Ҳинд бинти Абу Умайя (Умму Салама)

Ҳинд бинт Суҳайл ибн Муғира ёки Ҳинд бинти Абу Умома (р.а.). Куняси Умму Салама. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам)нинг аёлларидан бири, “Мўминларнинг онаси” деган рутбанинг соҳибаси.

Отаси Суҳайл ибн Муғира ибн Абдуллоҳ ибн Умар ибн Махзум ибн Яқаза ибн Мурра.

Онаси Отика бинт Омир ибн Робиъа ибн Молик ибн Хузайма ибн Алқама ибн Фирос ибн Ғанм ибн Кинона.

Умму Салама (р.а.) бой-бадавлат шароитда, ақл-заковатли, эс-ҳушли ва фаросату назокатда тенги йўқ қизлардан бўлиб ўсдилар. Ўта зеҳнли, оқила ва илмга ҳарис бўлганлари сабабли Пайғамбар (соллаллоҳу алайҳи васаллам)га турмушга чиққанларидан сўнг, улардан турли масалаларни сўрашдан зерикмас эдилар. Улар саволларни асосан аёллар нуқтаи назаридан берар эдилар, бу эса ўз навбатида шариатга бир қанча енгиллик ҳукмлари кириб қолишига ҳам сабаб бўлган. Ҳинд бинт Абу Умома (Умму Салама) фасоҳат, шеър ва адабиётда ҳам моҳир бўлганлар.

Умму Салама (р.а.)нинг биринчи турмуш ўртоқлари Абу Салама лақабли Абдуллоҳ ибн Абдул-Асад бўлган. У киши ҳижрий учинчи йилда вафот этган. Шундан сўнг Умму Саламага Абу Бакр, Умар каби машҳур саҳобалардан совчи келган. Аммо, охири Умму Салама (р.а.)га Пайғамбар (соллаллоҳу алайҳи васаллам) ўзлари уйланганлар.

Умму Салама (р.а.)нинг тўрт фарзандлари бўлиб, барчаси Абу Саламадан бўлган. Улар: Зайнаб, Салама, Умар ва Дурра.

Ҳинд бинт Суҳайл (р.а.)нинг эри Абдуллоҳ ибн Абдул-Асаднинг онаси Барра бинт Абдулмутталиб ўша вақтдаги кўзга кўринган оиладан эди. Барранинг жияни Муҳаммад ибн Абдуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам)нинг пайғамбар бўлгани ҳақидаги хабарни эшитиб, Ҳинднинг эри Абдуллоҳ ибн Абдул-Асаднинг тинчи бузилиб, тоғасининг ўғли тарғиб қилаётган янги динга жуда ҳам қизиқиб қолади. Бунинг устига улар эмикдош ака-ука ҳам эдилар. У ҳаракат қилиб, ўн кишидан кейин ўн биринчи мусулмон бўлди. Шундан сўнг Умму Салама (р.а.) ҳам исломни қабул қилган.

Ҳабашистон ҳижрати эълон қилингач Умму Салама (р.а.) Абдуллоҳ ибн Абдул-Асад билан бирга йўлга чиқишади. У ерда улар бир қиз ва бир ўғил фарзанд кўрдилар. Қизларига Зайнаб, ўғилларига Салама деб исм қўйдилар. Ўғил фарзандли бўлганларидан сўнг уларни Умму Салама, эрларини эса Абу Салама деб номлайдиган бўлдилар, натижада кунялари исмларидан кўра машҳур бўлиб кетди.

Ҳинд бинт Абу Умома (р.а.) Абдуллоҳ ибн Абдул-Асад билан бирга Мадинага ҳам ҳижрат қилганлар. Улар Мадинага ҳижрат қилган биринчи аёл ҳисобланадилар.

Бадр ва Уҳуд урушларида Ҳинд бинт Абу Умоманинг эри Абдуллоҳ ибн Абдул-Асад ҳам иштирок этган. Уҳуд жангида Абу Салама билагидан яраланади ва мазкур жароҳат сабабли вафот этади.

