Рамазон: раҳмат ва мағфират ойи

Мусулмон олами учун севимли бўлган Рамазон ойи остонасида турибмиз. Аллоҳ таоло ҳар бир соғлом ва вояга етган мусулмонга Рамазон ойида тўлиқ рўза тутишни буюрган. Рўза тутишдаинсон соғлиғи учун кўп фойдалар борлиги олимлар томонидан исботланган.

Масалан, америкалик олим Пол Брег эллик йиллик илмий таржибаси маҳсули ўлароқ“Мўъжизакор очлик” номли китоб ёзган. Дунёнинг кўп тилларига таржима қилинган бу китобда рўза инсон соғлиги учун энг фойдали омил экани айтилади. Бу эса Имом Табароний ўзларининг “Ал-Авсат” китобида Пайғамбаримиз саллоллоҳу алайҳи васалламдан ривоят қилган, “Рўза тутинглар, саломат бўласизлар”, деган ҳадиси шарифнинг илмий тасдиғидир. Энг ажабланарлиси, рўза билан даволовчилар киши соғ-саломат юриши учун йилига 28-32 кун ихтиёрий оч қолиши керак, деган хулосага келганлар. Аллоҳ таоло эса бу муддатнинг  ўртачаси – 30 кунлик Рамазонни биз мусулмонларга бундан 15 аср илгари фарз ибодати қилиб қўйган. Буюк ватандошимиз шайхур-раис Ибн Сино ҳам кишиларни очлик йўли билан даволаган.

Ҳозирги кунимизда Сурия бош муфтийси Шайх Аҳмад Куфтару Ислом оламида рўза билан даволаш бобида анча шуҳрат қозонганлар. Машҳур спортчи, асримиз бокс тарихи афсонасига айланган афсонавий Муҳаммад Али ҳам тузалмайдиган дардига у кишининг ҳузурларида шифо топган эди. Бунгача Муҳаммад Али ўзини даволатиш учун 30 миллион доллар сарфлаган, аммо бирор натижага эришмаган эди. Аллоҳ унга йигирма кунлик очликдан сўнг шифо беради.

Очлик билан саратон-рак касалидан шифо топган одамлар ҳақида ҳам хабарлар бор. Ана шундай фойдали амални биз мусулмонларга савоб, маънавий ибодат қилиб қўйган Аллоҳ таолога ҳамду санолар айтиш керак.

Мусулмон ушбу ибодатни қандай амалга ошириши керак? Шу саволга жавоб бериш учун қуйида Рамазон ойи рўзасини тутиш йўл-йўриқлари ҳақида умумий маълумот берамиз.

Раҳмат ва мағфират ойи

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Сизга муборак Рамазон ойи келди. Аллоҳ азза ва жалла сизга унинг рўзасини тутмоқни фарз қилди. Унда осмонларнинг эшиклари очилур. Унда жаҳаннамнинг эшиклари ёпилур. Унда ўзбошимча шайтонлар кишанланур. Унда Аллоҳнинг бир кечаси бўлиб, у минг кечадан яхшидир. Ким у кечанинг яхшилигидан маҳрум бўлса, батаҳқиқ, маҳрум бўлибди», – дедилар». (Насаий ва Байҳақий ривоят қилишган.)

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: «Аллоҳ таоло Одам боласининг ҳамма амали ўзи учун, фақат рўза Мен учундир ва унинг мукофотини Мен – Ўзим берурман, деди. Рўза сақловчидир. Қачон қайси бирингиз рўзадор бўлса, фаҳшдан гапирмасин ва бақир-чақир қилмасин. Агар бирортаси у билан сўкишмоқчи ёки уришмоқчи бўлса, мен рўзадорман, десин. Муҳаммаднинг жони қўлида бўлган зот ила қасамки, рўзадор оғзининг ҳиди Аллоҳнинг наздида мушкнинг ҳидидан хушбўйроқдир. Рўзадорга икки хурсандлик бордир. У иккисини ҳам яшагай. Қачон ифтор қилса, хурсанд бўлгай ва қачон Роббисига мулоқот бўлганда, рўзаси ила хурсанд бўлгай». (Бухорий, Муслим, Насаий ва Аҳмад ривоят қилишган.)

