Болага сўз орқали тарбия беринг

Бола билан мулоқот қила олиш тарбиянинг муҳим жиҳатларидан биридир. Бунга эришишнинг бир неча йўллари бор:

Олдин муомала ўрнатинг, кейин йўл-йўриқ кўрсатинг. Кичик ёшдаги болангизга бирор муҳим гапни тушунтирмоқчи бўлсангиз, олдин тиз букиб ўтиринг. Кўзингиз унинг кўзи билан тенглашсин. Чунки кўз орқали ахборот алмашиш катта аҳамиятга эга.

Болангизга исми билан мурожаат қилинг, айниқса, суҳбат бошида.

Қисқа, лўнда гапиринг.

Асосий мақсадингизни сўзингиз бошидаёқ айтинг. Айниқса, айтмоқчи бўлган гапингиз битта бўлса ёки болангизнинг ёши кичик бўлса.

Оддий тилда гапиринг.

Болангиздан айтганларингизни қайтаришини сўранг.

Фарзандингизга рад этиши мумкин бўлган ишни буюринг. Масалан, “Кийиниб олсанг, айлангани чиқамиз”, деб кўринг.

Тасдиқ гапларни ишлатинг. “Пичоққа тегма!” дейиш ўрнига “Пичоқ ўткир, қўлингни кесиши мумкин. Эҳтиёт бўл”, деб огоҳлантиринг.

Қўшни хонада туриб “Овқатга чиқ!” деб бақиргандан кўра, фарзандингиз ўтирган хонага кириб таклиф қилинг.

Таклифли мурожаатлардан фойдаланинг. Масалан, “Бугун қайси кийимимизни киямиз: қизилиними, яшилиними?”

Боланинг ёшига мос гапиринг. Икки-уч ёшли болага “Нимага бундай қилдинг?” ёки “Нимага гапимга қулоқ солмаяпсан?” қабилидаги саволларни берманг. У ҳали бу каби саволларга жавоб бериш ёшига етмаган.

Мулойим бўлинг, боланинг кўнглига ёқадиган эркалатиш сўзларидан фойдаланинг...

Юлия Замелитдинова, психология фанлари номзоди

“Ирфон” тақвимининг 2014 йил 3-сонидан олинди.

* * *

Bola bilan muloqot qila olish tarbiyaning muhim jihatlaridan biridir. Bunga erishishning bir necha yo‘llari bor:

Oldin muomala o‘rnating, keyin yo‘l-yo‘riq ko‘rsating. Kichik yoshdagi bolangizga biror muhim gapni tushuntirmoqchi bo‘lsangiz, oldin tiz bukib o‘tiring. Ko‘zingiz uning ko‘zi bilan tenglashsin. Chunki ko‘z orqali axborot almashish katta ahamiyatga ega.

Bolangizga ismi bilan murojaat qiling, ayniqsa, suhbat boshida.

Qisqa, lo‘nda gapiring.

Asosiy maqsadingizni so‘zingiz boshidayoq ayting. Ayniqsa, aytmoqchi bo‘lgan gapingiz bitta bo‘lsa yoki bolangizning yoshi kichik bo‘lsa.

Oddiy tilda gapiring.

Bolangizdan aytganlaringizni qaytarishini so‘rang.

Farzandingizga rad etishi mumkin bo‘lgan ishni buyuring. Masalan, “Kiyinib olsang, aylangani chiqamiz”, deb ko‘ring.

Tasdiq gaplarni ishlating. “Pichoqqa tegma!” deyish o‘rniga “Pichoq o‘tkir, qo‘lingni kesishi mumkin. Ehtiyot bo‘l”, deb ogohlantiring.

Qo‘shni xonada turib “Ovqatga chiq!” deb baqirgandan ko‘ra, farzandingiz o‘tirgan xonaga kirib taklif qiling.

Taklifli murojaatlardan foydalaning. Masalan, “Bugun qaysi kiyimimizni kiyamiz: qizilinimi, yashilinimi?”

Bolaning yoshiga mos gapiring. Ikki-uch yoshli bolaga “Nimaga bunday qilding?” yoki “Nimaga gapimga quloq solmayapsan?” qabilidagi savollarni bermang. U hali bu kabi savollarga javob berish yoshiga yetmagan.

Muloyim bo‘ling, bolaning ko‘ngliga yoqadigan erkalatish so‘zlaridan foydalaning...

Yuliya Zamelitdinova, psixologiya fanlari nomzodi

“Irfon” taqvimining 2014 yil 3-sonidan olindi.

• Олдинги
• Кейинги