Салавот фазилати

Убай ибн Каъб ривоят қилади: “Расулуллоҳ (с.а.в.) туннинг учдан икки қисми ўтгач туриб: “Эй инсонлар, Аллоҳни зикр қилинг! Аллоҳни зикр қилинг! “Ларзага солувчи” келиши аниқ. “Таъқибчи” ҳам унинг ортидан келади. Ўлим ичидагилар (шиддат ва андуҳ) ила келади!” дер эдилар”.

Убай давом этди:

– Ё Расулуллоҳ, мен сизга кўп салавот айтишни истайман.  (Дуоларимнинг қанча қисмида) Сизга қанча салавот ва салом айтай?

– Истаганингча, – дедилар.

– Тўртдан бир (қисм)и етадими? – дедим.

– Истаганингча, – дедилар ва “агар кўпайтиролсанг, сен учун хайрлироқ”, деб қўшиб қўйдилар.

– Учдан иккиси-чи? – деб сўрадим.

– Истаганингча, – дедилар ва “агар кўпайтиролсанг сен учун хайрлироқ”, деб айтдилар.

– (Ўзим ҳаққимга дуо қиладиган) вақтимни бутунлай сизга салавот ва салом айтишга ажратайми? – дедим.

– Бундай бўлса, истаган дуойинг қабул қилинади, гуноҳларинг кечирилади, – дедилар (Термизий ривояти).

Ҳадисда келган “ларзага солувчи” калимаси асли “рожифа”дир. Муҳаддислар бу билан Исрофил (а.с.)нинг биринчи сур чалишлари назарда тутилган бўлса керак, дейишади. Биринчи пуфлашдан кейин барча ўлади. “Таъқибчи” (асли “родифа”) эса, Исрофил (а.с.)нинг сурни иккинчи бор чалишлари. Шундан кейин барча тирилиб маҳшарда ҳозир бўлади.

Муфассирлар бу ибораларда “Нозиёт” сурасининг 6–7-оятларига ишора бўлиб, биринчи ва иккинчи сур чалиниши назарда тутилган, дейишади. “Келади” деб келаси замонда ифода қилинган сўзлар матнда ўтган замонда берилган. Содир бўлиши аниқлиги сабабли шундай келтирилган.

“Ўлим ичидаги”лардан мақсад жон чиқиш онида, қабрда ва ундан кейинги дучор бўлинадиган андуҳли ва шиддатли ҳолатлардир.

Ҳадисда яна Расулуллоҳ (с.а.в.)га кўп салавот айтишнинг фазилатлари зикр қилинган. Дуо қилаётган пайтда кишининг ўзи учун у ё бу нарсани сўрашдан олдин Расулуллоҳ (с.а.в.)га салоту салом айтиши, дунёвий ва ухровий муродларига эришишида фойдали бўлиши айтиляпти.

Олимлар манбаларга таянган ҳолда, салавотни энг мақбул дуо дейишган: “Мусулмон дунё ва охиратга оид талабларини олдин кўп салавот айтиб, кейин сўраши лозим. Истаклари ортидан яна салавот айтиш даркор”, дейишган. Аллоҳ ҳузурида аниқ қабул бўладиган икки дуо (салавот назарда тутиляпти) орасида қилинган дуонинг қабул этилиши эҳтимолга анча яқин.

Дуо одоби ҳақида гап очилганда бир нарсани таъкидлаш зарур: салавот ва шахсий истакларимиздан аввал Аллоҳни улуғлаб, У Зотга истиғфор айтиш лозим. Ана шундагина дуо одобига тўла амал қилинган бўлади ва сўраганларимиз ижобат этилади, иншааллоҳ.

Манбалар асосида Шоакмал Шоакбар ўғли тайёрлади.

“Ирфон” тақвимининг 2013 йил 1-сонидан олинди.

* * *

Ubay ibn Ka’b rivoyat qiladi: “Rasululloh (s.a.v.) tunning uchdan ikki qismi o‘tgach turib: “Ey insonlar, Allohni zikr qiling! Allohni zikr qiling! “Larzaga soluvchi” kelishi aniq. “Ta’qibchi” ham uning ortidan keladi. O‘lim ichidagilar (shiddat va anduh) ila keladi!” der edilar”.

Ubay davom etdi:

– Yo Rasululloh, men sizga ko‘p salavot aytishni istayman.  (Duolarimning qancha qismida) Sizga qancha salavot va salom aytay?

– Istaganingcha, – dedilar.

– To‘rtdan bir (qism)i yetadimi? – dedim.

– Istaganingcha, – dedilar va “agar ko‘paytirolsang, sen uchun xayrliroq”, deb qo‘shib qo‘ydilar.

– Uchdan ikkisi-chi? – deb so‘radim.

– Istaganingcha, – dedilar va “agar ko‘paytirolsang sen uchun xayrliroq”, deb aytdilar.

– (O‘zim haqqimga duo qiladigan) vaqtimni butunlay sizga salavot va salom aytishga ajrataymi? – dedim.

– Bunday bo‘lsa, istagan duoying qabul qilinadi, gunohlaring kechiriladi, – dedilar (Termiziy rivoyati).

Hadisda kelgan “larzaga soluvchi” kalimasi asli “rojifa”dir. Muhaddislar bu bilan Isrofil (a.s.)ning birinchi sur chalishlari nazarda tutilgan bo‘lsa kerak, deyishadi. Birinchi puflashdan keyin barcha o‘ladi. “Ta’qibchi” (asli “rodifa”) esa, Isrofil (a.s.)ning surni ikkinchi bor chalishlari. Shundan keyin barcha tirilib mahsharda hozir bo‘ladi.

Mufassirlar bu iboralarda “Noziyot” surasining 6–7-oyatlariga ishora bo‘lib, birinchi va ikkinchi sur chalinishi nazarda tutilgan, deyishadi. “Keladi” deb kelasi zamonda ifoda qilingan so‘zlar matnda o‘tgan zamonda berilgan. Sodir bo‘lishi aniqligi sababli shunday keltirilgan.

“O‘lim ichidagi”lardan maqsad jon chiqish onida, qabrda va undan keyingi duchor bo‘linadigan anduhli va shiddatli holatlardir.

Hadisda yana Rasululloh (s.a.v.)ga ko‘p salavot aytishning fazilatlari zikr qilingan. Duo qilayotgan paytda kishining o‘zi uchun u yo bu narsani so‘rashdan oldin Rasululloh (s.a.v.)ga salotu salom aytishi, dunyoviy va uxroviy murodlariga erishishida foydali bo‘lishi aytilyapti.

Olimlar manbalarga tayangan holda, salavotni eng maqbul duo deyishgan: “Musulmon dunyo va oxiratga oid talablarini oldin ko‘p salavot aytib, keyin so‘rashi lozim. Istaklari ortidan yana salavot aytish darkor”, deyishgan. Alloh huzurida aniq qabul bo‘ladigan ikki duo (salavot nazarda tutilyapti) orasida qilingan duoning qabul etilishi ehtimolga ancha yaqin.

Duo odobi haqida gap ochilganda bir narsani ta’kidlash zarur: salavot va shaxsiy istaklarimizdan avval Allohni ulug‘lab, U Zotga istig‘for aytish lozim. Ana shundagina duo odobiga to‘la amal qilingan bo‘ladi va so‘raganlarimiz ijobat etiladi, inshaalloh.

Manbalar asosida Shoakmal Shoakbar o‘g‘li tayyorladi.

“Irfon” taqvimining 2013 yil 1-sonidan olindi.

• Олдинги
• Кейинги