Дўст танлаш қоидалари

Имом Ғаззолий “Анворул ҳикмат” (“Ҳикмат нурлари”) асарида дўст, уни таниш ва танлаш ҳақида қимматли маслаҳатлар беради. Буюк олимнинг сўзларига қулоқ тутсак, уларга амал қилсак, бу борада қоқилмаймиз:

• Агар бирор кишининг кўнглида сенга нисбатан хайрихоҳлик ёки душманлик борми-йўқлигини билишни истасанг, ўз кўнглингга назар сол – унга нисбатан хайрихоҳлик борми ёки душманлик. Шунга қараб хулоса чиқариб олавер.

• Меҳрибон дўст тўғри йўлдан, эзгулик йўлидан адашиб, итоатсизлик ва гуноҳ сўқмоғига қадам қўйиб қолганингда сени тўғри йўлга бошлаш учун жон чекадиган ва бу ишни ўзининг мажбурияти деб биладиган кишидир.

• Айбсиз дўст қидирган кишининг дўсти кам бўлади. Дўстининг ҳар бир хатосини таъна қилаверадиган одамнинг эса душмани кўпаяди. Дўсти бирор-бир фойдани қўлга киритганда ўзидан кўра мени афзал кўради деб кутган киши ҳамиша изтиробда яшайди.

• Самимий дўст айбингни кўрганда уни очишга интилмайди, ютуқ-фазилатларингни эшитганда ўн баробар ошириб кўрсатади, сенга қилган илтифотини юрагида сақлайди, сендан кўрган фойдасини эса унутмайди, у билан муносабатда хатога йўл қўйсанг, жаҳлланмайди, кечирим сўрасанг, афв этади.

• Энг катта жоҳил дўстлик ва биродарлик мажбуриятларини, қоидаларини бажармаслиги сабабли дўстида нафрат ҳисси пайдо қиладиган кишидир.

• Дўстинг душманинг билан гаплашиб турганини кўрсанг, хафа бўлма. Агар у чин дўст бўлса, душманинг сенга зарар етказишига йўл қўймайди. Агар у вафосиз дўст бўлса, бунга ҳам ачинма, бунақа одам душманинг билан ошна бўлгани яхши.

• Дўстлик ва биродарлик ипини ҳалол ва самимий кишилар билан боғла.

• Дўстлар уч хил бўлади – дўстлар, дўстларнинг дўстлари ва душманларнинг душманлари. Душманлар ҳам уч хил бўлади – душманлар, дўстларнинг душманлари ва душманларнинг дўстлари.

• Оғзи шалоқ, ҳаммадан норози юрадиган ва ўзини ёмон тутадиган кишига ҳамма душман. Ёлғон гапирмайдиган, сўзида турадиган ва бировнинг дилини оғритмайдиган кишига эса ҳамма дўст.

Орифжон Мадвалиев тайёрлади.

“Ирфон” тақвимининг 2014 йил 4-сонидан олинди.

* * *

Imom G‘azzoliy “Anvorul hikmat” (“Hikmat nurlari”) asarida do‘st, uni tanish va tanlash haqida qimmatli maslahatlar beradi. Buyuk olimning so‘zlariga quloq tutsak, ularga amal qilsak, bu borada qoqilmaymiz:

• Agar biror kishining ko‘nglida senga nisbatan xayrixohlik yoki dushmanlik bormi-yo‘qligini bilishni istasang, o‘z ko‘nglingga nazar sol – unga nisbatan xayrixohlik bormi yoki dushmanlik. Shunga qarab xulosa chiqarib olaver.

• Mehribon do‘st to‘g‘ri yo‘ldan, ezgulik yo‘lidan adashib, itoatsizlik va gunoh so‘qmog‘iga qadam qo‘yib qolganingda seni to‘g‘ri yo‘lga boshlash uchun jon chekadigan va bu ishni o‘zining majburiyati deb biladigan kishidir.

• Aybsiz do‘st qidirgan kishining do‘sti kam bo‘ladi. Do‘stining har bir xatosini ta’na qilaveradigan odamning esa dushmani ko‘payadi. Do‘sti biror-bir foydani qo‘lga kiritganda o‘zidan ko‘ra meni afzal ko‘radi deb kutgan kishi hamisha iztirobda yashaydi.

• Samimiy do‘st aybingni ko‘rganda uni ochishga intilmaydi, yutuq-fazilatlaringni eshitganda o‘n barobar oshirib ko‘rsatadi, senga qilgan iltifotini yuragida saqlaydi, sendan ko‘rgan foydasini esa unutmaydi, u bilan munosabatda xatoga yo‘l qo‘ysang, jahllanmaydi, kechirim so‘rasang, afv etadi.

• Eng katta johil do‘stlik va birodarlik majburiyatlarini, qoidalarini bajarmasligi sababli do‘stida nafrat hissi paydo qiladigan kishidir.

• Do‘sting dushmaning bilan gaplashib turganini ko‘rsang, xafa bo‘lma. Agar u chin do‘st bo‘lsa, dushmaning senga zarar yetkazishiga yo‘l qo‘ymaydi. Agar u vafosiz do‘st bo‘lsa, bunga ham achinma, bunaqa odam dushmaning bilan oshna bo‘lgani yaxshi.

• Do‘stlik va birodarlik ipini halol va samimiy kishilar bilan bog‘la.

• Do‘stlar uch xil bo‘ladi – do‘stlar, do‘stlarning do‘stlari va dushmanlarning dushmanlari. Dushmanlar ham uch xil bo‘ladi – dushmanlar, do‘stlarning dushmanlari va dushmanlarning do‘stlari.

• Og‘zi shaloq, hammadan norozi yuradigan va o‘zini yomon tutadigan kishiga hamma dushman. Yolg‘on gapirmaydigan, so‘zida turadigan va birovning dilini og‘ritmaydigan kishiga esa hamma do‘st.

Orifjon Madvaliyev tayyorladi.

“Irfon” taqvimining 2014 yil 4-sonidan olindi.

• Олдинги
• Кейинги