Жаннатга лимузинда кирилмайди

Туғуруқхона эшиги олдига келаётган лимузинларнинг кети узилмайди. "Мерседес" ва бошқа машҳур русумдаги машиналардан тасвирчи, сураткаш, тўй ёки базмга келгандек ясан-тусанни жойига қўйган аёллар, ота бўлмиш ва унинг жўралари қимматбаҳо совғалар, гулдасталар билан тушишади. Туғуруқхона ҳовлисида улар ёш она билан чақалоқни кутишади. Ниҳоят, улар чиқа бошлагач, тасвирчи ва сураткаш туғуруқхона ичига югуришади. Заррин матоли йўргакларга ўралган чақалоқ ҳар турга солиниб, она-бола иккиси тасвирга олинади.

Деразадан бу ҳолатни кузатарканман, "аҳвол шундай давом этса, тўлғоқдан тортиб то туғиш жараёнларигача "эсдалик учун" тасвирга туширтириб қўядиган одатлар чиқмасайди..." деб ўйга толдим.

Расмиятчиликлар тугагач, қарсаклар остида "қаҳрамонлар" чиқиб келишади: кечагина икки дунё ўртасида жон талашган, юзи синиққан онани табриклаш бошланади; ота бўлмишни ҳам жўралари қучоқлашиб, муборакбод этишади.

Бу манзараларни тепадан томоша қилиб турган аёллар ўзаро суҳбатга киришишади: "Мен ҳам лимузинда чиқаман, эрим қаердан бўлса ҳам топиб келади, туғиб берганимдан кейин арзимабманми?!"; "Мен ҳам эримга лимузин деявериб, яхшигина дакки эшитиб олдим"; "Иккита қиздан кейин ўғил туғиб бераётганим учун ҳам шундай қилдирмасам!.."

Ўзимча пичирлайман: "Аёлларимизга нима бўляпти ўзи?! Қандай орзулар билан яшашяпти? Берилажак фарзандлар хоҳ қиз, хоҳ ўғил бўлсин, ёлғиз Парвардигор изни-иродаси билан бўлишини наҳотки унутишса?.. Наҳот айни бу оғир кезларда улар ўз такдирларини, фарзандлари ҳаётини ўйламасдан, ярим соатлик дабдаба оғушида келажакка разм солишса? Тўлғоқ осон кечиши, фарзанд саодати учун Аллоҳ таолога дуо қилиш ўрнига, бу бачкана ҳолатларни орзулаш... Қалбларимизни шунчалар ғафлат босганми?"

Маълум бўлишича, ижарага ёлланаётган лимузин ва мерседеслар учун соатига эллик доллардан икки юз долларгача, ҳатто ундан ҳам ортиқ ҳақ тўланар экан. Кундан-кун урф бўлаётган бундай дабдабалар кимга ва нимага керак? Бу нарса бизнинг орзу-ҳавасларимизми? Агар шундай бўлса, бу каби истакларимиз бизларни нималарга етакламайди дейсиз?! Бундай дабдабаю машмашалардан кимнингдир қалби қувонса, яна кимнингдир кўнгли озор топади-ку. Туғуруқхонада бир қанча аёллар фарзанд умидида йиллаб даволаниб ётишади. Барчасининг кўнгли ярим, дили маҳзун. Улар фарзандларини кўз-кўз қилиб, данғир-дунғур билан кетаётган аёлларга қараб ўкинмайди, йиғламайди, эзилмайди дейсизми?! Ўзим бир қанчасининг ёстиққа юзини босиб йиғаганига гувоҳ бўлдим. Алам зўридан дод солиб: "Мендан барча дунёни ол, Раббим, фақат, мени тирноққа зор қилма!" дея нола чекаётганлари қанча.

Ҳамма нарсанинг меъёри бор. Аммо кўпчилик бу дабдабаларни "янги меҳмоннинг ҳурмати" деб изоҳлашади. Ҳурмат бошқача бўлса, яъни, бир неча кунлик, ҳатто ойлик фойдали ишлар билан бўлса, яхши эмасми?! Жумладан, сизу бизга қувонч ҳадя этган она-болага яхши парвариш, яхши дам олиш, яхши емаклар бериш, яхши кийим ва совғалар қилиш. Бу ҳурмат эмасми? Меъёрини билсак, ўша бир кунлик дабдабага кетган пул, иншааллоҳ, бир йилга етади.

Анчайин урфга айланиб улгурган бу каби салбий ҳолатлар учун кўпроқ аёлларимиз масъул. Бундай ортиқча сарф-харажатлар ўрнига турмушга узатилаётган ёхуд узатган қизларимизни оналикка тайёрлаш, саришта аёл бўлишлари учун замин ҳозирлашимиз айни муддао эмасми?! Турмушга узатилаётган қизларимизнинг маънавий тарбиясини пухта қилсак, олдимизда турган бир қанча муаммоларга ечим топиларди.

Қанча-қанча вақтимизни беҳуда ишларга сарфлаганимиз боис энг зарур ишларимизга ҳам вақт тополмай қоламиз. Қизларимиз ҳозирги кун санъаткорлари ҳаётини, либослар модасини, телесериаллар қаҳрамонларининг тақдирини миридан сиригача билишади. Уларга тақлид қилишади. Аммо оддийгина ахлоқ-одобдан маҳрум, рўзғор сирларини билишмайди. Дунё матоҳларига берилиб кетганимиздан қалб тарбиясини унутганмиз. Жисмимизни, кўзларимизни "тўйдириш" учун тиним билмаймиз, руҳиятимиз қашшоқлашиб бораётгани билан ишимиз йўқ. Зийнатсиз қалбда ўткинчи дунёнинг маънисиз орзу-ҳаваслари урчийди. Бу ҳол жамиятга ҳам таъсир кўрсатади. Аёлларимизнинг: "У қилганида, мен қилолмайманми?"; "Ундан нимам кам?"; "У қилди-ю, биз қилмасак, қизимизнинг кўнгли ўксийди, қайнона-қайнотаси олдида юзимиз шувут бўлсинми?"; "Биринчи неварамиз учун қилсак қилибмиз-да!" қабилидаги "оқловлари" эрларни тобора кўпроқ пул топишга мажбур қилади. Бу мажбуриятлар остида минг қийинчиликлар билан пул топиб, аёлларимиз, қизларимиз "интиқиб кутган" кунга "лимузин"у "мерс"ларни муҳайё қилишади. Бундай истакларимиз вақт ўтиб ўз-ўзидан урфга, урф эса залолатга айланади. Гуноҳга ботиради. Кичик-кичик гуноҳларимиз улкан гуноҳларга сабаб бўлишини унутиб қўямиз.

Азиз, муҳтарама аёлларимиз, бир нарса эсимизда турсин: безатилган "лимузин"у "мерс"лар ҳеч биримизни жаннатга олиб киролмайди, аксинча чиройли амаллар, савоб ишлар эвазигагина у ерга кира оламиз.

* * *

Tug‘uruqxona eshigi oldiga kelayotgan limuzinlarning keti uzilmaydi. "Mersedes" va boshqa mashhur rusumdagi mashinalardan tasvirchi, suratkash, to‘y yoki bazmga kelgandek yasan-tusanni joyiga qo‘ygan ayollar, ota bo‘lmish va uning jo‘ralari qimmatbaho sovg‘alar, guldastalar bilan tushishadi. Tug‘uruqxona hovlisida ular yosh ona bilan chaqaloqni kutishadi. Nihoyat, ular chiqa boshlagach, tasvirchi va suratkash tug‘uruqxona ichiga yugurishadi. Zarrin matoli yo‘rgaklarga o‘ralgan chaqaloq har turga solinib, ona-bola ikkisi tasvirga olinadi.

Derazadan bu holatni kuzatarkanman, "ahvol shunday davom etsa, to‘lg‘oqdan tortib to tug‘ish jarayonlarigacha "esdalik uchun" tasvirga tushirtirib qo‘yadigan odatlar chiqmasaydi..." deb o‘yga toldim.

Rasmiyatchiliklar tugagach, qarsaklar ostida "qahramonlar" chiqib kelishadi: kechagina ikki dunyo o‘rtasida jon talashgan, yuzi siniqqan onani tabriklash boshlanadi; ota bo‘lmishni ham jo‘ralari quchoqlashib, muborakbod etishadi.

Bu manzaralarni tepadan tomosha qilib turgan ayollar o‘zaro suhbatga kirishishadi: "Men ham limuzinda chiqaman, erim qaerdan bo‘lsa ham topib keladi, tug‘ib berganimdan keyin arzimabmanmi?!"; "Men ham erimga limuzin deyaverib, yaxshigina dakki eshitib oldim"; "Ikkita qizdan keyin o‘g‘il tug‘ib berayotganim uchun ham shunday qildirmasam!.."

O‘zimcha pichirlayman: "Ayollarimizga nima bo‘lyapti o‘zi?! Qanday orzular bilan yashashyapti? Berilajak farzandlar xoh qiz, xoh o‘g‘il bo‘lsin, yolg‘iz Parvardigor izni-irodasi bilan bo‘lishini nahotki unutishsa?.. Nahot ayni bu og‘ir kezlarda ular o‘z takdirlarini, farzandlari hayotini o‘ylamasdan, yarim soatlik dabdaba og‘ushida kelajakka razm solishsa? To‘lg‘oq oson kechishi, farzand saodati uchun Alloh taologa duo qilish o‘rniga, bu bachkana holatlarni orzulash... Qalblarimizni shunchalar g‘aflat bosganmi?"