Рўза арконлари

Рўзанинг саҳиҳ бўлиш шарти унинг икки рукнига боғлиқ. Улар: ният – қалбда Аллоҳга бўйсуниш ва Унга яқинлашиш мақсади билан рўза тутишга азму қарор қилиш, субҳ-тонг киргандан то қуёш ботгунча еб-ичиш ва жинсий алоқадан тийилиш.

Рўзанингмустаҳаблари

1. Саҳарлик қилиш. Ундан мурод саҳар пайти туриб, кундузи рўза тутиш ниятида еб-ичишдир. Ибн Мунзир саҳарлик қилиш суннат эканига олимлар иттифоқ қилишганини айтганлар. Пайғамбар алайҳиссаломнинг саҳарлик қилмасдан рўза тутганликлари унинг вожиблигини билдирмайди. Саҳарлик қилиш билан мўминлар аҳли китоблардан фарқланиб турадилар. Саҳарликнинг энг ками бирон нарса еб олишдир. Бир қултум сув ичиб олинса ҳам, саҳарлик қилган ҳисобланади. «Саҳарлик қилингиз, саҳарликда барака бордир», деганлар Набий алайҳиссалом (муттафақуналайҳ).

2. Саҳарликни тонгга яқин қилиш. Зайд ибн Собит айтадилар: «Расулуллоҳ билан бирга саҳарлик қилдик. Сўнг у зот намозга турдилар. Мен: «Саҳарлик билан азон орасида қанча вақт бор?» деб сўрадим. «Эллик оят миқдорича», дедилар (Муслим ривояти).

Саҳарлик қанчалик тонгга яқин қилинса, шунчалик афзал бўлади. Фақат тонг кириб қолгунга қадар кечиктирмаслик керак. Кечроқ саҳарлик қилган киши кўпроқ ажр олади, кундузи ҳам тўқроқ юради. Еб-ичиб ўтирган киши тонг кириб қолганини сезса, еб-ичишни тўхтатади ва рўзасини тутаверади. Вақт жуда кам қолганини билатуриб, ўзини ғафлатга солиб, еб-ичиб ўтириш узр бўлмай қолиши мумкин. Шунингдек, эҳтиёт юзасидан деб субҳи содиқдан анча илгари, масалан, бир соат олдин оғиз ёпиб олиш ҳам суннатга хилофдир.

3. Ифторни эртароқ қилиш. Қуёш ботгани аниқ бўлганидан кейин дарҳол оғиз очиш лозим. Ширин ва ҳўл нарса ила оғизни очиш афзал. Пайғамбар алайҳиссалом бу ҳақда шундай деганлар: «Одамлар ифторни эртароқ қилар эканлар, мудом яхшилик устида бўладилар» (муттафақун алайҳ). Анас (р.а.) айтадилар: «Пайғамбар алайҳиссалом сув билан бўлса ҳам, оғиз очмагунларича шом намозини ўқимас эдилар» (Термизий ривояти).

4. Ифтор маҳали дуо қилиш. Пайғамбар алайҳиссалом оғиз очганда қуйидагича дуо қилар эдилар: «Чанқоқ қонди, томирлар ҳўлланди ва ажр собит бўлди, иншааллоҳ» (Имом Бухорий ривояти).

Ибн Умар розияллоҳу анҳу эса шундай дердилар: «Эй Аллоҳим, мен Сендан ҳамма нарсадан кенг бўлган раҳматинг билан сурайманки, гуноҳларимни кечир» (Ибн Можа ривояти).

5. Рўзадорларга ифтор қилиб бермоқ.

