Абу Саид Худрий

Тўлиқ исми Саъд ибн Молик ибн Синон ибн Убайд, куняси Абу Саид Худрий. Од Адий ибн Нажжор қабиласидан. Отаси Молик Мадинада Ислом ёйила бошлаган паллаларда мусулмон бўлган эди.

Абу Саид Мадинадаги Масжиди Набавий қурилишида қатнашди. Ҳали ёш бўлгани учун Бадр сафарига бормаган бўлса-да, ўн уч ёшида Уҳудда отаси билан иштирок этди. Отаси Молик шаҳид бўлди. Шундан кейин оилани боқиш Абу Саиднинг зиммасига тушди. Оилада танглик юзага келгач, хонадон аёллари: «Расулуллоҳга (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бор, у кишидан сен ҳам бир нарсалар сўра, ҳамма сўраяпти-ку», дейишди. Абу Саид олдинига бу гапларга қулоқ солмаса-да, аҳвол оғирлашгач, мажбур бўлиб, Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ҳузурларига йўл олди ва у зот хутба ўқиётганлари устидан чиқди: «Одамлардан беҳожат бўлган ва номусини ҳимоя этганларни Аллоҳ оламлардан беҳожат қилади». Бу сўзларни эшитиб, индамасдан ортига қайтди.

Кейин юз берган воқеалар ҳақида Абу Саиднинг ўзи бундай ҳикоя қилади: «Расули акрамдан (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ҳеч нима сўрамай қайтганимдан сўнг, Аллоҳ таоло бизга ризқимизни етказди. Ишларимиз шу қадар юришдики, ансор орасида биздан бой киши йўқ эди».

Абу Саид Бани Мустаълиқ ва Хандақ жангида, Ҳудайбия, Хайбар, Макка фатҳи, Табук муҳорабасида – жами ўн икки ғазотда иштирок этди. Ҳазрат Умар ва ҳазрат Усмон даврларида Мадинада фатво берувчилардан бири бўлди, ҳазрат Али даврида бўлган Наҳравон жангида қатнашди.

Абу Саид Худрий Расулуллоҳдан (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ҳар қайсиси мингдан ортиқ ҳадис ривоят қилган Абу Ҳурайра, Абдуллоҳ ибн Умар, Анас ибн Молик, ҳазрат Ойша, Абдуллоҳ ибн Аббос, Жобир ибн Абдуллоҳ Ансорий билан бирга “муксирун” (энг кўп ҳадис ривоят қилган) номи берилган етти саҳобийнинг биридир. Улар айтган ҳадислар ўн олти мингдан зиёд бўлиб, шундан бир минг бир юз етмиштасини Абу Саид ривоят қилган. Булардан қирқ учтаси Бухорий ва Муслимда, йигирма олтитаси фақат Бухорийда, элликтаси фақат Муслимда, қолганлари бошқа ҳадис китобларида келтирилган. Бу саҳобийнинг ривоятларини Зайд ибн Собит, Абдуллоҳ ибн Аббос, Анас ибн Молик, Ибн Умар, Абу Қатода, Абу Туфайл, Саид ибн Мусайяб, Ториқ ибн Шиҳоб, Ато, Мужоҳид нақл қилишган. Абу Саид Расулуллоҳдан (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) эшитганларини фақат эҳтиёж бўлганида, суннат янглиш татбиқ этилаётганини кўрганидагина ривоят қилар эди. Абу Саид Худрий камбағалларга, бева-бечораларга ёрдам қилар, уларни уйига олиб келиб, бошпана берар ва тарбия қиларди. Лайс, Сулаймон ибн Амр шулар жумласидандир.

Асҳобнинг фақиҳ олимларидан бўлган Абу Саиднинг Абдураҳмон, Ҳамза ва Саид исмли фарзандлари бўлган. Абу Саид Худрий ҳижрий 74 йили саксон бир ёшда вафот этди.

Аллоҳ у зотдан рози бўлсин!

