Гўзал оқибат эгалари

Рукн: Ислом ва иймон Чоп этилган: 20.06.2015

«Имон келтириб, яхши амаллар қилган зотлар учун хушнудлик ва гўзал оқибат – жаннат бордир» (Раъд, 29).

Оятда келган «Тубо» сўзига тафсир уламолари турлича таъриф берганлар. Жумладан, Ибн Аббос (р.а.) бу сўзнинг маъноси борасида икки хил фикр билдирган, бири жаннат ва иккинчиси жаннатдаги дарахтнинг номи. Имом Табарий ушбу саҳобийнинг «Тубо»дан мақсад «хурсандчилик ва кўз қувончи» деб тафсир қилганини келтирган.

Икрима «Тубо»ни «қандай ҳам яхши» тарзида таъвил қилган.

Даҳҳок эса «Тубо» «роҳат, шодлик ва бахт»дир, деган.

Қатода бўлса бу сўз «яхшилик» маъносида келганини айтган.

Саъид ибн Жубайрнинг Ибн Аббос (р.а.)дан ривоят қилишича, «Тубо» – «жаннат» сўзининг ҳабашийча айтилиши.

Рабиъ ибн Анас бу сўз ҳинд тилидаги «жаннат», деган фикрни илгари сурган.

Қуртубий «Тубо»ни жаннатдаги дарахтнинг номи, деган фикрга қўшилади.

Табарийнинг тафсирида ушбу ҳадис келтирилган: Саҳл ибн Саъд (р.а.)дан ривоят қилинишича, Пайғамбаримиз (с.а.в.) қуйидаги ҳадисида ана шу Тубо дарахтига ишора қилганлар: «Жаннатда бир дарахт бор. Отлиқ учқур оти билан юз йил юрса ҳам соясининг охирига етолмайди»
(Муттафақун алайҳ).

Абу Умома Боҳилий «тубо»нинг шарҳида бундай деган: «Тубо жаннатдаги бир дарахтдир. Жаннатда бу дарахтнинг шохи кирмаган бирорта уй йўқ. Қанча гўзал қушлар бўлса, ҳаммаси ўша дарахтда бўлади, қанчалик чиройли мева бўлса, барчаси ўша дарахтда бўлади».

Яна шундай ҳам дейилган: «Бу дарахтнинг танаси Пай­ғамбар (а.с.)нинг жаннатдаги саройларидадир. Худди илм ва имон у зотдан бутун дуёга ёйилганидек, Тубо дарахтининг шохлари барча жаннат аҳлининг қасрларига ёйилган».

Абу Саид Худрий (р.а.)дан қилинган ривоятда айтилади: «Бир киши Пайғамбаримиз (с.а.в)га: «Эй Расулуллоҳ, сизни кўрган, сизга имон келтирганларга тубо бўлсин!» деди. Шунда у зот (с.а.в.): «Мени кўрган, менга имон келтирганларга тубо бўлсин ҳамда мени кўрмай туриб менга ишонганларга тубо бўлсин, тубо бўлсин, тубо бўлсин!» дедилар. «Тубо нима, ё Расулуллоҳ?» сўради ҳалиги киши. Пайғамбаримиз (с.а.в.): «У жаннатдаги дарахтдир, баланд­лиги юз йиллик масофа, унинг гулкосасидан жаннат аҳлининг кийими чиқади», деб жавоб бердилар (Аҳмад ривояти).

«...гўзал оқибат»ни Даҳҳок «чиройли қайтиш жойи», деб тафсир қилган.

Аллоҳ таоло барчамизга ана шундай чиройли оқибатни насиб этсин!

Табарий, Ибн Касир ва Қуртубий тафсирлари асосида Нўъмон Абдулмажид тайёрлади

“Ирфон” тақвимининг 2011 йил, 4-сонидан олинди.

* * *

«Imon keltirib, yaxshi amallar qilgan zotlar uchun xushnudlik va go‘zal oqibat – jannat bordir» (Ra’d, 29).

Oyatda kelgan «Tubo» so‘ziga tafsir ulamolari turlicha ta’rif berganlar. Jumladan, Ibn Abbos (r.a.) bu so‘zning ma’nosi borasida ikki xil fikr bildirgan, biri jannat va ikkinchisi jannatdagi daraxtning nomi. Imom Tabariy ushbu sahobiyning «Tubo»dan maqsad «xursandchilik va ko‘z quvonchi» deb tafsir qilganini keltirgan.

Ikrima «Tubo»ni «qanday ham yaxshi» tarzida ta’vil qilgan.

Dahhok esa «Tubo» «rohat, shodlik va baxt»dir, degan.

Qatoda bo‘lsa bu so‘z «yaxshilik» ma’nosida kelganini aytgan.

Sa’id ibn Jubayrning Ibn Abbos (r.a.)dan rivoyat qilishicha, «Tubo» – «jannat» so‘zining habashiycha aytilishi.

Rabi’ ibn Anas bu so‘z hind tilidagi «jannat», degan fikrni ilgari surgan.

Qurtubiy «Tubo»ni jannatdagi daraxtning nomi, degan fikrga qo‘shiladi.

Tabariyning tafsirida ushbu hadis keltirilgan: Sahl ibn Sa’d (r.a.)dan rivoyat qilinishicha, Payg‘ambarimiz (s.a.v.) quyidagi hadisida ana shu Tubo daraxtiga ishora qilganlar: «Jannatda bir daraxt bor. Otliq uchqur oti bilan yuz yil yursa ham soyasining oxiriga yetolmaydi»
(Muttafaqun alayh).

Abu Umoma Bohiliy «tubo»ning sharhida bunday degan: «Tubo jannatdagi bir daraxtdir. Jannatda bu daraxtning shoxi kirmagan birorta uy yo‘q. Qancha go‘zal qushlar bo‘lsa, hammasi o‘sha daraxtda bo‘ladi, qanchalik chiroyli meva bo‘lsa, barchasi o‘sha daraxtda bo‘ladi».

Yana shunday ham deyilgan: «Bu daraxtning tanasi Pay­g‘ambar (a.s.)ning jannatdagi saroylaridadir. Xuddi ilm va imon u zotdan butun duyoga yoyilganidek, Tubo daraxtining shoxlari barcha jannat ahlining qasrlariga yoyilgan».

Abu Said Xudriy (r.a.)dan qilingan rivoyatda aytiladi: «Bir kishi Payg‘ambarimiz (s.a.v)ga: «Ey Rasululloh, sizni ko‘rgan, sizga imon keltirganlarga tubo bo‘lsin!» dedi. Shunda u zot (s.a.v.): «Meni ko‘rgan, menga imon keltirganlarga tubo bo‘lsin hamda meni ko‘rmay turib menga ishonganlarga tubo bo‘lsin, tubo bo‘lsin, tubo bo‘lsin!» dedilar. «Tubo nima, yo Rasululloh?» so‘radi haligi kishi. Payg‘ambarimiz (s.a.v.): «U jannatdagi daraxtdir, baland­ligi yuz yillik masofa, uning gulkosasidan jannat ahlining kiyimi chiqadi», deb javob berdilar (Ahmad rivoyati).

«...go‘zal oqibat»ni Dahhok «chiroyli qaytish joyi», deb tafsir qilgan.

Alloh taolo barchamizga ana shunday chiroyli oqibatni nasib etsin!

Tabariy, Ibn Kasir va Qurtubiy tafsirlari asosida No‘mon Abdulmajid tayyorladi

“Irfon” taqvimining 2011 yil, 4-sonidan olindi.