Аббос ибн Абдулмутталиб

Аббос ибн Абдулмутталиб Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг амакилари. Куняси Абул Фазл. Отаси Абдулмутталиб, онаси Нутайло. Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) оналари вафотидан кейин боболари Абдулмутталибнинг тарбияларига ўтгач, ўзларидан бир-икки ёш катта бўлган амакилари Аббос (розияллоҳу анҳу) билан бирга улғайдилар.

Аббос ибн Абдулмутталиб (розияллоҳу анҳу) ёшлигиданоқ тижорат билан шуғулланиб, катта бойлик эгасига айланди. Бир гал Яманга қилган сафарида Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)ни ҳам бирга олиб борди.

Араблар орасида Каъбада хизмат қилиш шарафли вазифа эди. Бундай хизмат алоҳида мавқега эга кишилар ўртасида тақсимланганди. Аббос ибн Абдулмутталиб (розияллоҳу анҳу) ва унинг укалари ана шундай шарафга лойиқ кўрилган эдилар. Улар ҳаж қилаётганларга Замзам сувини тарқатишарди.

Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) амакиларини ниҳоятда ҳурматлар, унга мулойимлик билан мурожаат қилардилар. “Аббос мендандир, мен ҳам унданман”, дердилар. Яна у киши ҳақида шундай деганлар: “Абдулмутталиб ўғли Аббос Қурайшнинг энг сахий ва қариндошчилик алоқаларига ҳурмат билан қарайдиган кишидир”.

Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг вафотлари барча мусулмонлар учун оғир мусибат бўлди. Барча нима қиларини билмай, довдираб қолди. Шунда Умар ибн Хаттоб (розияллоҳу анҳу): “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ҳушларидан кетдилар. Ким у зот (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)ни ўлди, деса уни ҳам ўлдираман”, деб, ҳеч кимни ҳужраи саодатга яқинлаштирмади. Бу мушкул вазиятда тўғри йўл тутган Абу Бакр Сиддиқ ва Аббос ибн Абдулмутталиб (розияллоҳу анҳум) бўлишди. Аббос ибн Абдулмутталиб (розияллоҳу анҳу) масжидга бориб: «Эй одамлар! Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг “Мен ўлмайман”, деганларини эшитганмидингиз?” деб сўради. Саҳобалар: “Йўқ, эшитмаганмиз”, дейишди.  Кейин Умар (розияллоҳу анҳу)нинг олдига келиб, унга ҳам шу саволни берди. Умар (розияллоҳу анҳу): “Йўқ!” деди».

Аббос ибн Абдулмутталиб (розияллоҳу анҳу): «Ҳеч ким Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)ни ўлмайдилар деб айтолмайди. У зот (алайҳиссалом) ҳам шубҳасиз, ўлим шарбатини тотгувчидирлар. Аллоҳ таоло у зотга шундай деган: “(Эй Муҳаммад!) Албатта, Сиз ҳам ўлувчидирсиз, улар (мушриклар) ҳам ўлувчидирлар. Сўнгра, албатта, сизлар қиёмат куни Раббингиз ҳузурида даъволашурсиз” (Зумар, 30-31). Эй одамлар! Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) вафот этдилар. У зотни тезроқ дафн қилайлик...»

Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг муборак таналарини ювишда Али ибн Абутолиб, Усома ибн Зайд, Аббос ибн Абдулмутталиб ва унинг икки ўғли (розияллоҳу анҳум) қатнашди.

Абу Бакр Сиддиқ, Умар ибн Хаттоб ва Усмон ибн Аффон (розияллоҳу анҳум) барча ишларни ҳал этишда Аббос ибн Абдулмутталиб (розияллоҳу анҳу)нинг фикрига ҳурмат билан қарардилар.

Анас ибн Молик (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: “Ҳазрат Умар (розияллоҳу анҳу): “Эй Аллоҳ! Олдин Сенга Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)ни васила қилиб, ёмғир сўраб дуо қилдик. Дуоимизни ижобат этдинг. Энди у зот (алайҳиссалом)нинг амакилари – Аббос ибн Абдулмутталибни васила қиламиз. Бизга сув бер!” деди. Аллома Қасталоний “Мавоҳиб ул-ладуний”да бу воқеани шундай баён қилади: «Аллоҳдан ёмғир сўраб дуо қилингандан кейин Ҳазрат Умар (розияллоҳу анҳу) жамоатга юзланиб шундай деди: “Эй одамлар! Жаноби Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) амакилари Аббос ибн Абдулмутталиб (розияллоҳу анҳу)ни ўз оталаридек яхши кўрардилар. Сизлар ҳам у зотга эргашинглар!”»

Аббос ибн Абдулмутталиб (розияллоҳу анҳу) дунёқараши кенг, ҳамиша инсонларга ёрдам қўлини чўзадиган, саховатли инсон эди. Расули акрам (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) фазилатли ва савоби улуғ амал дея баҳолаган қул озод қилиш унинг севимли иши эди.

У зотдан Имом Бухорий ва Имом Муслим ўттиздан зиёд ҳадис ривоят қилишган.

Аббос ибн Абдулмутталиб (розияллоҳу анҳу) ҳижрий 32 йили (милодий 653 йил) Мадинаи мунавварада 88 ёшда вафот этди.