6. Жунублик, ҳайз ва нифосдан қилинадиган ғуслни кечга қўймай тонг отишдан олдин қилиб олмоқ.

7. Ортиқча гап-сўз ва амаллардан тил ва жисмларни тиймоқ.

8. Рўзани бузмайдиган, аммо ҳузурбахш бўлган нарсаларни тарк қилмоқ.

9. Оила аъзолари ва қариндошларга кенгчилик қилиш. Бева-бечора ва камбағалларга хайр-эҳсонни кўпайтириш.

10. Қуръон қироати, илм суҳбатлари, зикр ва cаловотларни кўпайтириш.

Рўзадор учун макруҳ амаллар

1. Узрсиз бирор нарсани татиб кўриш ва чайнаш. Чунки, бунга ўхшаш нарсалар рўзанинг бузилишига олиб бориши мумкин.

2. Оғизга таъм берадиган ҳеч қандай моддаси бўлмаган сақич чайнаш. Бу ишни қилган одамни оғзи очиқ деб ўйлайдилар.

3. Қучоқлашиш, ўпиш ва ушлаш каби шаҳватни қўзғайдиган ишлар.

4. . Жинсий яқинлик қилишдан ўзларини тийиб қолишга ишончлари бўлмаса ҳам, (эр-хотиннинг) аъзоларини бир-бирларига теккизишлари.

5. Қасд ила тупугини оғзида тўплаш ва уни ютиш.

6. Рўзадорни заифлашишга олиб борадиган ўткир наштардек нарса билан қон олдириш каби ишларни қилиш.

Рўзадор учун макруҳ бўлмаган ишлар

1. Мўйлабга хушбўй нарса суртиш.

2. Сурма қўйиш.

3. Ҳолсизланиш ёки қувватдан кетиб қолишдан амин бўлса, қон олдириш.

4. Эрталаб мисвок қилиш.

5. Оғиз ва бурунни чайиш.

6. Ғусл қилиш.

7. Салқинлаш учун ҳўл латтага ўраниш.

Рўзани бузмайдиган нарсалар

1. Рўза тутганини унутиб, таом ейиш, ичимлик ичиш, жинсий алоқа қилиш.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам “Рўзадор киши рўзаси эсдан чиқиб бирор нарса еб қўйса, егани Аллоҳ берган ризқидир, қазо қилмайди”, деганлар. Таом еб ёки ичиб турган ҳолатида рўзадорлиги эсига тушса, ейишини тўхтатади, оғзидаги луқмани чиқариб ташлайди. Рўзаси эсига тушганида ҳам, еб-ичишда давом этса ёки оғзидаги луқмани чайнайверса, бунга каффорат лозим бўлади. Жинсий яқинлик қилаётган киши рўзадорлигини эслаши билан ажраши керак. Агар ундан кейин ҳам туриб қолса, рўзаси бузилади.

2. Рўзадорлигини унутиб овқат еётган киши ифторгача чидай олмас даражада оч ёки ташна бўлса, унга рўза тутгани эслатилмайди. Ифторгача сабр қилишга кучи етиши аниқ бўлса, рўзадорлиги эслатилади.

3. Эркак ёки аёлнинг шаҳват қўзғайдиган жойга тикилиш ёки шаҳват қўзғовчи нарсаларни (узоқ) ўйлаб қолиш оқибатида манийси тўкилса, ўзи гуноҳкор бўлса ҳам, рўзаси очилмайди. Кундуз куни эҳтилом бўлиб қолса, ҳатто кечқурунгача жунуб ҳолида қолса ҳам рўзаси очилмайди.

4. Кўзига дори томизса, ранг ёки сурма қўйса, гарчи сурилган нарсанинг таъми сезилса ҳам рўзаси очилмайди.

5. Қон олдирса рўзаси очилмайди.

6. Мисвок қилса рўзаси очилмайди.

7. Сочга ёғ (ранг) сурса рўзаси очилмайди.

