Энг буюк хасис

Хасислиги билан ўз замонасида донг таратган бир бадавлат одам бор экан. Бу давлатманд одам энг хасис, энг зиҳна одам сифатида машҳур бўлибди. Бу хасис бир кун жомеъга жамоат билан намоз ўқишга борди. Жомеъда намознинг суннатини ўқиб бўлиб, бирдан: «Уйдаги чироқни ўчирганмидим, ўчирмаганмидим», деб ўйланиб қолди. Шу заҳоти шошилиб туриб, уйига борди. Эшикни тақиллатди. Хизматчи «Ким у?» деб овоз берганида, хасис:

— Тўхта, эшикни очма! Хонамдаги чироқ ёниқ бўлса, ўчириб қўй, ёғи тугаб қолмасин тағин,—деди.

Хизматчи:

— Хўп, афандим, чироқни ўчиришни тушундим, аммо нега эшикни очмайин, тушунмадим, —деди.

Хасис одам:

— Эшикнинг ошиқ-мошиғи едирилмаслиги учун, — деб жавоб берди.

Хизматчи:

— Қойил, афандим, аммо сиз масжиддан бу ерга келгунча пойабзал эскиришини ўйламадингизми?—деди.

Хасис:

— Сен нима, тентакмисан? Мени яхши биласан, масжиддан келгунча пойабзалимни эскиришга қўяманми? Пойабзалимни қўлтиғимга ҳисиб олиб, ялангоёқ келдим, — деди.

Мавлоно Жалолиддин Румийнинг “Маснавий”сидан

* * *

Xasisligi bilan o‘z zamonasida dong taratgan bir badavlat odam bor ekan. Bu davlatmand odam eng xasis, eng zihna odam sifatida mashhur bo‘libdi. Bu xasis bir kun jome’ga jamoat bilan namoz o‘qishga bordi. Jome’da namozning sunnatini o‘qib bo‘lib, birdan: «Uydagi chiroqni o‘chirganmidim, o‘chirmaganmidim», deb o‘ylanib qoldi. Shu zahoti shoshilib turib, uyiga bordi. Eshikni taqillatdi. Xizmatchi «Kim u?» deb ovoz berganida, xasis:

— To‘xta, eshikni ochma! Xonamdagi chiroq yoniq bo‘lsa, o‘chirib qo‘y, yog‘i tugab qolmasin tag‘in,—dedi.

Xizmatchi:

— Xo‘p, afandim, chiroqni o‘chirishni tushundim, ammo nega eshikni ochmayin, tushunmadim, —dedi.

Xasis odam:

— Eshikning oshiq-moshig‘i yedirilmasligi uchun, — deb javob berdi.

Xizmatchi:

— Qoyil, afandim, ammo siz masjiddan bu yerga kelguncha poyabzal eskirishini o‘ylamadingizmi?—dedi.

Xasis:

— Sen nima, tentakmisan? Meni yaxshi bilasan, masjiddan kelguncha poyabzalimni eskirishga qo‘yamanmi? Poyabzalimni qo‘ltig‘imga hisib olib, yalangoyoq keldim, — dedi.

Mavlono Jaloliddin Rumiyning “Masnaviy”sidan

• Олдинги
• Кейинги