Дуо қилишни биласизми ёки заифанинг илтижоси
Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадис: "Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам мусулмонлардан касал бўлиб қолган бир кишини зиёрат қилишга бордилар. Унинг овози бўғилиб, худди қушнинг полапонига ўхшаб қолган (яъни заиф) эди. Росулуллоҳ унга: “Бирор нарса деб (Аллоҳга) дуо қиляпсанми? Ёки Ундан сўраяпсанми?” – дедилар. У: “Ҳа, мен “Аллоҳим, агар мени охиратда азоблайдиган бўлсанг, уни (азобни) дунёда тезлаштириб беравер”, деяётган эдим”, деди. Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Субҳаналлоҳ! Бунга тоқатинг етмайди. Ундан кўра “Аллоҳумма атина фид-дуня ҳасанатан ва фил-ахироти ҳасанатан ва қина ъазабан-нар” (“Аллоҳим бизга дунёда ҳам, охиратда ҳам яхшиликларни бер ва бизни дўзах азобидан сақла”), демайсанми?” – дедилар. Кейин Росулуллоҳ унинг ҳаққига дуо қилдилар ва у шифо топди. Муслим, 2688; Термизий, 3498; Аҳмад, 12049.
Эсланг, шунга ўхшаш гапларни неча марта айтгансиз?
Имом Мовардий айтадилар: “Қадар тил нутқ қилган нарсага боғлиқ. Гапираётган гапингизга, тилингиздан чиқаётган сўзларга эътибор беринглар. Нима десангиз, нафсингиз шунга йўлиқади. Шунинг учун Аллоҳдан дунё ва охиратдаги энг яхши нарсани сўранг”.
Шайх Али Тантовий ҳикоя қилади: “Шом(Сурия)да қози эдим. Бир куни дўстларимиздан бириникида тўпландик. Тўсатдан нафасим қаттиқ сиқа бошлади. Дўстларимдан кетишга рухсат сўрадим. Улар эса тонггача бирга ўтиришни сўраб қаттиқ туриб олишди. Лекин менинг бунга тоқатим етмасди. Уларга: “Тоза ҳаводан нафас олишим керак”, дедим-да якка ўзим, қоронғида ташқарига чиқиб кетдим.
Йўлда кетаётиб бир тепалик ортидан зорланган, ўтиниб илтижо қилаётган овозни эшитиб қолдим. Ўтиб қарасам, ўта ночор ҳолдаги бир аёл йиғлаб Аллоҳга дуо қиляпти. Унинг ёнига бориб “Эй синглим, нега йиғлаяпсиз?” – деб сўрадим. У жавоб берди: “Эрим золим, қаттиққўл одам. Мени уйдан ҳайдаб, болаларимни олиб қўйди ва уларни қайта кўра олмаслигимни айтиб қасам ичди. Менинг борар жойим ҳам, ёрдам сўрайдиган кишим ҳам йўқ”. Мен ундан “Унда нега қозига арз қилмадингиз?” – деб сўрадим. У йиғлаб “Менга ўхшаган бир аёл қозининг олдига қандай ҳам етиб бора оларди?” – деди”.
Шайх йиғлаб ҳикоясини давом эттирди: “Аёл шу сўзларни айтяпти-ю, Аллоҳ қозини (яъни ўзини назарда тутяпти) бўйнидан судраб унинг олдига олиб келганидан бехабар...”
Субҳаналлоҳ! Ким унга (қозига) тун қоронғулигида ташқарига чиқиб, аёлдан ҳожатини сўраш ва унинг арзига қулоқ тутиш учун ўз оёғи билан юриб келишни буюрди? Ўзи аёлнинг олдига келиб, ундан арзини сўраб турибди-я! Бу мискин аёл қайси дуони қилган эдики бунчалик тез суратда, айни кўринишда дуоси ижобат бўлди?!
Эй, ўзини ночор ҳис қилган, дунё зулматдангина иборат деб гумон қилиб қолган киши! Икки қўлингизни юқорига кўтариб, Аллоҳдан дуо қилиб сўранг! “Бу муаммо қандай ҳам ҳал бўлсин? Иложсиз-ку”, деманг. Балки чумолининг ўтинчини ҳам эшитадиган Зотга тазарруъ, илтижо қилинг! Шундан кейин ҳам сиқиласизми?!
Аниқ билингки, сабрдан кейин сизни бир яхшилик кутиб турибди. Аллоҳ Таъоло сизни бирон нарса билан синар экан, албатта ўшанда сиз учун хайр бор. Ҳатто бунинг аксини (келган синов қийинчилик деб) гумон қилган бўлсангиз ҳам... Ич-ичингиздан хурсанд бўлинг.
Агар синов бўлмаганида Юсуф алайҳисалом отасининг қучоғида эркаланиб вояга етар эди. Лекин айни шу синов туфайли у Миср Азизи (вазири) бўлди. Шундан кейин ҳам сиқиласизми? Аниқ ишонингки, машаққатга қилинган сабрдан кейин сизни кутиб турган, сизни хурсанд қиладиган, алам, оғриқларни унуттирадиган бир яхшилик бор...