8. Ғусл қилса ёки салқинлаш учун ҳўл латтага ўранса рўзаси очилмайди.

9. Ғийбат қилса ёки оғзини очишни ният қилиб, бузмаса рўзаси очилмайди.

10. Рўзадорнинг ичига унинг ихтиёрисиз тутун, чангу ғубор ёки пашша кирса рўзаси очилмайди. Аммо рўзадорлигини эслаб туриб хушбўй нарсани тутатиб ҳидласа, рўзаси очилади.

11. Тиш олдириб, қон ёки дорини ютмаган бўлса рўзаси очилмайди.

12. Эркак кишининг жинсий олатидан сув, мой ёки дори киритилса рўзаси очилмайди. Қулоқдан сув кирса, қулоқни ковласа,  қулоғини кавлаган чўпдаги кирни олиб, яна шу чўп билан қулоқ кавласа ҳам рўзаси очилмайди. Аммо бу каби ишларни қилмаган маъқул.

13. Балғам ёки бурун сувининг кириш ёки чиқиши билан,  уни тортиб, ичга ютса ҳам рўзаси очилмайди.

14. Ўз ихтиёридан ташқари ҳолда мажбур бўлиб қусса, шунингдек оғиз тўла келиб, кейин ичга қайтиб кетган қусуқ ҳам рўзани очмайди. Бармоғини томоғига тиқиб оғиз тўлмайдиган ҳолда қусса ҳам рўза очилмайди.

15. Тишлари орасида қолган нўхатдан кичик нарсани ютса рўзаси очилмайди.

16. Оғизда қолган бирор нарсанинг таъмини тупуги билан ютиш рўзани очмайди.

17. Закарига ёғ суриш билан рўза очилмайди.

18. Оғизга седана, кунжут каби кичик нарсаларни солиб, таъми йўқолиб кетгунича ютмай чайнаса  рўза очилмайди.

19. Мушакка, тери остига укол қилиш билан рўза очилмайди.

(«Нурул-изоҳ» ва «Кифоя» китобларидан)

Мужда

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: «Рўза ва Қуръон қиёмат кунида банда учун шафоат сўрайди. Рўза: «Раббим, мен уни таом ва майллардан тўсдим, энди уни шафоат қиламан қабул эт!» дейди. Қуръон: «Мен уни тунлари уйқудан тўсдим, энди уни шафоат қиламан қабул эт!» дейди. Шундан сўнг уларнинг шафоатлари қабул қилинади» (Аҳмад ривояти).

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Аллоҳ таоло жаҳаннамни Аллоҳ йўлида бир кун рўза тутган банданинг юздан етмиш йиллик масофага узоқ қилади», дедилар. (Имом Абу Довуддан бошқа барча шлончли муҳаддислар ривоят қилишган).

Бир одам Расулуллоҳга: “Мен Аллоҳдан бошқа илоҳ йўқлигига, сиз Аллоҳнинг элчиси эканингизга гувоҳлик берсам, беш вақт намозни ўқисам, рамазон рўзасини тутиб, кечалари ибодат билан бедор бўлсам, кимлар билан бирга бўламан?» деди. Набий: «Сиддиқлар ва шаҳидлардан бирисан», деб жавоб бердилар. (Ибн Ҳузайма ва Ибн Ҳиббон ривояти)

Ушбу ой ибодатларини тўкис бажариб, Яратганнинг раҳмати ва мағфиратига эришиш, У ваъда этган Райёнлар билан муждаланиш барча мўъмин-мусулмонларга насиб этсин!

АбдулАзиз тайёрлади.

* * *

Musulmon olami uchun sevimli bo‘lgan Ramazon oyi ostonasida turibmiz. Alloh taolo har bir sog‘lom va voyaga yetgan musulmonga Ramazon oyida to‘liq ro‘za tutishni buyurgan. Ro‘za tutishda inson sog‘lig‘i uchun ko‘p foydalar borligi olimlar tomonidan isbotlangan.

