Пайғамбар алайҳиссаломнинг оила-аъзо ва яқинларига бўлган илтифотлари

“Маҳбуб Пайғамбар (с.а.в.)” номли сийрат танловига

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам хотин ва бошқа оила аъзолари билан чиройли муомала қилар эдилар. Уларга илтифот қилар, ҳазиллашар ва меҳр-муҳаббат билан муомала қилар эдилар. Бунга: “Сизларни яхшиларингиз аҳлига яхшиларингиздир. Мен аҳлимга сизлариннг яхшиларингизман” ва “Мўминларнинг иймони комилроғи, хулқи яхшироғи ва аҳлига илтифотлисидир”, деган сўзлари билан тарғиб қилар эдилар.

Оиша розияллоҳу анҳодан: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам уйда ёлғиз қолганларида қандай бўлар эдилар”, деб сўрашди. Оиша розияллоҳу анҳо: “Табассумли ва хушчақчак бўлар эдилар”, деб жавоб берганлар.

Оиладагиларга чиройли муносабатда бўлишларига яна бир мисолни Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинган ҳадисда кўришимиз мумкин. Оиша розияллоҳу анҳо айтадилар: “Қўғирчоқларни ўйнар эдим. Гоҳида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам олдимга кирганларида қизлар бўлар эди. Қачон у зот кирсалар, улар чиқардилар. Қачон чиқсалар, улар кирардилар”.

Олимлар бу ҳадисни далил қилиб қўғирчоқ ясаш ва уни қизлар ўйнаши учун сотиш мумкин эканига далил қилишган. Шунингдек, қизлар уй юмушлари ва бола тарбиясини ёшликдан ўрганиб бориш учун қўғирчоқ ўйнашлари мумкин.

Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Оиша розияллоҳу анҳонинг олдиларига кирганларида қўғирчоқ ўйнаб ўтирган эдилар. Уларнинг орасида от ҳам бор эди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Эй Оиша, бу нима?”, дедилар. Оиша розияллоҳу анҳо: “Сулаймоннинг оти”, дедилар. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Оиша розияллоҳу анҳонинг гапларига кулиб қўйдилар.

Ривоятларда айтилишича, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Оиша розияллоҳу анҳога уйланганларида қўғирчоқларини бирга олиб келган эдилар. Ибн Ҳазм айтади: “Ёш болалар ҳайкалчалар ўйнаши мумкин. Катталар ўйнаши ҳаром. Лекин кийимга чизилган ҳайкал ҳам мумкин эмас”.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам оиласидагиларга чиройли муомала қилишларига яна бир мисолни Соиб ибн Язиддан қилинган ривоятда кўрамиз: “Бир аёл Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг олдиларига келди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Эй Оиша, буни танийсанми?”, дедилар. Оиша розияллоҳу анҳо: “Йўқ, эй Аллоҳнинг пайғамбари”, дедилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Бу фалон қабиланинг ашулачиси. Хоҳлайсанми сенга ашула айтиб беради”, дедилар. Шунда у аёл ашула айтиб берди.

Олийжаноблик билан қилинган муомалага қаранг! Оиша розияллоҳу анҳодан қўшиқ эшитишни сўраяптилар. Оиша розияллоҳу анҳо сўрамадилар, балки ўзлари қўшиқ эшитишни таклиф қилдилар.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам оиладагиларга чиройли муносабатда бўлишларига яна бир мисол қилиб Оиша розияллоҳу анҳо билан мусобақа ўйнаганларини айтиш мумкин. қилиш Оиша розияллоҳ анҳо айтадилар: “Расулуллоҳ  соллаллоҳу алайҳи васаллам мен билан мусобақа қилдилар. Мен У зотдан ўзиб кетдим. Бу семиришимдан олдин бўлганди. Семирганимдан сўнг Расулуллоҳ мендан ўзиб кетдилар. Шунда Расулуллоҳ  соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Биру бир”, дедилар.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам уй ишларида оиладагиларга ёрдам берар эдилар.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам илтифот кўрсатиб хотинларининг сўзларини берилиб эшитар эдилар. Ўн битта аёл келишиб ўз эрлари ҳақида барча нарсани гапириб беришга аҳд қилишибди. Эрларининг яхшию ёмон барча сифатларини айтиб берадиган бўлишди. Бу ҳикояни айтиб бераётган Оиша розияллоҳу анҳонинг сўзларини эътибор билан берилиб этитганлар.

Эмизган оналари Ҳалима Саъдийя ва эмикдош сингиллари Шаймога бўлган ҳурматлари ҳам маълум. Улар сабабидан Бану Саъднинг барчасига олийжаноблик қилган эдилар.