Манбалар асосида Содиқ Носир тайёрлади  | Hidoyat.uz

* * *

To‘liq ismi Sa’d ibn Molik ibn Sinon ibn Ubayd, kunyasi Abu Said Xudriy. Od Adiy ibn Najjor qabilasidan. Otasi Molik Madinada Islom yoyila boshlagan pallalarda musulmon bo‘lgan edi.

Abu Said Madinadagi Masjidi Nabaviy qurilishida qatnashdi. Hali yosh bo‘lgani uchun Badr safariga bormagan bo‘lsa-da, o‘n uch yoshida Uhudda otasi bilan ishtirok etdi. Otasi Molik shahid bo‘ldi. Shundan keyin oilani boqish Abu Saidning zimmasiga tushdi. Oilada tanglik yuzaga kelgach, xonadon ayollari: «Rasulullohga (sollallohu alayhi va sallam) bor, u kishidan sen ham bir narsalar so‘ra, hamma so‘rayapti-ku», deyishdi. Abu Said oldiniga bu gaplarga quloq solmasa-da, ahvol og‘irlashgach, majbur bo‘lib, Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) huzurlariga yo‘l oldi va u zot xutba o‘qiyotganlari ustidan chiqdi: «Odamlardan behojat bo‘lgan va nomusini himoya etganlarni Alloh olamlardan behojat qiladi». Bu so‘zlarni eshitib, indamasdan ortiga qaytdi.

Keyin yuz bergan voqealar haqida Abu Saidning o‘zi bunday hikoya qiladi: «Rasuli akramdan (sollallohu alayhi va sallam) hech nima so‘ramay qaytganimdan so‘ng, Alloh taolo bizga rizqimizni yetkazdi. Ishlarimiz shu qadar yurishdiki, ansor orasida bizdan boy kishi yo‘q edi».

Abu Said Bani Musta’liq va Xandaq jangida, Hudaybiya, Xaybar, Makka fathi, Tabuk muhorabasida – jami o‘n ikki g‘azotda ishtirok etdi. Hazrat Umar va hazrat Usmon davrlarida Madinada fatvo beruvchilardan biri bo‘ldi, hazrat Ali davrida bo‘lgan Nahravon jangida qatnashdi.

Abu Said Xudriy Rasulullohdan (sollallohu alayhi va sallam) har qaysisi mingdan ortiq hadis rivoyat qilgan Abu Hurayra, Abdulloh ibn Umar, Anas ibn Molik, hazrat Oysha, Abdulloh ibn Abbos, Jobir ibn Abdulloh Ansoriy bilan birga “muksirun” (eng ko‘p hadis rivoyat qilgan) nomi berilgan yetti sahobiyning biridir. Ular aytgan hadislar o‘n olti mingdan ziyod bo‘lib, shundan bir ming bir yuz yetmishtasini Abu Said rivoyat qilgan. Bulardan qirq uchtasi Buxoriy va Muslimda, yigirma oltitasi faqat Buxoriyda, elliktasi faqat Muslimda, qolganlari boshqa hadis kitoblarida keltirilgan. Bu sahobiyning rivoyatlarini Zayd ibn Sobit, Abdulloh ibn Abbos, Anas ibn Molik, Ibn Umar, Abu Qatoda, Abu Tufayl, Said ibn Musayyab, Toriq ibn Shihob, Ato, Mujohid naql qilishgan. Abu Said Rasulullohdan (sollallohu alayhi va sallam) eshitganlarini faqat ehtiyoj bo‘lganida, sunnat yanglish tatbiq etilayotganini ko‘rganidagina rivoyat qilar edi. Abu Said Xudriy kambag‘allarga, beva-bechoralarga yordam qilar, ularni uyiga olib kelib, boshpana berar va tarbiya qilardi. Lays, Sulaymon ibn Amr shular jumlasidandir.

Ashobning faqih olimlaridan bo‘lgan Abu Saidning Abdurahmon, Hamza va Said ismli farzandlari bo‘lgan. Abu Said Xudriy hijriy 74 yili sakson bir yoshda vafot etdi.

Alloh u zotdan rozi bo‘lsin!

Manbalar asosida Sodiq Nosir tayyorladi  | Hidoyat.uz

• Олдинги
• Кейинги