Masalan, amerikalik olim Pol Breg ellik yillik ilmiy tarjibasi mahsuli o‘laroq “Mo‘‘jizakor ochlik” nomli kitob yozgan. Dunyoning ko‘p tillariga tarjima qilingan bu kitobda ro‘za inson sog‘ligi uchun eng foydali omil ekani aytiladi. Bu esa Imom Tabaroniy o‘zlarining “Al-Avsat” kitobida Payg‘ambarimiz sallollohu alayhi vasallamdan rivoyat qilgan, “Ro‘za tutinglar, salomat bo‘lasizlar”, degan hadisi sharifning ilmiy tasdig‘idir. Eng ajablanarlisi, ro‘za bilan davolovchilar kishi sog‘-salomat yurishi uchun yiliga 28-32 kun ixtiyoriy och qolishi kerak, degan xulosaga kelganlar. Alloh taolo esa bu muddatning  o‘rtachasi – 30 kunlik Ramazonni biz musulmonlarga bundan 15 asr ilgari farz ibodati qilib qo‘ygan. Buyuk vatandoshimiz shayxur-rais Ibn Sino ham kishilarni ochlik yo‘li bilan davolagan.

Hozirgi kunimizda Suriya bosh muftiysi Shayx Ahmad Kuftaru Islom olamida ro‘za bilan davolash bobida ancha shuhrat qozonganlar. Mashhur sportchi, asrimiz boks tarixi afsonasiga aylangan afsonaviy Muhammad Ali ham tuzalmaydigan dardiga u kishining huzurlarida shifo topgan edi. Bungacha Muhammad Ali o‘zini davolatish uchun 30 million dollar sarflagan, ammo biror natijaga erishmagan edi. Alloh unga yigirma kunlik ochlikdan so‘ng shifo beradi.

Ochlik bilan saraton-rak kasalidan shifo topgan odamlar haqida ham xabarlar bor. Ana shunday foydali amalni biz musulmonlarga savob, ma’naviy ibodat qilib qo‘ygan Alloh taologa hamdu sanolar aytish kerak.

Musulmon ushbu ibodatni qanday amalga oshirishi kerak? Shu savolga javob berish uchun quyida Ramazon oyi ro‘zasini tutish yo‘l-yo‘riqlari haqida umumiy ma’lumot beramiz.

Rahmat va mag‘firat oyi

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam: «Sizga muborak Ramazon oyi keldi. Alloh azza va jalla sizga uning ro‘zasini tutmoqni farz qildi. Unda osmonlarning eshiklari ochilur. Unda jahannamning eshiklari yopilur. Unda o‘zboshimcha shaytonlar kishanlanur. Unda Allohning bir kechasi bo‘lib, u ming kechadan yaxshidir. Kim u kechaning yaxshiligidan mahrum bo‘lsa, batahqiq, mahrum bo‘libdi», – dedilar». (Nasaiy va Bayhaqiy rivoyat qilishgan.)

Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi:

«Payg‘ambar sollallohu alayhi vasallam dedilar: «Alloh taolo Odam bolasining hamma amali o‘zi uchun, faqat ro‘za Men uchundir va uning mukofotini Men – O‘zim berurman, dedi. Ro‘za saqlovchidir. Qachon qaysi biringiz ro‘zador bo‘lsa, fahshdan gapirmasin va baqir-chaqir qilmasin. Agar birortasi u bilan so‘kishmoqchi yoki urishmoqchi bo‘lsa, men ro‘zadorman, desin. Muhammadning joni qo‘lida bo‘lgan zot ila qasamki, ro‘zador og‘zining hidi Allohning nazdida mushkning hididan xushbo‘yroqdir. Ro‘zadorga ikki xursandlik bordir. U ikkisini ham yashagay. Qachon iftor qilsa, xursand bo‘lgay va qachon Robbisiga muloqot bo‘lganda, ro‘zasi ila xursand bo‘lgay». (Buxoriy, Muslim, Nasaiy va Ahmad rivoyat qilishgan.)

