик қилса бўладими? (Муслима)

Жавоб: Албатта бу ўта нозик масала. Мўмина, муслима аёлларнинг туғиш пайтида уларга эркак кишиларнинг доялик қилиши ҳаммамиз учун ниҳоятда бир ташвишли ҳолат бўлади. Бу ерда албатта эркаклар ҳам, аёллар ҳам, ҳамма-ҳаммамиз яхши тушуниб етишимиз керакки, мана шу доялик ўзимиз учун керак, жамиятимиз учун керак, эркак аёлларимиз учун керак, ўғил-қиз фарзандларимиз учун керак бир хизмат ҳисобланади.

Модомики туғиш борми, туғилиш борми, доялик ҳам бор. Бас, шуни билар эканмиз, бизнинг ҳаммамиз ўзимизнинг жамиятимизга кераклигича аёл кишиларни доялик касбига, ҳунарига ўргатишимиз керак. Мажбуриятимиз бу. Аёл кишиларни, маълум бир ададини ажратиб олиб, уларга доялик тўғрисида илм бериб, уларга шароит яратиб, ойлик маош ажратиб ва бошқа-бошқа ишларни қилиб, жамиятимизга керакли бўлган мана шу соҳани таъминлаб туришларини пайидан бўлишимиз керак. Агар бу ишни қилмасак демак, ҳаммамиз масъулиятни ҳис қилмаган бўламиз ва гуноҳга шерик бўламиз.

Эркак кишиларнинг аёл кишиларга доялик қилиши, албатта бу ор, номус бўлади, ҳаммамиз учун диний маънода гуноҳ бўлади. Лекин шуни ҳам адолат юзасидан айтиб ўтишимиз керакки, аёл доялар бўлмай қолса, ёки аёл доялар қўлларидан келмасдан, туғаётган шахснинг ҳалок бўлиши, туғилаётган боланинг ҳалок бўлиши хавфи туғилган пайтда, эркакларни ёрдамга келиши, инсонларни ҳалокатдан қутқариб қолиш учун орага тушишига зарурият юзасидан, ночорлик юзасидан, истисно тариқасида изн бор. Шунинг учун бундай масалани яхши тушуниб етишимиз керак, қизларимиз, келинларимиз ичидан дояларни кўпайтиришга, уларни мана шу ишнинг усталари бўлиши учун ҳаракат қилишимиз, ҳаммамиз ҳамжиҳат бўлиб бу масалани ҳал қилишга ўтишимиз керак.

Аксар ҳолда биз танқид қиламиз, «бу нарса бўлмайди, гуноҳкор бўлади, ҳаром бўлади» деган гапларни айтиш билан чегара қоламиз. Аслида бу тўғри эмас, балки мана шу нуқсонни тўлдириш учун ҳаракат қилиш керак. Доялар етишмаганидан эркаклар туғруқҳонада ишлаётган бўлиши мумкин. Аёл кишилар агар доялик қилиб турса, аёллардан шу нарсада етарли мутахассислар бўлса, албатта соф инсон табиати ҳам буни кўтармайди, аёл киши туриб, эркак киши доялик қилишини. Мана шу маъноларни яхши билсак, агар мана шу саволда келган нуқсон бизни жамиятимизда бор экан, буни йўқотишга ҳаракат қилишга ўтишимиз зарур бўлади (Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф).

* * *

Savol: Ba’zi hollarda tug‘ruqxonalarda erkak-doyalarni ham uchratib qolamiz. Hatto ba’zi ayollar tug‘ishda maxsus erkak-doyalar xizmatidan foydalanishni ma’qul ko‘risharkan. Dinimizga ko‘ra, erkaklar doyalik qilsa bo‘ladimi? (Muslima)

Javob: Albatta bu o‘ta nozik masala. Mo‘mina, muslima ayollarning tug‘ish paytida ularga erkak kishilarning doyalik qilishi hammamiz uchun nihoyatda bir tashvishli holat bo‘ladi. Bu yerda albatta erkaklar ham, ayollar ham, hamma-hammamiz yaxshi tushunib yetishimiz kerakki, mana shu doyalik o‘zimiz uchun kerak, jamiyatimiz uchun kerak, erkak ayollarimiz uchun kerak, o‘g‘il-qiz farzandlarimiz uchun kerak bir xizmat hisoblanadi.

Modomiki tug‘ish bormi, tug‘ilish bormi, doyalik ham bor. Bas, shuni bilar ekanmiz, bizning hammamiz o‘zimizning jamiyatimizga kerakligicha ayol kishilarni doyalik kasbiga, hunariga o‘rgatishimiz kerak. Majburiyatimiz bu. Ayol kishilarni, ma’lum bir adadini ajratib olib, ularga doyalik to‘g‘risida ilm berib, ularga sharoit yaratib, oylik maosh ajratib va boshqa-boshqa ishlarni qilib, jamiyatimizga kerakli bo‘lgan mana shu sohani ta’minlab turishlarini payidan bo‘lishimiz kerak. Agar bu ishni qilmasak demak, hammamiz mas’uliyatni his qilmagan bo‘lamiz va gunohga sherik bo‘lamiz.

Erkak kishilarning ayol kishilarga doyalik qilishi, albatta bu or, nomus bo‘ladi, hammamiz uchun diniy ma’noda gunoh bo‘ladi. Lekin shuni ham adolat yuzasidan aytib o‘tishimiz kerakki, ayol doyalar bo‘lmay qolsa, yoki ayol doyalar qo‘llaridan kelmasdan, tug‘ayotgan shaxsning halok bo‘lishi, tug‘ilayotgan bolaning halok bo‘lishi xavfi tug‘ilgan paytda, erkaklarni yordamga kelishi, insonlarni halokatdan qutqarib qolish uchun oraga tushishiga zaruriyat yuzasidan, nochorlik yuzasidan, istisno tariqasida izn bor. Shuning uchun bunday masalani yaxshi tushunib yetishimiz kerak, qizlarimiz, kelinlarimiz ichidan doyalarni ko‘paytirishga, ularni mana shu ishning ustalari bo‘lishi uchun harakat qilishimiz, hammamiz hamjihat bo‘lib bu masalani hal qilishga o‘tishimiz kerak.

Aksar holda biz tanqid qilamiz, «bu narsa bo‘lmaydi, gunohkor bo‘ladi, harom bo‘ladi» degan gaplarni aytish bilan chegara qolamiz. Aslida bu to‘g‘ri emas, balki mana shu nuqsonni to‘ldirish uchun harakat qilish kerak. Doyalar yetishmaganidan erkaklar tug‘ruqhonada ishlayotgan bo‘lishi mumkin. Ayol kishilar agar doyalik qilib tursa, ayollardan shu narsada yetarli mutaxassislar bo‘lsa, albatta sof inson tabiati ham buni ko‘tarmaydi, ayol kishi turib, erkak kishi doyalik qilishini. Mana shu ma’nolarni yaxshi bilsak, agar mana shu savolda kelgan nuqson bizni jamiyatimizda bor ekan, buni yo‘qotishga harakat qilishga o‘tishimiz zarur bo‘ladi (Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf).