Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) қайтарганлар

“Маҳбуб Пайғамбар (с.а.в.)” номли сийрат танловига

Пайғамбаримиз Муҳаммад Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): Кўп кулма, кўп кулиш қалбни ўлдиради, дедилар (Имом Аҳмад, Имом Термизий ривояти).

Имом Нававий айтадилар: Кўп кулишдан тийилиш лозим. Кўп кулиш Аллоҳнинг зикридан узоқлаштиради ҳамда қалбни қаттиқлашишига олиб келади.

Имом Ғаззолий бу ҳақда бундай деганлар: Кўп кулгу хавф, маҳзунлик, ўлим ва қиёматни эслаш каби хусусиятларни қалбдан чиқариб юборади. Бу эса қалбнинг ўлишидир.

Бироқ бугун ҳаётда содир бўлаётган воқеалар кўп кулиш нафақат қалбни ўлдириши, балки инсон ўлимига ҳам сабаб бўлишини исботламоқда. Хусусан, кўп кулиш оқибатида дунёдан кўз юмган бир қанча шахсларни келтириш мумкин. Уларнинг рўйхати алоҳида бир нечта китобни ташкил этади.

Касби ғишт терувчи уста бўлган Алекс Митчелл 1975 йил комедияли шоу дастурини кўриб, кўп кулиш оқибатида вафот этган.

Музқаймоқ сотувчиси Дамноен Саен 2003 йил тушида бетўхтов икки дақиқа давомида кулиб, ҳаво етишмаслиги натижасида вафот этди.

Оле Бентзен комедик кинони бетўхтов кулиб томоша қилганда юрак уриши тезлашиб, дақиқасига 250 мартагача уришга етган. Оқибатида инфаркт бўлиб оламдан ўтди.      

Эр.ав. III асрда яшаган қадимги юнон файласуфи Хрисипп эшагига шароб ичириб, маст эшакнинг ҳолини кўриб, тинмай кулиши натижасида нафаси сиқилиб вафот этган.

Аксарият одамлар “кулиш умрни узайтиради” иборасини ўзларига шиор қилиб олиб, бетўхтов кулишларининг гувоҳи бўламиз. Бироқ ҳар бир нарсанинг меъёри ва мезони борлигини ёддан чиқармайлик. Ахир, “асалнинг ҳам ози ширин”, деб доно халқимиз бежиз айтмаган. Юқоридаги аянчли ҳолатлар ҳам айнан чегарадан ўтиш оқибатида юзага келган. Шундай экан, кўп кулсам умрим узоқ бўлади, деган хом хаёллар билан ўз умрингизни завол қилманг.

Стокголм институти мутахассислари 110 дан ортиқ кишида тажриба ўтказиб, кўп кулишнинг соғлиққа зарарлари, айниқса, юракни толиқтириб, жисмни чарчатишини аниқлаб, илмий тарзда исботлаб бердилар.

Шунинг учун ҳам Пайғамбаримиз Муҳаммад Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) “Кўп кулма!” дедилар, “Умуман кулма”, демадилар. Чунки кулиш ҳар бир тирик жонга хос, табиий ҳолатдир.

Ҳар бир ишда ўзларининг умматларига ўрнак бўлган Пайғамбаримиз Муҳаммад Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг суннатларига амал қилсак, иншааллоҳ, икки дунё саодатига эришамиз. Зеро, Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ҳадислари барча фан-техника ютуқларию, илмий кашфиёт, ихтиролардан олдинроқ биз учун нима яхшию, нима зарарлигининг башоратини берган дастурул амалдир.

 Пайғамбаримиз Муҳаммад Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг кулишдаги хулқлари қандай эди? Келинг, бу ҳақда мўминлар онаси Ойша (розияллоҳу анҳо)дан сўраб, ўрганиб олайлик. Онамиз Ойша (розияллоҳу анҳо) айтадилар: Мен Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг оғизларини катта очиб, оғизларининг ичи кўринадиган даражада кулганларини кўрмаганман. У зот (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) доимо табассум қилар эдилар (Бухорий ривояти).

Шунингдек, Абдуллоҳ ибн Ҳорис ибн Жазъи (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)дан кўра кўпроқ табассум қиладиган бирор кишини кўрмадим”. Бошқа ривоятда: “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг кулгилари фақат табассумдан иборат эди”, дейилган. (Термизий ривояти).

Аллоҳ севикли Пайғамбаримиз Муҳаммад Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг суннатларига тўлиқ амал қилиш орқали икки дунё саодатига эришишни насиб этсин.