Ro‘za arkonlari

Ro‘zaning sahih bo‘lish sharti uning ikki rukniga bog‘liq. Ular: niyat – qalbda Allohga bo‘ysunish va Unga yaqinlashish maqsadi bilan ro‘za tutishga azmu qaror qilish, subh-tong kirgandan to quyosh botguncha yeb-ichish va jinsiy aloqadan tiyilish.

Ro‘zaning mustahablari

1. Saharlik qilish. Undan murod sahar payti turib, kunduzi ro‘za tutish niyatida yeb-ichishdir. Ibn Munzir saharlik qilish sunnat ekaniga olimlar ittifoq qilishganini aytganlar. Payg‘ambar alayhissalomning saharlik qilmasdan ro‘za tutganliklari uning vojibligini bildirmaydi. Saharlik qilish bilan mo‘minlar ahli kitoblardan farqlanib turadilar. Saharlikning eng kami biron narsa yeb olishdir. Bir qultum suv ichib olinsa ham, saharlik qilgan hisoblanadi. «Saharlik qilingiz, saharlikda baraka bordir», deganlar Nabiy alayhissalom (muttafaqun alayh).

2. Saharlikni tongga yaqin qilish. Zayd ibn Sobit aytadilar: «Rasululloh bilan birga saharlik qildik. So‘ng u zot namozga turdilar. Men: «Saharlik bilan azon orasida qancha vaqt bor?» deb so‘radim. «Ellik oyat miqdoricha», dedilar (Muslim rivoyati).

Saharlik qanchalik tongga yaqin qilinsa, shunchalik afzal bo‘ladi. Faqat tong kirib qolgunga qadar kechiktirmaslik kerak. Kechroq saharlik qilgan kishi ko‘proq ajr oladi, kunduzi ham to‘qroq yuradi. Yeb-ichib o‘tirgan kishi tong kirib qolganini sezsa, yeb-ichishni to‘xtatadi va ro‘zasini tutaveradi. Vaqt juda kam qolganini bilaturib, o‘zini g‘aflatga solib, yeb-ichib o‘tirish uzr bo‘lmay qolishi mumkin. Shuningdek, ehtiyot yuzasidan deb subhi sodiqdan ancha ilgari, masalan, bir soat oldin og‘iz yopib olish ham sunnatga xilofdir.

3. Iftorni ertaroq qilish. Quyosh botgani aniq bo‘lganidan keyin darhol og‘iz ochish lozim. Shirin va ho‘l narsa ila og‘izni ochish afzal. Payg‘ambar alayhissalom bu haqda shunday deganlar: «Odamlar iftorni ertaroq qilar ekanlar, mudom yaxshilik ustida bo‘ladilar» (muttafaqun alayh). Anas (r.a.) aytadilar: «Payg‘ambar alayhissalom suv bilan bo‘lsa ham, og‘iz ochmagunlaricha shom namozini o‘qimas edilar» (Termiziy rivoyati).

4. Iftor mahali duo qilish. Payg‘ambar alayhissalom og‘iz ochganda quyidagicha duo qilar edilar: «Chanqoq qondi, tomirlar ho‘llandi va ajr sobit bo‘ldi, inshaalloh» (Imom Buxoriy rivoyati).

Ibn Umar roziyallohu anhu esa shunday derdilar: «Ey Allohim, men Sendan hamma narsadan keng bo‘lgan rahmating bilan suraymanki, gunohlarimni kechir» (Ibn Moja rivoyati).