Абдуллоҳ ибн Абдул-Асад (р.а.)нинг вафотидан сўнг Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи васаллам) бу фидокор саҳобияни ўзига яраша тақдирлашга қарор қилдилар. Идда муддати тугагач, Умму Салама Набий (соллаллоҳу алайҳи васаллам) турмушга чиқдилар ва у зотнинг завжаларидан бири бўлиб, мўминларнинг онаси деган унвонга эга бўлдилар.

Умму Салама (р.а.) Пайғамбар (алайҳис-салом) вафотларидан кейин доимо ибодат билан машғул бўлдилар. Фақат ҳазрати Али (р.а.)нинг даврларидагина у кишини ёқлаб, бир марта олдиларига ўғиллари Умарни олиб келдилар ва: “Эй мўминларнинг амири, агар Аллоҳга осий бўлишдан қўрқмаганимда ва сизнинг қабул қилмаслигингизни билмаганимда, албатта, сиз билан бирга чиққан бўлар эдим. Аллоҳга қасамки, ўғлим мен учун ўзимдан ҳам азиз. У сиз билан чиқиб, урушларингизда қатнашади”, дедилар.

У киши ҳадис ривоят қилишда аёллар орасида Оиша (р.а.)дан кейинги ўринда турадилар. Хонадонларида ваҳий нозил бўлишига шоҳид бўлганлар. Улардан жами 378 ҳадис ривоят қилинган. Имом Бухорий ва Имом Муслимлар биргаликда Умму Салам (р.а.)дан 29 ҳадис келтирганлар, шундан 13 таси ҳар икки имомда ҳам келган, 3 таси фақат Имом Бухорийда, 13 таси фақат Имом Муслимда келган.

Буюк саҳобия ҳижрий 59 ёки 62 йили, 84 ёшларида вафот этдилар. Улар мўминларнинг оналаридан энг охири вафот этгани ҳисобланадилар. Васиятларига мувофиқ жанозаларини Абу Ҳурайра (р.а.) ўқиб, ўғиллари Салама ва Умар (р.а.) ҳамда яна баъзи маҳрамлар қабрга қўйган.

“101 саҳобий” китоби асосида Н.Саидакбарова тайёрлади | Muslim.uz

Hind bint Suhayl ibn Mug‘ira yoki Hind binti Abu Umoma (r.a.). Kunyasi Ummu Salama. Rasululloh (sollallohu alayhi vasallam)ning ayollaridan biri, “Mo‘minlarning onasi” degan rutbaning sohibasi.

Otasi Suhayl ibn Mug‘ira ibn Abdulloh ibn Umar ibn Maxzum ibn Yaqaza ibn Murra.

Onasi Otika bint Omir ibn Robi’a ibn Molik ibn Xuzayma ibn Alqama ibn Firos ibn G‘anm ibn Kinona.

Ummu Salama (r.a.) boy-badavlat sharoitda, aql-zakovatli, es-hushli va farosatu nazokatda tengi yo‘q qizlardan bo‘lib o‘sdilar. O‘ta zehnli, oqila va ilmga haris bo‘lganlari sababli Payg‘ambar (sollallohu alayhi vasallam)ga turmushga chiqqanlaridan so‘ng, ulardan turli masalalarni so‘rashdan zerikmas edilar. Ular savollarni asosan ayollar nuqtai nazaridan berar edilar, bu esa o‘z navbatida shariatga bir qancha yengillik hukmlari kirib qolishiga ham sabab bo‘lgan. Hind bint Abu Umoma (Ummu Salama) fasohat, she’r va adabiyotda ham mohir bo‘lganlar.

Ummu Salama (r.a.)ning birinchi turmush o‘rtoqlari Abu Salama laqabli Abdulloh ibn Abdul-Asad bo‘lgan. U kishi hijriy uchinchi yilda vafot etgan. Shundan so‘ng Ummu Salamaga Abu Bakr, Umar kabi mashhur sahobalardan sovchi kelgan. Ammo, oxiri Ummu Salama (r.a.)ga Payg‘ambar (sollallohu alayhi vasallam) o‘zlari uylanganlar.

Ummu Salama (r.a.)ning to‘rt farzandlari bo‘lib, barchasi Abu Salamadan bo‘lgan. Ular: Zaynab, Salama, Umar va Durra.

