Олмос синса синсин, сўзингиз синмасин!

Маҳмуд Ғазнавийнинг Аёз деган қули бўлиб, подшоҳ уни яхши кўрар, вазирларининг гапини олмаган ҳолда, Аёз нима деса, шунга кўнарди. Бунга вазирларнинг ҳасади келиб, подшоҳдан бунинг сабабини сўрашибди.

Шунда Маҳмуд Ғазнавий ўзининг жудаям қимматбаҳо олмосини бош вазирининг қўлига бериб, сўрабди:

— Шу олмос ҳақида нима дейсан?

— Ҳазрат, бу олмоснинг дунёда назири йўқ, жуда қимматбаҳо. Бу дунёда ундан фақат сизда бор холос.

— Яхши, энди уни ерга уриб синдир.

— Йўқ, ҳазрат, бундай қимматбаҳо олмосни синдиролмайман.

Подшоҳ бошқа вазирлардан ҳам юқоридаги сўровни талаб қилибди. Барча вазирлар олмосни синдиришдан қўрқишибди.

Шунда Маҳмуд Ғазнавий Аёзни чақириб, шу олмосни синдириши кераклигини айтибди. Олмоснинг тенгсиз эканлигини билган ҳолда, қул уни ерга уриб, парча-парча қилибди.

— Эй, Аёз, қаршингда ўтирган вазирларнинг ҳар бири дунёга тенг илму камолотга эга. Улар шундай қимматбаҳо олмосни синдирмагани ҳолда, сен нега уриб, парча-парча қилдинг? Сенинг улардан кўра ақлинг зиёдами? Ёки улар аҳмоқми?

— Подшоҳим, дунёда нимаики қимматбаҳо бўлса, майли, синиб кетсин. Лекин, сизнинг сўзингиз синмасин! Менга олмосдан кўра сизнинг гапингиз қимматлироқдир...

Тақий Усмоний айтадилар: «Кўрдингизми, бизнинг ҳолатимиз ҳам подшоҳ билан қулнинг ушбу мисоли кабидир. Биз ҳам Аллоҳ таолонинг ҳукмини синдиришдан қўрқмаяпмиз-ку, лекин нафсимизнинг ҳукми олдида бошимизни эгяпмиз».

* * *

Mahmud G‘aznaviyning Ayoz degan quli bo‘lib, podshoh uni yaxshi ko‘rar, vazirlarining gapini olmagan holda, Ayoz nima desa, shunga ko‘nardi. Bunga vazirlarning hasadi kelib, podshohdan buning sababini so‘rashibdi.

Shunda Mahmud G‘aznaviy o‘zining judayam qimmatbaho olmosini bosh vazirining qo‘liga berib, so‘rabdi:

— Shu olmos haqida nima deysan?

— Hazrat, bu olmosning dunyoda naziri yo‘q, juda qimmatbaho. Bu dunyoda undan faqat sizda bor xolos.

— Yaxshi, endi uni yerga urib sindir.

— Yo‘q, hazrat, bunday qimmatbaho olmosni sindirolmayman.

Podshoh boshqa vazirlardan ham yuqoridagi so‘rovni talab qilibdi. Barcha vazirlar olmosni sindirishdan qo‘rqishibdi.

Shunda Mahmud G‘aznaviy Ayozni chaqirib, shu olmosni sindirishi kerakligini aytibdi. Olmosning tengsiz ekanligini bilgan holda, qul uni yerga urib, parcha-parcha qilibdi.

— Ey, Ayoz, qarshingda o‘tirgan vazirlarning har biri dunyoga teng ilmu kamolotga ega. Ular shunday qimmatbaho olmosni sindirmagani holda, sen nega urib, parcha-parcha qilding? Sening ulardan ko‘ra aqling ziyodami? Yoki ular ahmoqmi?

— Podshohim, dunyoda nimaiki qimmatbaho bo‘lsa, mayli, sinib ketsin. Lekin, sizning so‘zingiz sinmasin! Menga olmosdan ko‘ra sizning gapingiz qimmatliroqdir...

Taqiy Usmoniy aytadilar: «Ko‘rdingizmi, bizning holatimiz ham podshoh bilan qulning ushbu misoli kabidir. Biz ham Alloh taoloning hukmini sindirishdan qo‘rqmayapmiz-ku, lekin nafsimizning hukmi oldida boshimizni egyapmiz».

• Олдинги
• Кейинги