Бино ва уй-жой (қуриш) одоблари

Мусулмон киши ҳар бир ишида Расулуллоҳнинг суннатларига амал қилиши лозим. У зот бизларга уй-жой қуриш, тутишда ҳам зарур тавсиялар берганлар.

Нофеъ ибн Абдулҳорисдан ривоят қилинади: Расулуллоҳ : “Кенг маскан, солиҳ қўшни ва яхши маркаб мусулмон кишининг бахтидандир”, дея марҳамат қилгаaнлар. Зарурат бўлмаса, бинони етти-саккиз зироъдан (бир зироъ 46,2 см) баланд кўтармаслик керак. Чунки жин ва шайтонлар ердан етти-саккиз зироъ баландликни макон қилишади. Бундай ҳолатда қурилган уй аҳлларига зарар етиши эҳтимоли бор. Бино ва ундаги хоналарни эҳтиёж миқдорида қуриш мақсадга мувофиқ. Мўмин киши турар жойини яхшилаши ва яшаш учун қулай қилиши керак. Зеро, киши турар жойининг қулайлиги унинг бахт-саодатидандир. Киши уй қуришда одамларга кимлигини билдириш учун эмас, балки унда Аллоҳга ибодат қилиш, иссиқ-совуқдан сақланишни ният қилиши шарт. Қурилишга ортиқча маблағ сарфламаслик керак. Расулуллоҳ : “Мўмин ҳар бир қилган нафақасига ажр олади. Лекин бино ва тупроқ учун сарфлаганига ажр олмайди”, деганлар. Бино босқичма-босқич қурилгани яхши. Иброҳим ва Исмоил (алайҳимуссалом) ҳам Каъбани қуришда шундай йўл тутишган. Шунингдек, замонавий меъморлик тажрибаси ҳам шу услубни маъқулламоқда.

Уй сотиб олган ёки қурган киши қўчқор сўйиб, уни муҳтожларга бериши гўзал амаллардандир. Қўшнилар билан яхши алоқада бўлиши, озорларига сабр қилиши керак.Имкон бўлса, намоз ва Қуръон тиловати учун зебу зийнатлардан ҳоли бир хона ажратиш мақсадга мувофиқдир. Уй деворларига жонли махлуқлар суратини чизиш ёки осиш яхши эмас. Зеро, манбаларда, шундай уйларга фаришталар кирмаслиги айтилган. Шунингдек, уйда ортиқча кўрпа-ёстиқ сақламаслик керак. Уйга кириш-чиқишда “Бисмиллаҳ” айтиб, гарчи ҳеч ким бўлмаса-да, салом берилади. Зеро, “Бисмиллаҳ” айтилган уйдан шайтон қочади. Салом берилганида эса унга барака ёғилади. Салавот айтиб, сўнг “Ихлос” сурасини ўқиб кирилса, янада яхши. Уйни доимо покиза тутиш, ундаги ўргимчак инларини тозалаб туриш лозим. Чунки ўргимчак ини шайтоннинг ҳам уйидир. Ухлашдан олдин Аллоҳ зикри билан эшиклар беркитилиб, пардалар туширилади. Чироқ ва олов ўчирилади. Уйда ёлғиз ухламаслик яхши. Ҳовлида фақатгина чорва ва экинзорни қўриқлаш мақсадида ит сақланади. Чунки ит бор жойга фаришта кирмайди. Уйлардан бирини меҳмон учун алоҳида ажратиш, мақсадга мувофиқ. Зеро, ҳовлининг закоти меҳмонхонасидир.

Юқорида келтирилган одобларнинг зоҳирий ва ботиний фойдалари, ҳикматлари кўп. Зеро, Расулуллоҳнинг кўрсатмаларига амал қилиш ибодат эканини унутмаслик зарур.

Муҳаммад ибн Абу Бакр Бухорийнинг “Ширъатул Ислом” китоби асосида Тошкент Ислом институти 4-босқич талабаси Райҳона Тожибоева тайёрлади.

“Ҳидоят” журналининг 2012 йил, 11-сонидан олинди.