5. Ro‘zadorlarga iftor qilib bermoq.

6. Junublik, hayz va nifosdan qilinadigan g‘uslni kechga qo‘ymay tong otishdan oldin qilib olmoq.

7. Ortiqcha gap-so‘z va amallardan til va jismlarni tiymoq.

8. Ro‘zani buzmaydigan, ammo huzurbaxsh bo‘lgan narsalarni tark qilmoq.

9. Oila a’zolari va qarindoshlarga kengchilik qilish. Beva-bechora va kambag‘allarga xayr-ehsonni ko‘paytirish.

10. Qur’on qiroati, ilm suhbatlari, zikr va calovotlarni ko‘paytirish.

Ro‘zador uchun makruh amallar

1. Uzrsiz biror narsani tatib ko‘rish va chaynash. Chunki, bunga o‘xshash narsalar ro‘zaning buzilishiga olib borishi mumkin.

2. Og‘izga ta’m beradigan hech qanday moddasi bo‘lmagan saqich chaynash. Bu ishni qilgan odamni og‘zi ochiq deb o‘ylaydilar.

3. Quchoqlashish, o‘pish va ushlash kabi shahvatni qo‘zg‘aydigan ishlar.

4. . Jinsiy yaqinlik qilishdan o‘zlarini tiyib qolishga ishonchlari bo‘lmasa ham, (er-xotinning) a’zolarini bir-birlariga tekkizishlari.

5. Qasd ila tupugini og‘zida to‘plash va uni yutish.

6. Ro‘zadorni zaiflashishga olib boradigan o‘tkir nashtardek narsa bilan qon oldirish kabi ishlarni qilish.

Ro‘zador uchun makruh bo‘lmagan ishlar

1. Mo‘ylabga xushbo‘y narsa surtish.

2. Surma qo‘yish.

3. Holsizlanish yoki quvvatdan ketib qolishdan amin bo‘lsa, qon oldirish.

4. Ertalab misvok qilish.

5. Og‘iz va burunni chayish.

6. G‘usl qilish.

7. Salqinlash uchun ho‘l lattaga o‘ranish.

Ro‘zani buzmaydigan narsalar

1. Ro‘za tutganini unutib, taom yeyish, ichimlik ichish, jinsiy aloqa qilish.

Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallam “Ro‘zador kishi ro‘zasi esdan chiqib biror narsa yeb qo‘ysa, yegani Alloh bergan rizqidir, qazo qilmaydi”, deganlar. Taom yeb yoki ichib turgan holatida ro‘zadorligi esiga tushsa, yeyishini to‘xtatadi, og‘zidagi luqmani chiqarib tashlaydi. Ro‘zasi esiga tushganida ham, yeb-ichishda davom etsa yoki og‘zidagi luqmani chaynayversa, bunga kafforat lozim bo‘ladi. Jinsiy yaqinlik qilayotgan kishi ro‘zadorligini eslashi bilan ajrashi kerak. Agar undan keyin ham turib qolsa, ro‘zasi buziladi.

2. Ro‘zadorligini unutib ovqat yeyotgan kishi iftorgacha chiday olmas darajada och yoki tashna bo‘lsa, unga ro‘za tutgani eslatilmaydi. Iftorgacha sabr qilishga kuchi yetishi aniq bo‘lsa, ro‘zadorligi eslatiladi.

3. Erkak yoki ayolning shahvat qo‘zg‘aydigan joyga tikilish yoki shahvat qo‘zg‘ovchi narsalarni (uzoq) o‘ylab qolish oqibatida maniysi to‘kilsa, o‘zi gunohkor bo‘lsa ham, ro‘zasi ochilmaydi. Kunduz kuni ehtilom bo‘lib qolsa, hatto kechqurungacha junub holida qolsa ham ro‘zasi ochilmaydi.

