Ота-она ҳақлари

Ота-онанинг фарзандлари устида ҳаётлик вақтларида ҳам, вафотларидан кейин ҳам ҳақлари бисёр. Улардан ҳаётлик вақтларидаги ҳақлари қуйидагилар:

Хизматларини қилиб ризоликларини олиш;

Яхшилик ва эҳсонда бўлиш;

Осийлик қилмаслик;

Гуноҳ бўлмаган ишларда уларга итоат қилиш;

Меҳр-шафқат ва севги билан қараш;

Улар гуноҳ қилганда бир марта насиҳат қилиш, қабул қилишмаса, сукут сақлаб, ҳақларига дуо қилиш;

Рухсатларисиз сафарга чиқмаслик;

Уларни кўрганда туриб олдиларига бориш, улар ўтирмагунча ёки изнларисиз ўтирмаслик, ўтирганда ҳам одоб ва ҳурматларини сақлаш;

Бирга юрганда улардан ортда юриш, заруратсиз улардан олдинга ўтмаслик;

Чақирганларида дарҳол ёнларига бориш;

Юмшоқ гапириш, тавозели бўлиш ҳамда “уф” демаслик;

Овозини уларникидан баланд чиқармаслик;

Олдиларида кўп гапирмаслик, одоб билан сўзларини тинглаш; Аёлини улардан афзал кўрмаслиги керак;

Уларни исмлари билан чақирмаслик;

Сўзларини бўлиб “билағонлик” қилмаслик;

Ота-онанинг ўзаро ҳамда бошқалар билан ораларига совуқчилик соладиган сўз ва ҳаракатлардан узоқ туриш;

Ота-она дуосини ғанимат билиб, яхши дуоларини олиш;

Баддуоларидан сақланиш;

Хурсандчиликларига шерик бўлиб қувониш;

Қайғуларида хафа бўлиб, ҳамдардлик кўрсатиш;

Кўп гапиришса, ранжимаслик, шундай бўлганда ҳам уларга билдирмаслик;

Жабр ва қаҳрларига чидаш ва ўзини ҳеч нарса бўлмагандек тутиш;

Ранжитиб қўйишдан қўрқиш; Уларнинг  узоқ умр кўришларини тилаб дуода бўлиш;

Кийим-бош олганда уларни ўзидан олдинга қўйиш;

Таомининг яхшисини уларга бериш;

Узоқда бўлишса, зиёратларига бориш; Улар билан бирга овқатланиш;

Нимани ҳоҳлашларини сўраб, айтганларини амалга ошириш;

Улар яшаётган уйни озода сақлаш, вақти билан таъмирлаб туриш;

Маълум миқдорда пул бериш (айтолмайдиган эҳтиёжлари бўлиши мумкин);

Мол, пулда уларни эркин қўйиш (ота-онага сарфланган пулдан ҳисоб сўралмайди);

Ширин таомлар қилиб, уларни меҳмонга чақириш;

Уларнинг дўстларини дўст билиш, меҳмон қилиб кўнгилларини олиш;

Душманларидан узоқ туришга ҳаракат қилиш;

Касал бўлганларида даволанишларига эътибор бериш, хасталик пайтларида шахсан ўзи хизматларини адо этишга ҳаракат қилиш.

“Ирфон” тақвимининг 2011 йил, 1-сонидан олинди.

* * *

Ota-onaning farzandlari ustida hayotlik vaqtlarida ham, vafotlaridan keyin ham haqlari bisyor. Ulardan hayotlik vaqtlaridagi haqlari quyidagilar:

Xizmatlarini qilib rizoliklarini olish;

Yaxshilik va ehsonda bo‘lish;

Osiylik qilmaslik;

Gunoh bo‘lmagan ishlarda ularga itoat qilish;

Mehr-shafqat va sevgi bilan qarash;

Ular gunoh qilganda bir marta nasihat qilish, qabul qilishmasa, sukut saqlab, haqlariga duo qilish;

Ruxsatlarisiz safarga chiqmaslik;

Ularni ko‘rganda turib oldilariga borish, ular o‘tirmaguncha yoki iznlarisiz o‘tirmaslik, o‘tirganda ham odob va hurmatlarini saqlash;

Birga yurganda ulardan ortda yurish, zaruratsiz ulardan oldinga o‘tmaslik;

Chaqirganlarida darhol yonlariga borish;

Yumshoq gapirish, tavozeli bo‘lish hamda “uf” demaslik;

Ovozini ularnikidan baland chiqarmaslik;

Oldilarida ko‘p gapirmaslik, odob bilan so‘zlarini tinglash; Ayolini ulardan afzal ko‘rmasligi kerak;

Ularni ismlari bilan chaqirmaslik;

So‘zlarini bo‘lib “bilag‘onlik” qilmaslik;

Ota-onaning o‘zaro hamda boshqalar bilan oralariga sovuqchilik soladigan so‘z va harakatlardan uzoq turish;

Ota-ona duosini g‘animat bilib, yaxshi duolarini olish;

Badduolaridan saqlanish;

Xursandchiliklariga sherik bo‘lib quvonish;

Qayg‘ularida xafa bo‘lib, hamdardlik ko‘rsatish;

Ko‘p gapirishsa, ranjimaslik, shunday bo‘lganda ham ularga bildirmaslik;

Jabr va qahrlariga chidash va o‘zini hech narsa bo‘lmagandek tutish;

Ranjitib qo‘yishdan qo‘rqish; Ularning  uzoq umr ko‘rishlarini tilab duoda bo‘lish;

Kiyim-bosh olganda ularni o‘zidan oldinga qo‘yish;

Taomining yaxshisini ularga berish;

Uzoqda bo‘lishsa, ziyoratlariga borish; Ular bilan birga ovqatlanish;

Nimani hohlashlarini so‘rab, aytganlarini amalga oshirish;

Ular yashayotgan uyni ozoda saqlash, vaqti bilan ta’mirlab turish;

Ma’lum miqdorda pul berish (aytolmaydigan ehtiyojlari bo‘lishi mumkin);

Mol, pulda ularni erkin qo‘yish (ota-onaga sarflangan puldan hisob so‘ralmaydi);

Shirin taomlar qilib, ularni mehmonga chaqirish;

Ularning do‘stlarini do‘st bilish, mehmon qilib ko‘ngillarini olish;

Dushmanlaridan uzoq turishga harakat qilish;

Kasal bo‘lganlarida davolanishlariga e’tibor berish, xastalik paytlarida shaxsan o‘zi xizmatlarini ado etishga harakat qilish.

“Irfon” taqvimining 2011yil, 1-sonidan olindi.

• Олдинги
• Кейинги