Инсон қадрини топтаманг

Инсон қадри азиз, шаъни, ор-номуси дахлсиздир. Динимиз инсон қадрини эъзозлайди, кишиларни хўрлашдан, қул қилишдан қатъий қайтаради.
Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Ким бир қулни озод этса, Аллоҳ таоло қиёмат кунида қутқарилган инсоннинг ҳар бир аъзоси баробарига халоскорининг аъзоларини дўзахдан қутқаради”, деб марҳамат қилганлар.
Пайғамбаримиздан (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бу хабарни эшитган саҳобалар қулларини озод қилишга шошилишган. Абу Бакр Сиддиқ (розийаллоҳу анҳу) каби улуғ саҳобалар пулларини сарфлаб бўлса ҳам қул озод этганлари маълум.
Ислом ҳур инсонни сотишни тақиқлайди. Чунки ҳур киши сотиладиган мол эмас.
Абу Ҳурайра (розийаллоҳу анҳу) Пайғамбаримиздан ривоят қилган ҳадиси қудсийда Аллоҳ таоло: “Мен қиёмат кунида уч тоифа кишига Менинг номим билан қасам ичиб, сўнг хиёнат қилган; ҳур одамни сотиб, пулини еган; бир инсонни ишлатиб, ҳақини бермаган кишига даъвогар бўламан”, деб хабар беради.
Афсус, ҳамюртларимиз орасида бугун ҳур одамларни алдаб сотиш билан шуғулланувчи виждонсизлар учраяпти. Уларнинг одамлар ҳақ-ҳурматини поймол этиб, ёлғон ваъдалар билан, арзимас матоҳ каби сотиб юборишлари нақадар қабиҳ ишдир. Бундай кимсаларнинг нопок қилмишлари боис ўзга юртларда азоб чекаётганлар оз эмас.
Ҳақ-ҳуқуқларини яхши билмайдиган, тинчлик, тансиҳатлик каби неъматлар қадрига етмай, орзу-ҳавасларга, хом-хаёлларга берилган кишилар тилёғламачиларнинг қармоғига илиниб қолишяпти.
Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ҳадисларидан бирида:
“Қайси бирингиз тонгда уйқудан уйғонганида оиласи тинч, тани соғ ва уйида бир кунлик егулиги бўлса, билсин, унда дунёдаги барча неъматлар мужассам экан”, деб марҳамат қилганлар (Имом Термизий ривояти).
Яна бир ҳадиси шарифда Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Икки неъмат бор, инсон кўп ҳолатларда уларнинг қадрига етмайди: тинчлик ва тансиҳатлик, деганлар.
Одам савдоси энг ёмон ишлардан бўлгани боис, мамлакатимизда бу қабоҳатга чек қўйиш мақсадида жиддий кураш олиб бориляпти. Хусусан, Ўзбекистон Республикасининг “Одам савдосига қарши курашиш тўғрисида”ги Қонуни ижросини таъминлаш борасида муҳим ишлар амалга оширилмоқда.
Очиқкўнгил юртдошларимизга, катта ҳаёт остонасида турган ёшларга: “Қадрингизни билинг, илм ва ҳунар ўрганинг”, деймиз. Ҳақиқатни билган, қалби уйғоқ киши нафсини жиловлай олади. Ризқ Аллоҳдан эканига имон келтириб, ёмонларнинг ваъдасига алданмайди.

Inson qadri aziz, sha’ni, or-nomusi daxlsizdir. Dinimiz inson qadrini e’zozlaydi, kishilarni xo‘rlashdan, qul qilishdan qat’iy qaytaradi.
Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam): “Kim bir qulni ozod etsa, Alloh taolo qiyomat kunida qutqarilgan insonning har bir a’zosi barobariga xaloskorining a’zolarini do‘zaxdan qutqaradi”, deb marhamat qilganlar.
Payg‘ambarimizdan (sollallohu alayhi va sallam) bu xabarni eshitgan sahobalar qullarini ozod qilishga shoshilishgan. Abu Bakr Siddiq (roziyallohu anhu) kabi ulug‘ sahobalar pullarini sarflab bo‘lsa ham qul ozod etganlari ma’lum.
Islom hur insonni sotishni taqiqlaydi. Chunki hur kishi sotiladigan mol emas.
Abu Hurayra (roziyallohu anhu) Payg‘ambarimizdan rivoyat qilgan hadisi qudsiyda Alloh taolo: “Men qiyomat kunida uch toifa kishiga Mening nomim bilan qasam ichib, so‘ng xiyonat qilgan; hur odamni sotib, pulini yegan; bir insonni ishlatib, haqini bermagan kishiga da’vogar bo‘laman”, deb xabar beradi.
Afsus, hamyurtlarimiz orasida bugun hur odamlarni aldab sotish bilan shug‘ullanuvchi vijdonsizlar uchrayapti. Ularning odamlar haq-hurmatini poymol etib, yolg‘on va’dalar bilan, arzimas matoh kabi sotib yuborishlari naqadar qabih ishdir. Bunday kimsalarning nopok qilmishlari bois o‘zga yurtlarda azob chekayotganlar oz emas.
Haq-huquqlarini yaxshi bilmaydigan, tinchlik, tansihatlik kabi ne’matlar qadriga yetmay, orzu-havaslarga, xom-xayollarga berilgan kishilar tilyog‘lamachilarning qarmog‘iga ilinib qolishyapti.
Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam) hadislaridan birida:
“Qaysi biringiz tongda uyqudan uyg‘onganida oilasi tinch, tani sog‘ va uyida bir kunlik yeguligi bo‘lsa, bilsin, unda dunyodagi barcha ne’matlar mujassam ekan”, deb marhamat qilganlar (Imom Termiziy rivoyati).
Yana bir hadisi sharifda Payg‘ambarimiz (sollallohu alayhi va sallam): “Ikki ne’mat bor, inson ko‘p holatlarda ularning qadriga yetmaydi: tinchlik va tansihatlik, deganlar.
Odam savdosi eng yomon ishlardan bo‘lgani bois, mamlakatimizda bu qabohatga chek qo‘yish maqsadida jiddiy kurash olib borilyapti. Xususan, O‘zbekiston Respublikasining “Odam savdosiga qarshi kurashish to‘g‘risida”gi Qonuni ijrosini ta’minlash borasida muhim ishlar amalga oshirilmoqda.
Ochiqko‘ngil yurtdoshlarimizga, katta hayot ostonasida turgan yoshlarga: “Qadringizni biling, ilm va hunar o‘rganing”, deymiz. Haqiqatni bilgan, qalbi uyg‘oq kishi nafsini jilovlay oladi. Rizq Allohdan ekaniga imon keltirib, yomonlarning va’dasiga aldanmaydi.

Ziyovuddin Mirsodiqov,
“Sayyid Muhyiddin maxdum” Islom o‘rta-maxsus bilim yurti mudiri, Andijon shahar “Jiddai muborak” jome’ masjidi imom-xatibi
“Hidoyat” jurnalining 2009 yil, 7-sonidan olindi.

• Олдинги
• Кейинги