Даврон Нурмуҳаммад

Payg‘ambarimiz Muhammad Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam): Ko‘p kulma, ko‘p kulish qalbni o‘ldiradi, dedilar (Imom Ahmad, Imom Termiziy rivoyati).

Imom Navaviy aytadilar: Ko‘p kulishdan tiyilish lozim. Ko‘p kulish Allohning zikridan uzoqlashtiradi hamda qalbni qattiqlashishiga olib keladi.

Imom G‘azzoliy bu haqda bunday deganlar: Ko‘p kulgu xavf, mahzunlik, o‘lim va qiyomatni eslash kabi xususiyatlarni qalbdan chiqarib yuboradi. Bu esa qalbning o‘lishidir.

Biroq bugun hayotda sodir bo‘layotgan voqealar ko‘p kulish nafaqat qalbni o‘ldirishi, balki inson o‘limiga ham sabab bo‘lishini isbotlamoqda. Xususan, ko‘p kulish oqibatida dunyodan ko‘z yumgan bir qancha shaxslarni keltirish mumkin. Ularning ro‘yxati alohida bir nechta kitobni tashkil etadi.

Kasbi g‘isht teruvchi usta bo‘lgan Aleks Mitchell 1975 yil komediyali shou dasturini ko‘rib, ko‘p kulish oqibatida vafot etgan.

Muzqaymoq sotuvchisi Damnoen Saen 2003 yil tushida beto‘xtov ikki daqiqa davomida kulib, havo yetishmasligi natijasida vafot etdi.

Ole Bentzen komedik kinoni beto‘xtov kulib tomosha qilganda yurak urishi tezlashib, daqiqasiga 250 martagacha urishga yetgan. Oqibatida infarkt bo‘lib olamdan o‘tdi.      

Er.av. III asrda yashagan qadimgi yunon faylasufi Xrisipp eshagiga sharob ichirib, mast eshakning holini ko‘rib, tinmay kulishi natijasida nafasi siqilib vafot etgan.

Aksariyat odamlar “kulish umrni uzaytiradi” iborasini o‘zlariga shior qilib olib, beto‘xtov kulishlarining guvohi bo‘lamiz. Biroq har bir narsaning me’yori va mezoni borligini yoddan chiqarmaylik. Axir, “asalning ham ozi shirin”, deb dono xalqimiz bejiz aytmagan. Yuqoridagi ayanchli holatlar ham aynan chegaradan o‘tish oqibatida yuzaga kelgan. Shunday ekan, ko‘p kulsam umrim uzoq bo‘ladi, degan xom xayollar bilan o‘z umringizni zavol qilmang.

Stokgolm instituti mutaxassislari 110 dan ortiq kishida tajriba o‘tkazib, ko‘p kulishning sog‘liqqa zararlari, ayniqsa, yurakni toliqtirib, jismni charchatishini aniqlab, ilmiy tarzda isbotlab berdilar.

Shuning uchun ham Payg‘ambarimiz Muhammad Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) “Ko‘p kulma!” dedilar, “Umuman kulma”, demadilar. Chunki kulish har bir tirik jonga xos, tabiiy holatdir.

Har bir ishda o‘zlarining ummatlariga o‘rnak bo‘lgan Payg‘ambarimiz Muhammad Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam)ning sunnatlariga amal qilsak, inshaalloh, ikki dunyo saodatiga erishamiz. Zero, Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) hadislari barcha fan-texnika yutuqlariyu, ilmiy kashfiyot, ixtirolardan oldinroq biz uchun nima yaxshiyu, nima zararligining bashoratini bergan dasturul amaldir.

 Payg‘ambarimiz Muhammad Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam)ning kulishdagi xulqlari qanday edi? Keling, bu haqda mo‘minlar onasi Oysha (roziyallohu anho)dan so‘rab, o‘rganib olaylik. Onamiz Oysha (roziyallohu anho) aytadilar: Men Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam)ning og‘izlarini katta ochib, og‘izlarining ichi ko‘rinadigan darajada kulganlarini ko‘rmaganman. U zot (sollallohu alayhi va sallam) doimo tabassum qilar edilar (Buxoriy rivoyati).

Shuningdek, Abdulloh ibn Horis ibn Jaz’i (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi: “Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam)dan ko‘ra ko‘proq tabassum qiladigan biror kishini ko‘rmadim”. Boshqa rivoyatda: “Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam)ning kulgilari faqat tabassumdan iborat edi”, deyilgan. (Termiziy rivoyati).

Alloh sevikli Payg‘ambarimiz Muhammad Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam)ning sunnatlariga to‘liq amal qilish orqali ikki dunyo saodatiga erishishni nasib etsin.

Davron Nurmuhammad

• Олдинги
• Кейинги