Hind bint Suhayl (r.a.)ning eri Abdulloh ibn Abdul-Asadning onasi Barra bint Abdulmuttalib o‘sha vaqtdagi ko‘zga ko‘ringan oiladan edi. Barraning jiyani Muhammad ibn Abdulloh (sollallohu alayhi vasallam)ning payg‘ambar bo‘lgani haqidagi xabarni eshitib, Hindning eri Abdulloh ibn Abdul-Asadning tinchi buzilib, tog‘asining o‘g‘li targ‘ib qilayotgan yangi dinga juda ham qiziqib qoladi. Buning ustiga ular emikdosh aka-uka ham edilar. U harakat qilib, o‘n kishidan keyin o‘n birinchi musulmon bo‘ldi. Shundan so‘ng Ummu Salama (r.a.) ham islomni qabul qilgan.

Habashiston hijrati e’lon qilingach Ummu Salama (r.a.) Abdulloh ibn Abdul-Asad bilan birga yo‘lga chiqishadi. U yerda ular bir qiz va bir o‘g‘il farzand ko‘rdilar. Qizlariga Zaynab, o‘g‘illariga Salama deb ism qo‘ydilar. O‘g‘il farzandli bo‘lganlaridan so‘ng ularni Ummu Salama, erlarini esa Abu Salama deb nomlaydigan bo‘ldilar, natijada kunyalari ismlaridan ko‘ra mashhur bo‘lib ketdi.

Hind bint Abu Umoma (r.a.) Abdulloh ibn Abdul-Asad bilan birga Madinaga ham hijrat qilganlar. Ular Madinaga hijrat qilgan birinchi ayol hisoblanadilar.

Badr va Uhud urushlarida Hind bint Abu Umomaning eri Abdulloh ibn Abdul-Asad ham ishtirok etgan. Uhud jangida Abu Salama bilagidan yaralanadi va mazkur jarohat sababli vafot etadi.

Abdulloh ibn Abdul-Asad (r.a.)ning vafotidan so‘ng Rasululloh (sollallohu alayhi vasallam) bu fidokor sahobiyani o‘ziga yarasha taqdirlashga qaror qildilar. Idda muddati tugagach, Ummu Salama Nabiy (sollallohu alayhi vasallam) turmushga chiqdilar va u zotning zavjalaridan biri bo‘lib, mo‘minlarning onasi degan unvonga ega bo‘ldilar.

Ummu Salama (r.a.) Payg‘ambar (alayhis-salom) vafotlaridan keyin doimo ibodat bilan mashg‘ul bo‘ldilar. Faqat hazrati Ali (r.a.)ning davrlaridagina u kishini yoqlab, bir marta oldilariga o‘g‘illari Umarni olib keldilar va: “Ey mo‘minlarning amiri, agar Allohga osiy bo‘lishdan qo‘rqmaganimda va sizning qabul qilmasligingizni bilmaganimda, albatta, siz bilan birga chiqqan bo‘lar edim. Allohga qasamki, o‘g‘lim men uchun o‘zimdan ham aziz. U siz bilan chiqib, urushlaringizda qatnashadi”, dedilar.

U kishi hadis rivoyat qilishda ayollar orasida Oisha (r.a.)dan keyingi o‘rinda turadilar. Xonadonlarida vahiy nozil bo‘lishiga shohid bo‘lganlar. Ulardan jami 378 hadis rivoyat qilingan. Imom Buxoriy va Imom Muslimlar birgalikda Ummu Salam (r.a.)dan 29 hadis keltirganlar, shundan 13 tasi har ikki imomda ham kelgan, 3 tasi faqat Imom Buxoriyda, 13 tasi faqat Imom Muslimda kelgan.

Buyuk sahobiya hijriy 59 yoki 62 yili, 84 yoshlarida vafot etdilar. Ular mo‘minlarning onalaridan eng oxiri vafot etgani hisoblanadilar. Vasiyatlariga muvofiq janozalarini Abu Hurayra (r.a.) o‘qib, o‘g‘illari Salama va Umar (r.a.) hamda yana ba’zi mahramlar qabrga qo‘ygan.

“101 sahobiy” kitobi asosida N.Saidakbarova tayyorladi  | Muslim.uz

• Олдинги
• Кейинги