Ватандин яхши ёр бўлмас...

* * *

 

Bir yumush bilan Nyu-Jersi shahriga yo‘lim tushdi. Bir oz shahar aylangach, ummon bo‘yiga bordim. Havo iliq, soat kechki oltilar chamasi edi. Mart oyi bo‘lgani bois, hali cho‘milishga ruxsat etilmagan. Lekin sohil odam bilan gavjum. Qator o‘rindiqlardan biriga o‘tirdim. Ko‘z o‘ngimda cheksiz-chegarasiz ummon. Beixtiyor xayolga toldim: “O‘zbekiston qaysi tomonda? Darvoqe, bu yerda kechki soat olti. Farg‘onada sahar uch. To‘qqiz soat farqi bor. Hozir u yerda hamma shirin uyquda...”

Yonimdagi o‘rindiqda o‘tirgan o‘rta yashar kishining men tomonga bir-ikki qarab qo‘yganini sezib, beixtiyor o‘girildim. Nigohimiz to‘qnashdi.

—O‘zbekistondanmisiz? — deb so‘radi yoshi taxminan oltmishlar atrofidagi, ochiqyuzli, oqyuziga qo‘ng‘iz mo‘ylabi yarashib turgan kishi mayin tabassum bilan.

—O‘zbekistondanman, —deya o‘rnimdan turib, u kishining oldiga bordim. — Assalomu alaykum!

—Vaalaykum assalom. — Yangi tanishim men bilan qo‘l olib so‘rasharkan, iltifot bilan yonidan joy ko‘rsatdi.. — Kani, marhamat, o‘tirsinlar.

Ismlarimizni aytib tanishganimizdan keyin suhbatimiz qovushib ketdi.

—Ota-bobolarimiz O‘zbekistonning Andijon shahrida tug‘ilib voyaga yetishgan ekan, — dedi o‘zini «Bahodir» deb tanishtirgan vatandoshimiz. — O‘tgizinchi yillari bobom Mulla Sharif oilasi bilan panoh istab Afg‘onistonga o‘tib ketishganida otam o‘n-o‘n ikki yashar bola bo‘lgan ekanlar. Amriqoga urushdan keyin, 47-yili ko‘chib kelishibdi. Men shu yerda tug‘ilganman.

—Kasb-koringiz nima?— deb qiziqib so‘radim.

—Otamni Abdurahmon holvafurush deyishardi, — dedi Bahodir kulimsirab. — Bu hunar bizga bobomeros. Amriqoga kelganimizdan keyin bu yerda ham qandolat do‘koni ochishgan ekan. Bizlar besh og‘a-inimiz. Hammamizning xususiy do‘konlarimiz bor. Shukr, turmushimiz yaxshi, hech narsadan kamchiligimiz yo‘q.

—Mana, siz shu yerda tug‘ilib o‘sgan ekansiz. Albatta, O‘zbekiston, Andijon haqida ota-bobolaringizdan eshitgansiz. Aytmoqchimanki, Vatanga muhabbat, sog‘inch hissi ota-bobolaringizda kuchliroq bo‘lgani to‘g‘rimi?

Bahodir tasdiq ishorasini qildi:

—Haq gap. Otam Andijonning bog‘-rog‘lari, Bog‘ishamol haqida ko‘p gapirardilar. Har safar Vatanni eslaganlarida “Inshaalloh, O‘zbekiston bir kun kelib istiqlolga erishadi”, derdilar ishonch bilan. Shu bois O‘zbekiston mustaqillikka erishg‘an kun biz xorijsagi o‘zbeklar uchun nihoyatda katga bayram bo‘ldi. Yo‘llar ochiddi. Vatandagi yaqinlarimiz bilan topishdik, diydor ko‘rishdik.

—Ota-onangiz hayotmilar?

—Yetti yil bo‘ldi, otam sakson yoshlarida olamdan o‘tdilar. — Bahodirjon bir oz sukut saqlab turgach, so‘zida davom etdi: — Bilasizmi, otam hamisha Vatan tuprog‘iga dafn etilishni niyat qilardilar. Mustaqillikdan keyin u kishi besh marotaba O‘zbekistonga, Andijonga bordilar. Har safar ketayotganlarida “O‘sha yerda ko‘z yumish nasib etsin” der edilar. Xuddi kechagidek yodimda: 2001 yilning kuzi edi. Juma namozini birga o‘qiganimizdan keyin kutilmaganda otam mikrofon oldiga borib, titroq tovushda bir oz hayajon bilan: “Birodarlar, dushanba kuni yana ikki oy muddatga vatanga boryapman. Duo qilinglar, Alloh omonatini o‘sha yerda, o‘zim tug‘ilib o‘sgan Andijonda olsin”.

Shunda juma namoziga yig‘ilgan jamoat bir qalqidi. Men yig‘lab yubordim. Masjidda hozir bo‘lgan vatandoshlar ham ko‘zlariga yosh olishdi.

Oradan bir oy o‘tdi. Juma kuni sahar soat beshlarda qo‘l telefonim jiringlab qoldi. Xavotir bilan uni quloqqa tutdim.

«Bahodir aka, men Otabekman, — derdi otamning jiyanlari tashvishli ohangda. Andijondan telefon qilyapman».

«Tinchlikmi, otam sog‘-salomatmilar», deb so‘radim ko‘nglim bezovta bo‘lib.

Otabek besh-olti soniya sukut saqlagach: «Abdurahmon bobomiz dunyodan o‘tdilar», dedi titroq tovushda.

Bundan bir oycha ilgari masjidda jamoatdan duo olganlarida hayajonlangan bo‘lsam, bu noxush xabardan sarosimaga tushib qoldim. Otamning duolari ijobat bo‘lib, vatanda vafot qilgan edilar.

—Otangizning joylari jannatda bo‘lsin, — dedim ko‘zlarim yoshlanib.

Bahodir “inshaalloh” deya tasdiq ishorasini qilgach, soatiga bir qarab qo‘ydi-da:

—Shom namoziga ham oz fursat qolibdi, — dedi xiyol tabassum bilan. So‘ngra cho‘ntagidan qog‘oz olib uzatdi. — Albatta qo‘ng‘iroq qiling. Fursat topib xonadonimizga tashrif buyursangiz, ko‘p mamnun bo‘lamiz.

...Vatandoshimizni kuzatib qolarkanman, shoirning haroratli misralari beixtiyor yodimga tushdi:

 

Ziloli ta’mini topmam sira bolu shakarlarda, 

Vatan yodi erur ko‘nglimda bo‘lsam men safarlarda, 

Jamoliga to‘yolmasman kezib qishloq-shaharlarda, 

Qizil gul shoxida bulbul kabi kuylab saharlarda,

Yana shoir qilur takror: Vatandin yaxshi yor bo‘lmas...