* * *

Musulmon kishi har bir ishida Rasulullohning sunnatlariga amal qilishi lozim. U zot bizlarga uy-joy qurish, tutishda ham zarur tavsiyalar berganlar.

Nofe’ ibn Abdulhorisdan rivoyat qilinadi: Rasululloh : “Keng maskan, solih qo‘shni va yaxshi markab musulmon kishining baxtidandir”, deya marhamat qilgaanlar. Zarurat bo‘lmasa, binoni yetti-sakkiz ziro’dan (bir ziro’ 46,2 sm) baland ko‘tarmaslik kerak. Chunki jin va shaytonlar yerdan yetti-sakkiz ziro’ balandlikni makon qilishadi. Bunday holatda qurilgan uy ahllariga zarar yetishi ehtimoli bor. Bino va undagi xonalarni ehtiyoj miqdorida qurish maqsadga muvofiq. Mo‘min kishi turar joyini yaxshilashi va yashash uchun qulay qilishi kerak. Zero, kishi turar joyining qulayligi uning baxt-saodatidandir. Kishi uy qurishda odamlarga kimligini bildirish uchun emas, balki unda Allohga ibodat qilish, issiq-sovuqdan saqlanishni niyat qilishi shart. Qurilishga ortiqcha mablag‘ sarflamaslik kerak. Rasululloh : “Mo‘min har bir qilgan nafaqasiga ajr oladi. Lekin bino va tuproq uchun sarflaganiga ajr olmaydi”, deganlar. Bino bosqichma-bosqich qurilgani yaxshi. Ibrohim va Ismoil (alayhimussalom) ham Ka’bani qurishda shunday yo‘l tutishgan. Shuningdek, zamonaviy me’morlik tajribasi ham shu uslubni ma’qullamoqda.

Uy sotib olgan yoki qurgan kishi qo‘chqor so‘yib, uni muhtojlarga berishi go‘zal amallardandir. Qo‘shnilar bilan yaxshi aloqada bo‘lishi, ozorlariga sabr qilishi kerak.Imkon bo‘lsa, namoz va Qur’on tilovati uchun zebu ziynatlardan holi bir xona ajratish maqsadga muvofiqdir. Uy devorlariga jonli maxluqlar suratini chizish yoki osish yaxshi emas. Zero, manbalarda, shunday uylarga farishtalar kirmasligi aytilgan. Shuningdek, uyda ortiqcha ko‘rpa-yostiq saqlamaslik kerak. Uyga kirish-chiqishda “Bismillah” aytib, garchi hech kim bo‘lmasa-da, salom beriladi. Zero, “Bismillah” aytilgan uydan shayton qochadi. Salom berilganida esa unga baraka yog‘iladi. Salavot aytib, so‘ng “Ixlos” surasini o‘qib kirilsa, yanada yaxshi. Uyni doimo pokiza tutish, undagi o‘rgimchak inlarini tozalab turish lozim. Chunki o‘rgimchak ini shaytonning ham uyidir. Uxlashdan oldin Alloh zikri bilan eshiklar berkitilib, pardalar tushiriladi. Chiroq va olov o‘chiriladi. Uyda yolg‘iz uxlamaslik yaxshi. Hovlida faqatgina chorva va ekinzorni qo‘riqlash maqsadida it saqlanadi. Chunki it bor joyga farishta kirmaydi. Uylardan birini mehmon uchun alohida ajratish, maqsadga muvofiq. Zero, hovlining zakoti mehmonxonasidir.

Yuqorida keltirilgan odoblarning zohiriy va botiniy foydalari, hikmatlari ko‘p. Zero, Rasulullohning ko‘rsatmalariga amal qilish ibodat ekanini unutmaslik zarur.

Muhammad ibn Abu Bakr Buxoriyning “Shir’atul Islom” kitobi asosida Toshkent Islom instituti 4-bosqich talabasi Rayhona Tojiboeva tayyorladi.

“Hidoyat” jurnalining 2012 yil, 11-sonidan olindi.

• Олдинги
• Кейинги