Ёғоч коса ёхуд экканингни ўрасан...

Рукн: Ибрат Чоп этилган: 20.02.2016

Бир  ўғилнинг қарамоғида қолган кекса отаси бор эди. Ўғил кўзлари хиралашган, овқат еяётганида қўллари қалтирайдиган қари отасининг иззат ва ҳурматини бажо келтирмас эди. Бир куни бечора отанинг қўллари қалтираб, ош сузиб берилган чинни косани тушириб, синдириб қўйди. Буни кўрган келини аччиқ гап айтиб отанинг кўнглини синдирди. Ўғил эса отасини ҳовли этагидаги зах хонага кўчирди.

Келин энди қайнотасига эски ёғоч косада таом берадиган бўлди. Бундан кўнгли озор топган қария вафот этиб кетган кампирини эслаб, зор-зор йиғларди. Унинг ёлғиз юпанчи ва суянчиғи беш ёшли набираси эди. Бола бобосининг ёнига келиб ўтирар, маъсум сўзлари, ёқимли қилиқлари билан бобосининг кўнглини овлаб, унинг ғам ва аламларини бир оз бўлса-да енгиллатарди.

Шу зайлда бир неча кунлар ўтди. Кунларнинг бирида бола қўлига пичоқ олиб бир ёғочни йўниб ўтирганида отаси ишдан келиб: “Ўғлим, нима қилаяпсан?”, деб сўради.

Бола ишидан бош кўтармаган ҳолда жавоб берди: “Дадажон, ойим эски ёғоч косада бобомга овқат берадилар. Мен ҳам ёғоч коса ясаяпман, катта бўлганимда ойим билан сизга шу косада овқат бераман...”

Тоҳир Маликнинг “Одамийлик мулки” китобидан.

* * *

Bir  o‘g‘ilning qaramog‘ida qolgan keksa otasi bor edi. O‘g‘il ko‘zlari xiralashgan, ovqat yeyayotganida qo‘llari qaltiraydigan qari otasining izzat va hurmatini bajo keltirmas edi. Bir kuni bechora otaning qo‘llari qaltirab, osh suzib berilgan chinni kosani tushirib, sindirib qo‘ydi. Buni ko‘rgan kelini achchiq gap aytib otaning ko‘nglini sindirdi. O‘g‘il esa otasini hovli etagidagi zax xonaga ko‘chirdi.

Kelin endi qaynotasiga eski yog‘och kosada taom beradigan bo‘ldi. Bundan ko‘ngli ozor topgan qariya vafot etib ketgan kampirini eslab, zor-zor yig‘lardi. Uning yolg‘iz yupanchi va suyanchig‘i besh yoshli nabirasi edi. Bola bobosining yoniga kelib o‘tirar, ma’sum so‘zlari, yoqimli qiliqlari bilan bobosining ko‘nglini ovlab, uning g‘am va alamlarini bir oz bo‘lsa-da yengillatardi.

Shu zaylda bir necha kunlar o‘tdi. Kunlarning birida bola qo‘liga pichoq olib bir yog‘ochni yo‘nib o‘tirganida otasi ishdan kelib: “O‘g‘lim, nima qilayapsan?”, deb so‘radi.

Bola ishidan bosh ko‘tarmagan holda javob berdi: “Dadajon, oyim eski yog‘och kosada bobomga ovqat beradilar. Men ham yog‘och kosa yasayapman, katta bo‘lganimda oyim bilan sizga shu kosada ovqat beraman...”

Tohir Malikning “Odamiylik mulki” kitobidan.