Ma’lum bo‘lishicha, ijaraga yollanayotgan limuzin va mersedeslar uchun soatiga ellik dollardan ikki yuz dollargacha, hatto undan ham ortiq haq to‘lanar ekan. Kundan-kun urf bo‘layotgan bunday dabdabalar kimga va nimaga kerak? Bu narsa bizning orzu-havaslarimizmi? Agar shunday bo‘lsa, bu kabi istaklarimiz bizlarni nimalarga yetaklamaydi deysiz?! Bunday dabdabayu mashmashalardan kimningdir qalbi quvonsa, yana kimningdir ko‘ngli ozor topadi-ku. Tug‘uruqxonada bir qancha ayollar farzand umidida yillab davolanib yotishadi. Barchasining ko‘ngli yarim, dili mahzun. Ular farzandlarini ko‘z-ko‘z qilib, dang‘ir-dung‘ur bilan ketayotgan ayollarga qarab o‘kinmaydi, yig‘lamaydi, ezilmaydi deysizmi?! O‘zim bir qanchasining yostiqqa yuzini bosib yig‘aganiga guvoh bo‘ldim. Alam zo‘ridan dod solib: "Mendan barcha dunyoni ol, Rabbim, faqat, meni tirnoqqa zor qilma!" deya nola chekayotganlari qancha.

Hamma narsaning me’yori bor. Ammo ko‘pchilik bu dabdabalarni "yangi mehmonning hurmati" deb izohlashadi. Hurmat boshqacha bo‘lsa, ya’ni, bir necha kunlik, hatto oylik foydali ishlar bilan bo‘lsa, yaxshi emasmi?! Jumladan, sizu bizga quvonch hadya etgan ona-bolaga yaxshi parvarish, yaxshi dam olish, yaxshi yemaklar berish, yaxshi kiyim va sovg‘alar qilish. Bu hurmat emasmi? Me’yorini bilsak, o‘sha bir kunlik dabdabaga ketgan pul, inshaalloh, bir yilga yetadi.

Anchayin urfga aylanib ulgurgan bu kabi salbiy holatlar uchun ko‘proq ayollarimiz mas’ul. Bunday ortiqcha sarf-xarajatlar o‘rniga turmushga uzatilayotgan yoxud uzatgan qizlarimizni onalikka tayyorlash, sarishta ayol bo‘lishlari uchun zamin hozirlashimiz ayni muddao emasmi?! Turmushga uzatilayotgan qizlarimizning ma’naviy tarbiyasini puxta qilsak, oldimizda turgan bir qancha muammolarga yechim topilardi.

Qancha-qancha vaqtimizni behuda ishlarga sarflaganimiz bois eng zarur ishlarimizga ham vaqt topolmay qolamiz. Qizlarimiz hozirgi kun san’atkorlari hayotini, liboslar modasini, teleseriallar qahramonlarining taqdirini miridan sirigacha bilishadi. Ularga taqlid qilishadi. Ammo oddiygina axloq-odobdan mahrum, ro‘zg‘or sirlarini bilishmaydi. Dunyo matohlariga berilib ketganimizdan qalb tarbiyasini unutganmiz. Jismimizni, ko‘zlarimizni "to‘ydirish" uchun tinim bilmaymiz, ruhiyatimiz qashshoqlashib borayotgani bilan ishimiz yo‘q. Ziynatsiz qalbda o‘tkinchi dunyoning ma’nisiz orzu-havaslari urchiydi. Bu hol jamiyatga ham ta’sir ko‘rsatadi. Ayollarimizning: "U qilganida, men qilolmaymanmi?"; "Undan nimam kam?"; "U qildi-yu, biz qilmasak, qizimizning ko‘ngli o‘ksiydi, qaynona-qaynotasi oldida yuzimiz shuvut bo‘lsinmi?"; "Birinchi nevaramiz uchun qilsak qilibmiz-da!" qabilidagi "oqlovlari" erlarni tobora ko‘proq pul topishga majbur qiladi. Bu majburiyatlar ostida ming qiyinchiliklar bilan pul topib, ayollarimiz, qizlarimiz "intiqib kutgan" kunga "limuzin"u "mers"larni muhayyo qilishadi. Bunday istaklarimiz vaqt o‘tib o‘z-o‘zidan urfga, urf esa zalolatga aylanadi. Gunohga botiradi. Kichik-kichik gunohlarimiz ulkan gunohlarga sabab bo‘lishini unutib qo‘yamiz.

Aziz, muhtarama ayollarimiz, bir narsa esimizda tursin: bezatilgan "limuzin"u "mers"lar hech birimizni jannatga olib kirolmaydi, aksincha chiroyli amallar, savob ishlar evazigagina u yerga kira olamiz.

 Noila Xolmuhammad
«Hidoyat» jurnalining 2006 yil 1-sonidan olindi.

• Олдинги
• Кейинги