Муҳаммад ибн Алавийнинг «Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам — комил инсон» китобидан Кўкалдош ўрта махсус ислом билим юрти мударриси Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ ўғли таржимаси.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam xotin va boshqa oila a’zolari bilan chiroyli muomala qilar edilar. Ularga iltifot qilar, hazillashar va mehr-muhabbat bilan muomala qilar edilar. Bunga: “Sizlarni yaxshilaringiz ahliga yaxshilaringizdir. Men ahlimga sizlarinng yaxshilaringizman” va “Mo‘minlarning iymoni komilrog‘i, xulqi yaxshirog‘i va ahliga iltifotlisidir”, degan so‘zlari bilan targ‘ib qilar edilar.

Oisha roziyallohu anhodan: “Rasululloh sollallohu alayhi vasallam uyda yolg‘iz qolganlarida qanday bo‘lar edilar”, deb so‘rashdi. Oisha roziyallohu anho: “Tabassumli va xushchaqchak bo‘lar edilar”, deb javob berganlar.

Oiladagilarga chiroyli munosabatda bo‘lishlariga yana bir misolni Oisha roziyallohu anhodan rivoyat qilingan hadisda ko‘rishimiz mumkin. Oisha roziyallohu anho aytadilar: “Qo‘g‘irchoqlarni o‘ynar edim. Gohida Rasululloh sollallohu alayhi vasallam oldimga kirganlarida qizlar bo‘lar edi. Qachon u zot kirsalar, ular chiqardilar. Qachon chiqsalar, ular kirardilar”.

Olimlar bu hadisni dalil qilib qo‘g‘irchoq yasash va uni qizlar o‘ynashi uchun sotish mumkin ekaniga dalil qilishgan. Shuningdek, qizlar uy yumushlari va bola tarbiyasini yoshlikdan o‘rganib borish uchun qo‘g‘irchoq o‘ynashlari mumkin.

Oisha roziyallohu anhodan rivoyat qilinadi: Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Oisha roziyallohu anhoning oldilariga kirganlarida qo‘g‘irchoq o‘ynab o‘tirgan edilar. Ularning orasida ot ham bor edi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Ey Oisha, bu nima?”, dedilar. Oisha roziyallohu anho: “Sulaymonning oti”, dedilar. Shunda Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Oisha roziyallohu anhoning gaplariga kulib qo‘ydilar.

Rivoyatlarda aytilishicha, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam Oisha roziyallohu anhoga uylanganlarida qo‘g‘irchoqlarini birga olib kelgan edilar. Ibn Hazm aytadi: “Yosh bolalar haykalchalar o‘ynashi mumkin. Kattalar o‘ynashi harom. Lekin kiyimga chizilgan haykal ham mumkin emas”.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam oilasidagilarga chiroyli muomala qilishlariga yana bir misolni Soib ibn Yaziddan qilingan rivoyatda ko‘ramiz: “Bir ayol Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning oldilariga keldi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Ey Oisha, buni taniysanmi?”, dedilar. Oisha roziyallohu anho: “Yo‘q, ey Allohning payg‘ambari”, dedilar. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Bu falon qabilaning ashulachisi. Xohlaysanmi senga ashula aytib beradi”, dedilar. Shunda u ayol ashula aytib berdi.

Oliyjanoblik bilan qilingan muomalaga qarang! Oisha roziyallohu anhodan qo‘shiq eshitishni so‘rayaptilar. Oisha roziyallohu anho so‘ramadilar, balki o‘zlari qo‘shiq eshitishni taklif qildilar.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam oiladagilarga chiroyli munosabatda bo‘lishlariga yana bir misol qilib Oisha roziyallohu anho bilan musobaqa o‘ynaganlarini aytish mumkin. qilish Oisha roziyalloh anho aytadilar: “Rasululloh  sollallohu alayhi vasallam men bilan musobaqa qildilar. Men U zotdan o‘zib ketdim. Bu semirishimdan oldin bo‘lgandi. Semirganimdan so‘ng Rasululloh mendan o‘zib ketdilar. Shunda Rasululloh  sollallohu alayhi vasallam: “Biru bir”, dedilar.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam uy ishlarida oiladagilarga yordam berar edilar.

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam iltifot ko‘rsatib xotinlarining so‘zlarini berilib eshitar edilar. O‘n bitta ayol kelishib o‘z erlari haqida barcha narsani gapirib berishga ahd qilishibdi. Erlarining yaxshiyu yomon barcha sifatlarini aytib beradigan bo‘lishdi. Bu hikoyani aytib berayotgan Oisha roziyallohu anhoning so‘zlarini e’tibor bilan berilib etitganlar.

Emizgan onalari Halima Sa’diyya va emikdosh singillari Shaymoga bo‘lgan hurmatlari ham ma’lum. Ular sababidan Banu Sa’dning barchasiga oliyjanoblik qilgan edilar.

Muhammad ibn Alaviyning «Muhammad sollallohu alayhi vasallam — komil inson» kitobidan Ko‘kaldosh o‘rta maxsus islom bilim yurti mudarrisi G‘iyosiddin Habibulloh o‘g‘li tarjimasi.

• Олдинги
• Кейинги