Ота-онанинг розилигисиз никоҳ ўқитса бўладими?

Савол: Ота-онанинг розилигисиз никоҳ ўқитса бўладими? (Комила)

Жавоб: Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм. Бу савол ҳам кўп сўраладиган саволлардан. Кўпчилик бу масалада эҳтиёт бўлиш лозимлигини яхши билади. Шунинг учун қайта-қайта сўралади.

Фиқҳий мазҳабларимизда, аҳли сунна вал жамоанинг тўрт мазхабидан учтаси, яъни Ҳанбалий, Моликий, Шофеъий мазҳабларида бир қизнинг турмушга чиқиши ёки йигитнинг уйланиши учун валийсининг рози бўлиши шарт. Буларнинг розилигисиз никоҳ никоҳ бўлмайди.

Лекин бизнинг Ҳанафий мазҳабимизда вояга етган йигит-қизларни турмуш ўртоғини танлашда ўз эрклари бор. Масалан қизлар ўзи рози бўлиб, чунки балоғатга етган, эс-ҳуши жойида бўлган шахс турмуш ўртоғини танлаб никоҳдан ўтса, никоҳи никоҳ бўлаверади.

Лекин урф-одатда ота-онага ишонилади. Ота-она ҳеч қачон ўз фарзандига ёмонликни раво кўрмаслиги эътиборга олинади ва барча ёш йигит-қизларни ота-онасининг маслаҳати билан ва розилиги билан турмуш қуришга чорланади.

Бу насиҳат маъносидаги кўрсатма ҳисобланади. Мана шу ҳолатни яхши ўрганиш керак, агар икки тараф ҳам розилиги жамланса яхши бўлади.

Ҳозирги савол берилаётган ҳолатда ота-она ажраб кетган, ота бошқа ердаю, фарзандлар она билан туради.

Ана энди вақт қизнинг турмуш қуришига етиб келди, розилик топилди, куёв ҳам тайёр, лекин ота норози бўлиб турибди. Бу ерда ҳам ўша гап.

Агар қиз ҳоҳласа «отам норози бўлса ҳам тегаман» деса, шариат бўйича ҳаққи бор, тегиб кетаверади. Лекин маслаҳат қилиб икки тараф ҳам рози бўлса яхши бўлади.

Оталар ҳам фарзандларини ноқулай ҳолатга туширмасдан ҳаракат қилишса ундан ҳам яхши. Валлоҳу аълам (Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф).

* * *

Savol: Ota-onaning roziligisiz nikoh o‘qitsa bo‘ladimi? (Komila)

Javob: Bismillahir rohmanir rohiym. Bu savol ham ko‘p so‘raladigan savollardan. Ko‘pchilik bu masalada ehtiyot bo‘lish lozimligini yaxshi biladi. Shuning uchun qayta-qayta so‘raladi.

Fiqhiy mazhablarimizda, ahli sunna val jamoaning to‘rt mazxabidan uchtasi, ya’ni Hanbaliy, Molikiy, Shofe’iy mazhablarida bir qizning turmushga chiqishi yoki yigitning uylanishi uchun valiysining rozi bo‘lishi shart. Bularning roziligisiz nikoh nikoh bo‘lmaydi.

Lekin bizning Hanafiy mazhabimizda voyaga yetgan yigit-qizlarni turmush o‘rtog‘ini tanlashda o‘z erklari bor. Masalan qizlar o‘zi rozi bo‘lib, chunki balog‘atga yetgan, es-hushi joyida bo‘lgan shaxs turmush o‘rtog‘ini tanlab nikohdan o‘tsa, nikohi nikoh bo‘laveradi.

Lekin urf-odatda ota-onaga ishoniladi. Ota-ona hech qachon o‘z farzandiga yomonlikni ravo ko‘rmasligi e’tiborga olinadi va barcha yosh yigit-qizlarni ota-onasining maslahati bilan va roziligi bilan turmush qurishga chorlanadi.

Bu nasihat ma’nosidagi ko‘rsatma hisoblanadi. Mana shu holatni yaxshi o‘rganish kerak, agar ikki taraf ham roziligi jamlansa yaxshi bo‘ladi.

Hozirgi savol berilayotgan holatda ota-ona ajrab ketgan, ota boshqa yerdayu, farzandlar ona bilan turadi.

Ana endi vaqt qizning turmush qurishiga yetib keldi, rozilik topildi, kuyov ham tayyor, lekin ota norozi bo‘lib turibdi. Bu yerda ham o‘sha gap.

Agar qiz hohlasa «otam norozi bo‘lsa ham tegaman» desa, shariat bo‘yicha haqqi bor, tegib ketaveradi. Lekin maslahat qilib ikki taraf ham rozi bo‘lsa yaxshi bo‘ladi.

Otalar ham farzandlarini noqulay holatga tushirmasdan harakat qilishsa undan ham yaxshi. Vallohu a’lam (Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf).

• Олдинги
• Кейинги