Араб тилидан Мусанниф Адҳам таржимаси
* * *
Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadis: "Rosululloh sollallohu alayhi va sallam musulmonlardan kasal bo‘lib qolgan bir kishini ziyorat qilishga bordilar. Uning ovozi bo‘g‘ilib, xuddi qushning polaponiga o‘xshab qolgan (ya’ni zaif) edi. Rosululloh unga: “Biror narsa deb (Allohga) duo qilyapsanmi? Yoki Undan so‘rayapsanmi?” – dedilar. U: “Ha, men “Allohim, agar meni oxiratda azoblaydigan bo‘lsang, uni (azobni) dunyoda tezlashtirib beraver”, deyayotgan edim”, dedi. Rosululloh sollallohu alayhi va sallam: “Subhanalloh! Bunga toqating yetmaydi. Undan ko‘ra “Allohumma atina fid-dunya hasanatan va fil-axiroti hasanatan va qina ‘azaban-nar” (“Allohim bizga dunyoda ham, oxiratda ham yaxshiliklarni ber va bizni do‘zax azobidan saqla”), demaysanmi?” – dedilar. Keyin Rosululloh uning haqqiga duo qildilar va u shifo topdi. Muslim, 2688; Termiziy, 3498; Ahmad, 12049.
Eslang, shunga o‘xshash gaplarni necha marta aytgansiz?
Imom Movardiy aytadilar: “Qadar til nutq qilgan narsaga bog‘liq. Gapirayotgan gapingizga, tilingizdan chiqayotgan so‘zlarga e’tibor beringlar. Nima desangiz, nafsingiz shunga yo‘liqadi. Shuning uchun Allohdan dunyo va oxiratdagi eng yaxshi narsani so‘rang”.
Shayx Ali Tantoviy hikoya qiladi: “Shom(Suriya)da qozi edim. Bir kuni do‘stlarimizdan birinikida to‘plandik. To‘satdan nafasim qattiq siqa boshladi. Do‘stlarimdan ketishga ruxsat so‘radim. Ular esa tonggacha birga o‘tirishni so‘rab qattiq turib olishdi. Lekin mening bunga toqatim yetmasdi. Ularga: “Toza havodan nafas olishim kerak”, dedim-da yakka o‘zim, qorong‘ida tashqariga chiqib ketdim.
Yo‘lda ketayotib bir tepalik ortidan zorlangan, o‘tinib iltijo qilayotgan ovozni eshitib qoldim. O‘tib qarasam, o‘ta nochor holdagi bir ayol yig‘lab Allohga duo qilyapti. Uning yoniga borib “Ey singlim, nega yig‘layapsiz?” – deb so‘radim. U javob berdi: “Erim zolim, qattiqqo‘l odam. Meni uydan haydab, bolalarimni olib qo‘ydi va ularni qayta ko‘ra olmasligimni aytib qasam ichdi. Mening borar joyim ham, yordam so‘raydigan kishim ham yo‘q”. Men undan “Unda nega qoziga arz qilmadingiz?” – deb so‘radim. U yig‘lab “Menga o‘xshagan bir ayol qozining oldiga qanday ham yetib bora olardi?” – dedi”.
Shayx yig‘lab hikoyasini davom ettirdi: “Ayol shu so‘zlarni aytyapti-yu, Alloh qozini (ya’ni o‘zini nazarda tutyapti) bo‘ynidan sudrab uning oldiga olib kelganidan bexabar...”
Subhanalloh! Kim unga (qoziga) tun qorong‘uligida tashqariga chiqib, ayoldan hojatini so‘rash va uning arziga quloq tutish uchun o‘z oyog‘i bilan yurib kelishni buyurdi? O‘zi ayolning oldiga kelib, undan arzini so‘rab turibdi-ya! Bu miskin ayol qaysi duoni qilgan ediki bunchalik tez suratda, ayni ko‘rinishda duosi ijobat bo‘ldi?!
Ey, o‘zini nochor his qilgan, dunyo zulmatdangina iborat deb gumon qilib qolgan kishi! Ikki qo‘lingizni yuqoriga ko‘tarib, Allohdan duo qilib so‘rang! “Bu muammo qanday ham hal bo‘lsin? Ilojsiz-ku”, demang. Balki chumolining o‘tinchini ham eshitadigan Zotga tazarru’, iltijo qiling! Shundan keyin ham siqilasizmi?!
Aniq bilingki, sabrdan keyin sizni bir yaxshilik kutib turibdi. Alloh Ta’olo sizni biron narsa bilan sinar ekan, albatta o‘shanda siz uchun xayr bor. Hatto buning aksini (kelgan sinov qiyinchilik deb) gumon qilgan bo‘lsangiz ham... Ich-ichingizdan xursand bo‘ling.
Agar sinov bo‘lmaganida Yusuf alayhisalom otasining quchog‘ida erkalanib voyaga yetar edi. Lekin ayni shu sinov tufayli u Misr Azizi (vaziri) bo‘ldi. Shundan keyin ham siqilasizmi? Aniq ishoningki, mashaqqatga qilingan sabrdan keyin sizni kutib turgan, sizni xursand qiladigan, alam, og‘riqlarni unuttiradigan bir yaxshilik bor...
Arab tilidan Musannif Adham tarjimasi