4. Ko‘ziga dori tomizsa, rang yoki surma qo‘ysa, garchi surilgan narsaning ta’mi sezilsa ham ro‘zasi ochilmaydi.

5. Qon oldirsa ro‘zasi ochilmaydi.

6. Misvok qilsa ro‘zasi ochilmaydi.

7. Sochga yog‘ (rang) sursa ro‘zasi ochilmaydi.

8. G‘usl qilsa yoki salqinlash uchun ho‘l lattaga o‘ransa ro‘zasi ochilmaydi.

9. G‘iybat qilsa yoki og‘zini ochishni niyat qilib, buzmasa ro‘zasi ochilmaydi.

10. Ro‘zadorning ichiga uning ixtiyorisiz tutun, changu g‘ubor yoki pashsha kirsa ro‘zasi ochilmaydi. Ammo ro‘zadorligini eslab turib xushbo‘y narsani tutatib hidlasa, ro‘zasi ochiladi.

11. Tish oldirib, qon yoki dorini yutmagan bo‘lsa ro‘zasi ochilmaydi.

12. Erkak kishining jinsiy olatidan suv, moy yoki dori kiritilsa ro‘zasi ochilmaydi. Quloqdan suv kirsa, quloqni kovlasa,  qulog‘ini kavlagan cho‘pdagi kirni olib, yana shu cho‘p bilan quloq kavlasa ham ro‘zasi ochilmaydi. Ammo bu kabi ishlarni qilmagan ma’qul.

13. Balg‘am yoki burun suvining kirish yoki chiqishi bilan,  uni tortib, ichga yutsa ham ro‘zasi ochilmaydi.

14. O‘z ixtiyoridan tashqari holda majbur bo‘lib qussa, shuningdek og‘iz to‘la kelib, keyin ichga qaytib ketgan qusuq ham ro‘zani ochmaydi. Barmog‘ini tomog‘iga tiqib og‘iz to‘lmaydigan holda qussa ham ro‘za ochilmaydi.

15. Tishlari orasida qolgan no‘xatdan kichik narsani yutsa ro‘zasi ochilmaydi.

16. Og‘izda qolgan biror narsaning ta’mini tupugi bilan yutish ro‘zani ochmaydi.

17. Zakariga yog‘ surish bilan ro‘za ochilmaydi.

18. Og‘izga sedana, kunjut kabi kichik narsalarni solib, ta’mi yo‘qolib ketgunicha yutmay chaynasa  ro‘za ochilmaydi.

19. Mushakka, teri ostiga ukol qilish bilan ro‘za ochilmaydi.

(«Nurul-izoh» va «Kifoya» kitoblaridan)

Mujda

Rasululloh sollallohu alayhi va sallam dedilar: «Ro‘za va Qur’on qiyomat kunida banda uchun shafoat so‘raydi. Ro‘za: «Rabbim, men uni taom va mayllardan to‘sdim, endi uni shafoat qilaman qabul et!» deydi. Qur’on: «Men uni tunlari uyqudan to‘sdim, endi uni shafoat qilaman qabul et!» deydi. Shundan so‘ng ularning shafoatlari qabul qilinadi» (Ahmad rivoyati).

Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: «Alloh taolo jahannamni Alloh yo‘lida bir kun ro‘za tutgan bandaning yuzdan yetmish yillik masofaga uzoq qiladi», dedilar. (Imom Abu Dovuddan boshqa barcha shlonchli muhaddislar rivoyat qilishgan).

Bir odam Rasulullohga: “Men Allohdan boshqa iloh yo‘qligiga, siz Allohning elchisi ekaningizga guvohlik bersam, besh vaqt namozni o‘qisam, ramazon ro‘zasini tutib, kechalari ibodat bilan bedor bo‘lsam, kimlar bilan birga bo‘laman?» dedi. Nabiy: «Siddiqlar va shahidlardan birisan», deb javob berdilar. (Ibn Huzayma va Ibn Hibbon rivoyati)

Ushbu oy ibodatlarini to‘kis bajarib, Yaratganning rahmati va mag‘firatiga erishish, U va’da etgan Rayyonlar bilan mujdalanish barcha mo‘‘min-musulmonlarga nasib etsin!

AbdulAziz tayyorladi.

• Олдинги
• Кейинги