Наргиза Мирзалиева тайёрлади | Hidoyat.uz

Abbos ibn Abdulmuttalib Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam)ning amakilari. Kunyasi Abul Fazl. Otasi Abdulmuttalib, onasi Nutaylo. Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam) onalari vafotidan keyin bobolari Abdulmuttalibning tarbiyalariga o‘tgach, o‘zlaridan bir-ikki yosh katta bo‘lgan amakilari Abbos (roziyallohu anhu) bilan birga ulg‘aydilar.

Abbos ibn Abdulmuttalib (roziyallohu anhu) yoshligidanoq tijorat bilan shug‘ullanib, katta boylik egasiga aylandi. Bir gal Yamanga qilgan safarida Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam)ni ham birga olib bordi.

Arablar orasida Ka’bada xizmat qilish sharafli vazifa edi. Bunday xizmat alohida mavqega ega kishilar o‘rtasida taqsimlangandi. Abbos ibn Abdulmuttalib (roziyallohu anhu) va uning ukalari ana shunday sharafga loyiq ko‘rilgan edilar. Ular haj qilayotganlarga Zamzam suvini tarqatishardi.

Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) amakilarini nihoyatda hurmatlar, unga muloyimlik bilan murojaat qilardilar. “Abbos mendandir, men ham undanman”, derdilar. Yana u kishi haqida shunday deganlar: “Abdulmuttalib o‘g‘li Abbos Qurayshning eng saxiy va qarindoshchilik aloqalariga hurmat bilan qaraydigan kishidir”.

Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam)ning vafotlari barcha musulmonlar uchun og‘ir musibat bo‘ldi. Barcha nima qilarini bilmay, dovdirab qoldi. Shunda Umar ibn Xattob (roziyallohu anhu): “Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) hushlaridan ketdilar. Kim u zot (sollallohu alayhi va sallam)ni o‘ldi, desa uni ham o‘ldiraman”, deb, hech kimni hujrai saodatga yaqinlashtirmadi. Bu mushkul vaziyatda to‘g‘ri yo‘l tutgan Abu Bakr Siddiq va Abbos ibn Abdulmuttalib (roziyallohu anhum) bo‘lishdi. Abbos ibn Abdulmuttalib (roziyallohu anhu) masjidga borib: «Ey odamlar! Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam)ning “Men o‘lmayman”, deganlarini eshitganmidingiz?” deb so‘radi. Sahobalar: “Yo‘q, eshitmaganmiz”, deyishdi.  Keyin Umar (roziyallohu anhu)ning oldiga kelib, unga ham shu savolni berdi. Umar (roziyallohu anhu): “Yo‘q!” dedi».

Abbos ibn Abdulmuttalib (roziyallohu anhu): «Hech kim Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam)ni o‘lmaydilar deb aytolmaydi. U zot (alayhissalom) ham shubhasiz, o‘lim sharbatini totguvchidirlar. Alloh taolo u zotga shunday degan: “(Ey Muhammad!) Albatta, Siz ham o‘luvchidirsiz, ular (mushriklar) ham o‘luvchidirlar. So‘ngra, albatta, sizlar qiyomat kuni Rabbingiz huzurida da’volashursiz” (Zumar, 30-31). Ey odamlar! Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) vafot etdilar. U zotni tezroq dafn qilaylik...»

Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam)ning muborak tanalarini yuvishda Ali ibn Abutolib, Usoma ibn Zayd, Abbos ibn Abdulmuttalib va uning ikki o‘g‘li (roziyallohu anhum) qatnashdi.

Abu Bakr Siddiq, Umar ibn Xattob va Usmon ibn Affon (roziyallohu anhum) barcha ishlarni hal etishda Abbos ibn Abdulmuttalib (roziyallohu anhu)ning fikriga hurmat bilan qarardilar.

Anas ibn Molik (roziyallohu anhu)dan rivoyat qilinadi: “Hazrat Umar (roziyallohu anhu): “Ey Alloh! Oldin Senga Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam)ni vasila qilib, yomg‘ir so‘rab duo qildik. Duoimizni ijobat etding. Endi u zot (alayhissalom)ning amakilari – Abbos ibn Abdulmuttalibni vasila qilamiz. Bizga suv ber!” dedi. Alloma Qastaloniy “Mavohib ul-laduniy”da bu voqeani shunday bayon qiladi: «Allohdan yomg‘ir so‘rab duo qilingandan keyin Hazrat Umar (roziyallohu anhu) jamoatga yuzlanib shunday dedi: “Ey odamlar! Janobi Rasululloh (sollallohu alayhi va sallam) amakilari Abbos ibn Abdulmuttalib (roziyallohu anhu)ni o‘z otalaridek yaxshi ko‘rardilar. Sizlar ham u zotga ergashinglar!”»

Abbos ibn Abdulmuttalib (roziyallohu anhu) dunyoqarashi keng, hamisha insonlarga yordam qo‘lini cho‘zadigan, saxovatli inson edi. Rasuli akram (sollallohu alayhi va sallam) fazilatli va savobi ulug‘ amal deya baholagan qul ozod qilish uning sevimli ishi edi.

U zotdan Imom Buxoriy va Imom Muslim o‘ttizdan ziyod hadis rivoyat qilishgan.

Abbos ibn Abdulmuttalib (roziyallohu anhu) hijriy 32 yili (milodiy 653 yil) Madinai munavvarada 88 yoshda vafot etdi.

Nargiza Mirzaliyeva tayyorladi | Hidoyat.uz

• Олдинги
• Кейинги